Ελλαδική κοινωνική ιστορία

: Αυτολεξεί; Ελλαδικά Κοινωνικά Κινήματα; 27 Μάι 2022

Συζήτηση του αναρχικού ιστορικού Λατσεζάρ Κράστεφ με διοργανωτές και συμμετέχοντες του Διεθνούς Συνεδρίου για το 1821, που έλαβε χώρα στην Αθήνα τον 9-12 Δεκέμβρη του 2021. Απομαγνητοφώνηση: ελευθεριακός ιστότοπος Αυτολεξεί

Πιάνοντας το νήμα από εκεί που το αφήσαμε με την εισήγησή σου στο συνέδριο, θα θέλαμε να μας μιλήσεις παραπάνω για αυτή τη «χαμένη ευκαιρία για μια βαλκανική επανάσταση», όπως μας ανέφερες. Γνωρίζουμε λοιπόν πως έγινε η σύγκρουση Υψηλάντη-Βλαδιμηρέσκου και λίγα χρόνια πριν πρόλαβε και έσφαξε τον Καραγιώργεβιτς ο αντίπαλος του, ο Ομπρένοβιτς. Δεν ξέραμε όμως ότι υπήρχε δυνατότητα επαναστατική στη Βουλγαρία την οποία την κλώτσησαν τελικά…

Με σοκάρει που αυτό δεν είναι καθόλου γνωστό στο ελληνικό κοινό. Υπάρχουν αυτά στην ιστοριογραφία· στη Βουλγαρία ειδικά η γνώση μας αυτή έρχεται από Έλληνες ιστορικούς όπως ο Ιωάννης Φιλήμων. Αυτός όταν ήταν νέος συμμετείχε στη Φιλική Εταιρεία και έλαβε μέρος στα εν λόγω γεγονότα. Όσα γνώριζε τα έχει καταγράψει στο έργο του Δοκίμιον ιστορικόν περί της Eλληνικής Eπαναστάσεως[1] το οποίο είναι γραμμένο στην καθαρεύουσα του 19ου αιώνα. Θέλω να πω πως αυτά τα γεγονότα δεν υπάρχουν σε κάποια μυστική βιβλιογραφία η οποία δεν είναι προσβάσιμη. Υπάρχουν, βεβαίως, και Έλληνες ιστοριογράφοι που συμφωνούν με αυτή την προσέγγιση και με αντικειμενικό τρόπο περιγράφουν την τότε κατάσταση.

Υπήρχαν, λοιπόν, λάθη της Φιλικής Εταιρείας που απέτρεψαν την προοπτική της πανβαλκανικής εξέγερσης;

Τα λάθη της Φιλικής Εταιρείας μπορούμε να τα ονομάσουμε και λάθη της ανθρώπινης ιστορίας και αυτό το βλέπουμε καθώς προκύπτουν από τη συμπλοκή συγκεκριμένων προσωπικοτήτων. Αυτό φαίνεται ξεκάθαρα από την εξύψωση του Υψηλάντη στη θέση του απόλυτου αρχηγού και δικτάτορα αυτής της μυστικής οργάνωσης. Οι ιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας προήλθαν από εμπορικές οικογένειες του ελληνικού κομματιού της κοινωνίας και επομένως είχαν μεγαλώσει με τις ιδέες του Διαφωτισμού και της Γαλλικής Επανάστασης· θα αναμέναμε έως έναν βαθμό και κάποιου είδους δημοκρατικότητα στον χαρακτήρα της οργάνωσης. Σε αντίθεση με αυτό, ο Υψηλάντης προέρχεται από μία βαριά παλιά αριστοκρατική οικογένεια, από μία αρχοντική κατάσταση, φεουδαρχική κατά κάποιο τρόπο. Ο ίδιος έχει μάθει να δίνει εντολές και να παίρνει τις αποφάσεις. Το λάθος που βρίσκω στη Φιλική Εταιρεία, εάν μπορούμε να βρούμε κάποιο, είναι αυτή η απομάκρυνση από τις δημοκρατικές αρχές – στον βαθμό που αυτές είναι δυνατόν να υπάρξουν σε μια μυστική οργάνωση. Εκείνη τη στιγμή, λοιπόν, απομακρύνονται από τις ιδέες της Γαλλικής επανάστασης και πηγαίνουν προς έναν βοναπαρτισμό. Έτσι, εναποθέτουν όλη την οργάνωση στα χέρια του Υψηλάντη και με αυτόν τον τρόπο και το μέλλον της βαλκανικής επανάστασης. Εδώ γίνεται ξεκάθαρο πόσο μεγάλο λάθος είναι να δίνουμε όλη την εξουσία σε ένα άτομο.

