Λεπτομέρειες

ngnm

Αναρχική Παρέμβαση

13 Νοεμβρίου 2024

TOM GOYENS*

Το 1933, με την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία στη Γερμανία, ο Rudolf Rocker (Ρούντολφ Ρόκερ) -ένα από τα πιο οξυδερκή μυαλά και από τις πιο επιδραστικές φωνές του αναρχισμού- γλίτωσε οριακά από τον σφιχτό εναγκαλισμό του ναζιστικού καθεστώτος. Αυτός και η σύζυγός του βρήκαν καταφύγιο στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου ο Rocker συνέχισε το έργο της ζωής του, δίνοντας διαλέξεις και γράφοντας ακούραστα.1 Εν μέσω αυτού του νέου κεφαλαίου, ολοκλήρωσε το έργο «Εθνικισμός και Πολιτισμός», τη θεμελιώδη διερεύνηση των ριζών του εθνικισμού, αμφισβητώντας την αντίληψη ότι τα έθνη και ο εθνικισμός είναι κατά κάποιον τρόπο εγγενείς. Αντίθετα, υποστήριξε ότι είναι κοινωνικά κατασκευασμένες και τελικά αυταρχικές δυνάμεις.

Καθώς ξέσπασε ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, ο Rocker πήρε μια απροσδόκητη στροφή. Αν και πιστός ειρηνιστής κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, υποστήριξε ανοιχτά τον συμμαχικό αγώνα κατά του φασισμού, μια στάση που δίχασε τους συντρόφους του αναρχικούς. «Το να υποστηρίζουμε ότι για μας είναι όλοι το ίδιο ποιος είναι ο νικητής σε αυτή τη φοβερή σύγκρουση», έγραψε το 1941, «σημαίνει να βοηθάμε τους δειλούς δολοφόνους και να προετοιμάζουμε τον κόσμο για την ”ευλογία” της “Νέας Τάξης” του Χίτλερ». Επέμενε: «Το πρώτο καθήκον της εποχής μας είναι ο αγώνας ενάντια στην ολοκληρωτική δουλεία και τα κτηνώδη επιτεύγματά της». 2

Ανταποκρινόμενος στις εκκλήσεις των συντακτών εν καιρώ πολέμου, ο Rocker έγραψε εκτενώς για τον πόλεμο σε δύο αναρχικές εφημερίδες. Τα δοκίμια αυτά δημοσιεύτηκαν αργότερα ως «La Segunda Guerra Mundial: Interpretaciones y ensayos de un hombre libre» (Μπουένος Άιρες, 1943). Το ακόλουθο δοκίμιο, που παρουσιάζεται εδώ, μιλάει με μια εντυπωσιακή συνάφεια με τις πολιτικές θύελλες του σήμερα.

*

Ο Helmuth von Gerlach, ένας ειλικρινής Γερμανός δημοκράτης, αποκάλεσε την περίοδο του τελευταίου παγκόσμιου πολέμου τη «μεγάλη εποχή του ψεύδους». Είχε δίκιο. Αλλά τελικά, κάθε πόλεμος είναι μια περίοδος μυστικοποιήσεων. Έστω και μόνο επειδή ο αντίπαλος σπάνια εκτιμά τον εχθρό δίκαια. Η διεξαγωγή πολέμου απαιτεί μίσος, και το μίσος δεν υπήρξε ποτέ φίλος της αλήθειας. Το μίσος είναι τυφλό. Συχνά πιστεύει ότι εκφράζει μια αλήθεια, αλλά είναι μόνο ένα ψέμα. Κάποιος μπορεί να πει ψέματα χωρίς να είναι ψεύτης. Στον άνθρωπο που μισεί, οι έννοιες θολώνουν- δεν μπορεί να διακρίνει το δίκαιο από το άδικο, και για τον λόγο αυτό, συχνά γίνεται ψεύτης στον εαυτό του και στους άλλους.

Αλλά ο σημερινός παγκόσμιος πόλεμος δεν είναι «η περίοδος του μεγάλου ψέματος», αλλά «η εποχή των μεγάλων απατεώνων», των απατεώνων που ψεύδονται με πλήρη επίγνωση και έχουν κάνει το ψέμα θρησκεία. Ο Χίτλερ είναι ο οργανωτής του ψεύδους, ο άνθρωπος που λέει ψέματα ως ζήτημα αρχής, επειδή η αλήθεια είναι ο χειρότερος εχθρός του. Στο βιβλίο του «Mein Kampf», περιέγραψε ένα ολόκληρο σύστημα ψεμάτων και συνέστησε στους οπαδούς του να χρησιμοποιούν πάντα μεγάλα ψέματα, γιατί τα μικρά φθείρονται γρήγορα και χάνουν την αποτελεσματικότητά τους. Το μεγάλο ψέμα όμως θριαμβεύει με το τερατώδες του- μπερδεύει τους ανθρώπους σε τέτοιο βαθμό που καταλήγουν να μη ζητούν αποδείξεις και απλά συνθλίβονται από το μέγεθος του ψέματος. Μπορεί κανείς να αρνηθεί στον Χίτλερ οποιαδήποτε ανώτερη ιδιότητα, αλλά θα ήταν...

Περισσότερα …