ngnm

Ιστορία Κοινωνικών Κινημάτων

15 Οκτωβρίου 2024

Η PM Press εξέδωσε μια νέα έκδοση του βιβλίου του Πίτερ Κροπότκιν «Η Μεγάλη Γαλλική Επανάσταση» (που εκδόθηκε αρχικά το 1909), με εισαγωγή από τον David Berry, ο οποίος ευγενικά συμφώνησε να μου επιτρέψει να δημοσιεύσω τα ακόλουθα αποσπάσματα από την εισαγωγή του στο κλασικό βιβλίο του Κροπότκιν με αφορμή τα γενέθλια του Κροπότκιν στις 21 Δεκεμβρίου 1842.

Για τον Κροπότκιν, όπως και για τόσους πολλούς άλλους σε όλο τον δέκατο ένατο και στις αρχές του εικοστού αιώνα, η Γαλλική Επανάσταση ήταν το σημείο απ' όπου ξεκίνησαν όλα…

Η αξίωση του Κροπότκιν για πρωτοτυπία στη «Μεγάλη Γαλλική Επανάσταση» δεν έγκειται στην ανακάλυψη προηγουμένως άγνωστων γεγονότων - ανίκανος να ξαναμπεί στη Γαλλία υπό το φόβο της σύλληψης, η έρευνά του δεν διεξήχθη στα αρχεία του Παρισιού, αλλά σε δημοσιευμένο υλικό, σχεδόν εξ ολοκλήρου μεταξύ των αν και σημαντικών αποθεμάτων του Βρετανικού Μουσείου. Η πρωτοτυπία του έγκειται στη μέθοδό του, στην προσέγγισή του και στην ερμηνεία του. Το υπόβαθρο του Κροπότκιν στις φυσικές επιστήμες επηρέασε τον τρόπο με τον οποίο εργαζόταν και έγραφε, και ο ίδιος υπερηφανευόταν γι' αυτό [1]. Όχι μόνο το έργο του είναι διεξοδικά ερευνημένο και βασίζεται σε στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί από όλες τις πιο σύγχρονες μελέτες, το ύφος του είναι επίσης πολύ διαφορετικό και, κυρίως, λιγότερο λυρικό και περιπλάνηση από αυτό πολλών ιστορικών του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα, συμπεριλαμβανομένου του Jean Jaurès (Ζαν Ζωρές). Είναι επιστημονικό, αλλά γραμμένο με σαφήνεια, σε προσιτή γλώσσα και με πάθος.

Ο αναρχικός κομμουνισμός του καθόρισε επίσης το πώς έβλεπε το 1789: «Είδατε, με την “Αλληλοβοήθεια”», έγραφε στον Guillaume το 1903, «και θα δείτε με το “Κράτος: Ο ιστορικός του ρόλος”, τι αξιοσημείωτο, ισχυρό εργαλείο έρευνας αντιπροσωπεύει η αναρχική τάση - η αναρχική υπόθεση στη γλώσσα της επιστήμης.» [2] Και όπως έγραψε για την ιστορία στα «Λόγια ενός εξεγερμένου»: «Δεν καταλαβαίνετε ότι η ιστορία, σήμερα -μια βολική μυθολογία σχετικά με το μεγαλείο των βασιλιάδων, των αξιοσημείωτων προσωπικοτήτων, των κοινοβουλίων- πρέπει να αναδιατυπωθεί εξ ολοκλήρου από τη λαϊκή σκοπιά, από τη σκοπιά του έργου που επιτελούν οι μάζες στις φάσεις της ανθρώπινης επανάστασης;» [3]

Μια τέτοια προοπτική προστάτευε τον Κροπότκιν από τους διάφορους «θρύλους» που είχαν δημιουργηθεί με τα χρόνια από τις πιο συμβατικές ιστορίες - αυτό που ονόμασε «θρύλο της 4ης Αυγούστου 1789», για παράδειγμα, όταν η Εθνοσυνέλευση υποτίθεται ότι κατήργησε τη φεουδαρχία, αλλά στην πραγματικότητα περιλάμβανε μια ρήτρα που επέμενε ότι τα φεουδαρχικά δικαιώματα και τα δέκατα έπρεπε να εξαγοραστούν (δηλαδή οι αγρότες έπρεπε να εξαγοράσουν τον εαυτό τους), μια ρήτρα που ανέβαλε την πραγματική κατάργηση κατά τέσσερα χρόνια, όταν οι εξεγέρσεις των αγροτών ανάγκασαν τελικά την κυβέρνηση να δράσει. (Άλλωστε, όπως τονίζει ο Κροπότκιν στο Κεφάλαιο 17: «Η Συνέλευση επικύρωσε μόνο κατ' αρχήν και επέκτεινε στη Γαλλία συνολικά ό,τι ο ίδιος ο λαός είχε πετύχει σε ορισμένες περιοχές. Δεν προχώρησε παραπέρα»). Ούτε ο αναρχικός κομμουνιστής Κροπότκιν εντυπωσιάστηκε υπερβολικά από τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη του 1789, «αυτό το επάγγελμα του φιλελευθερισμού της μεσαίας τάξης» (Κεφάλαιο 19), με την επιμονή της στην ιερότητα της ατομικής...

Περισσότερα …