ngnm

Ελλαδικά Κοινωνικά Κινήματα

12 Δεκεμβρίου 2024

Danny Evans*

*«Το παρακάτω κομμάτι είναι μια προσπάθεια να καταγράψω κάποιες ιδέες που εκφράστηκαν σε μια συζήτηση για το βιβλίο μου που φιλοξενήθηκε την περασμένη εβδομάδα από τον Robert Kramm και την ομάδα του Radical History book talk series, και επίσης σε συζήτηση με τον Jim για το βιβλίο του Loren Goldner Revolution, Defeat and Theoretical Underdevelopment: Ρωσία, Τουρκία, Ισπανία, Βολιβία, το θέμα του επόμενου podcast μας. Πολλές ευχαριστίες και στα δύο μέρη για αυτές τις ευχάριστες και γόνιμες συζητήσεις».
Danny Evans

Θέλω να προτείνω έναν τρόπο σκέψης για τον αναρχισμό ως ιστορικό κίνημα, τον οποίο δεν έχω δει να εκφράζεται ξανά με αυτόν τον τρόπο. Με απλά λόγια: ο αναρχισμός ήταν το κίνημα και το φαντασιακό που αντιτάχθηκε στην εθνική ενσωμάτωση των εργατικών τάξεων.

Το 1988 ο Marcel van der Linden δημοσίευσε ένα άρθρο με τίτλο «Η εθνική ολοκλήρωση των ευρωπαϊκών εργατικών τάξεων 1871-1914», το οποίο είναι θεμελιώδες γι’ αυτή την προοπτική. Θέτει ορισμένους από τους βασικούς παράγοντες της διαδικασίας με την οποία οι άνθρωποι της εργατικής τάξης και οι οργανώσεις τους έφτασαν να ταυτίζουν τα συμφέροντά τους με εκείνα του εθνικού κράτους.

Ο αναρχισμός αναδύθηκε ως ρεύμα στους κόλπους του σοσιαλιστικόού κινήματος στις αρχές της περιόδου που καλύπτει το άρθρο του van der Linden. Το κύριο χαρακτηριστικό του ήταν η αντίθεσή του στην επίσημη πολιτική συμμετοχή. Εκείνη την εποχή, ο καπιταλισμός δεν ήταν ένα ολοκληρωμένο σχέδιο. Αντιτιθέμενος ενεργά στην πολιτική συμμετοχή, ο αναρχισμός κατά την περίοδο 1870-1914 μπόρεσε να αντισταθεί πολύ πιο αποτελεσματικά από τους μαρξιστές αντιπάλους του στη διαδικασία μέσω της οποίας ο καπιταλισμός επέκτεινε την κυριαρχία του. Αυτή η διαδικασία έχει προσδιοριστεί ως η κίνηση από την τυπική στην πραγματική υπαγωγή του κεφαλαίου, που περιγράφεται στο «χαμένο έκτο κεφάλαιο» του Κεφαλαίου του Μαρξ. Η πιο εξέχουσα πτυχή αυτής της διαδικασίας για τους σκοπούς μας ήταν αυτή που περιγράφει ο van der Linden: η εθνική ενσωμάτωση των εργατικών τάξεων. Ο Loren Goldner το περιγράφει αυτό ως μια μετατόπιση στις καπιταλιστικές κοινωνίες από τη θεώρηση των εργατών ως «μια τάξη παρία» στην «κοινότητα της εργασίας».

Υπήρχαν πολλές διαφορετικές συνιστώσες αυτής της εθνικής ολοκλήρωσης: εκπαίδευση, επισημοποίηση της γλώσσας, επικοινωνία, ιμπεριαλισμό, ρατσισμό και εξάπλωση της «λευκότητας» κ.λπ. Η εκπροσώπηση της εργατικής τάξης στα κοινοβούλια και τα μεγάλα, ανεκτά συνδικάτα ήταν μόνο ένα στοιχείο. Όμως, απορρίπτοντας αυτό το στοιχείο, ο αναρχισμός άνοιξε τη δυνατότητα η καπιταλιστική νεωτερικότητα να παραμείνει ένα ατελές σχέδιο, ηττημένο από έναν εναλλακτικό κόσμο προσανατολισμένο γύρω από την κομμούνα. Η πλειοψηφία των μαρξιστών, εν τω μεταξύ, ήταν ευτυχείς να βαδίζουν μαζί με την καπιταλιστική πρόοδο.

Αντί να φέρουν την εργατική τάξη στους κόλπους της καπιταλιστικής νεωτερικότητας -ο ιστορικός ρόλος της σοσιαλδημοκρατίας στη Γερμανία- σε άλλες χώρες που προσπαθούσαν να μπουν στο τρένο της βιομηχανικής αποανάπτυξης, ο αναρχισμός μπόρεσε να αρθρώσει ένα πολιτικό σχέδιο των τάξεων-παριών (εργατών και αγροτών). Η απαίτηση να το κάνουν αυτό οι σοσιαλιστές αντιμετωπίστηκε από τους μαρξιστές σε ανάλογες καταστάσεις σε μέρη όπως η Ιταλία και η Ρωσία, αλλά η ιδεολογική προσκόλληση στην πρόοδο της ιστορίας δεν συμβάδιζε εύκολα με την απαίτηση να αγωνιστούν...

Περισσότερα …