Εκείνη την περίοδο ο Υψηλάντης είχε στριμωχτεί σε μια γωνιά και επειδή βρίσκεται στη θέση του αρχηγού της οργάνωσης, γίνονται κάποια λάθη. Βασικό του λάθος είναι το ότι διώχνει τους Ρουμάνους και τους Βουλγάρους από τη Φιλική Εταιρεία και τα σχέδια για την επανάσταση. Ο Υψηλάντης και τα στρατεύματά του ξεκινούν να εισβάλλουν στη σύγχρονη Ρουμανία, στην ιστορική περιοχή της Μολδοβλαχίας. Η συμπεριφορά του Υψηλάντη και των ανθρώπων του είναι μια συμπεριφορά κατακτητών. Αυτός και οι αξιωματούχοι του φέρονται προς τον ρουμανικό πληθυσμό όπως...

Περισσότερα …

: ...; Ελλαδικά Κοινωνικά Κινήματα; 09 Μάι 2022

Του Γιάννη Κρούσου

Ήταν μια μέρα στις αρχές του Μάρτη του 1972. Με είχαν καλέσει στην Ασφάλεια της Μεσογείων.

Ο αδελφός του Πέτρου, του φίλου μου, είχε εμπλακεί στην υπόθεση της οργάνωσης «Ρήγα Φεραίος» και έπρεπε να πάω να πω πώς ο Πέτρος ήταν καλό παιδί και άσχετο με αυτά, ώστε να μπορέσει να πάρει διαβατήριο, για να συνεχίσει τις σπουδές στην Ιταλία. Έτσι έκαμα, υπόγραψα χαρτιά, ότι «ουδεμία σχέση έχω με τον κομμουνισμό και τις παραφυάδες αυτού», πείστηκαν ότι και ο Πέτρος δεν είχε καμιά δουλειά με αυτά και πήρε διαβατήριο.

Δεν κατάλαβα, γιατί με ρώτησαν αν...

Περισσότερα …

: ...; Ελλαδικά Κοινωνικά Κινήματα; 08 Μάι 2022

Η έφοδος στον ουρανό το Μάη του 1968 στη Γερμανία και οι Έλληνες αντιφασίστες μετανάστες - εργάτες, φοιτητές, μαθητές «μια μειοψηφία ευρέθηκε πάντοτε από τους αρχαίους καιρούς ίσαμε σήμερα να εμπιστευθεί στη φαντασία και με αυτήν να υπερκοντίσει την μεγαλύτερη ανασχετική δύναμη του ανθρώπου -την σκοπιμότητα» (Οδυσσέας Ελύτης, «Αναφορά στον Ανδρέα Εμπειρίκο»)

Αφορμή για την παρέμβαση αυτή έδωσε ένα αφιέρωμα στην ιστοσελίδα της κρατικής ραδιοφωνίας της Βαυαρίας για τον ¨Γερμανικό Μάη του ΄68¨ και τις μεγάλες διαδηλώσεις και καταλήψεις στο Μόναχο. (1) Από τις επτά φωτογραφίες που δημοσιεύουν η πιο χαρακτηριστική για το πνεύμα της εποχής είναι αυτή με τους έλληνες αντιφασίστες...

Περισσότερα …