ngnm

Αναρχική Θεωρία

04 Ιουνίου 2024

*Σημείωση Μεταφραστή: Επί της ευκαιρίας της έκδοσης του βιβλίου του Ζοζέ Ντεζάκ «Η Ανθρωπόσφαιρα», στο κείμενο που ακολουθεί δημοσιεύεται η εισαγωγή του του Max Nettlau, στα ισπανικά, στην Αργεντίνικη έκδοση του L'Humanisphère (El Humanisferio), που δημοσιεύθηκε το 1927 στο Μπουένος Άιρες από τις εκδόσεις La Protesta στη συλλογή «Los utopistas». Η Αργεντίνικη έκδοση είναι πληρέστερη σε σχέση με την πρώτη έκδοση του συγκεκριμένου έργου στα Γαλλικά το 1899 από τον Elisée Reclus που έγινε στις Βριξέλες. Λόγο της καταστολής, ο Reclus αναγκάστηκε να λογοκρίνει το κείμενο του Déjacque, λόγο ότι πολύ δυναμικά στοιχεία του εργού μπορούσαν να παρερμηνευθούν. Και οι δυο πάντως λόγο της θέσης τους διαχωρίζονται από την ριζοσπαστική βία που ο συγγραφέας της Ανθρωπόσφαιρας υποστηρίζει.

ΕΙΣΑΓΩΓH
Η ουτοπία δεν είναι, όπως συχνά πιστεύεται, το αδρανές όνειρο ή το αποτέλεσμα μιας χιμαιρικής επιθυμίας να προσφέρει στην κοινωνική εξέλιξη ένα σχέδιο που έχει γίνει εκ των προτέρων. Αν αξίζει το όνομά του, αντιπροσωπεύει τον φλογερό όρκο ενός ανθρώπου πεισμένου να προτείνει προηγμένες ιδέες που οι σύγχρονοι αρνούνται να αναγνωρίσουν, με εκείνη τη μορφή που απευθύνεται στις αισθήσεις και τα συναισθήματα ενός μεγάλου αριθμού ανθρώπων, την καλλιτεχνική μορφή, όπως οι ζωγράφοι που απεικονίζουν ένα ιδανικό τοπίο ή μια ανθρώπινη φιγούρα που εκφράζει το όνειρό τους για ομορφιά ή ενέργεια. Αλλά επειδή οι κριτικές, επαναστατικές, αλληλέγγυες κοινωνικές αντιλήψεις και οι μεγάλες καλλιτεχνικές ικανότητες σπάνια ενώνονται στο ίδιο άτομο – και ο αληθινός καλλιτέχνης έχει τόσα πολλά μέσα για να εκφράσει το ιδανικό του που η ουτοπία μπορεί να του φαίνεται πολύ περιορισμένη εικόνα – οι ουτοπίες δεν είναι πάντα επίσης έργα τέχνης, φυσικά, και πρέπει να είμαστε επιεικείς απέναντί τους με αυτή την έννοια. Από την άλλη, οι αληθινές ουτοπίες μας δείχνουν έναν άνθρωπο πλήρως απορροφημένο στο θέμα του, σκεπτόμενος κάθε ιδέα στις ακραίες λογικές συνέπειές της, πραγματοποιώντας έτσι έναν νέο άγνωστο ακόμη κόσμο, διαφορετικό από τα έργα φαντασίας οποιουδήποτε άλλου είδους, τα οποία όλα παραμένουν στο στενό και σταθερό πλαίσιο των σημερινών ή παρελθοντικών συνθηκών. Μόνο η ουτοπία ασκεί την αληθινή ελευθερία, πετώντας μέσα από τις τεράστιες ή άγνωστες σφαίρες του κοντινού και μακρινού μέλλοντος. Θα πρέπει, ελπίζουμε, οι αναγνώστες να λάβουν μέρος σε αυτές τις μακρινές πτήσεις προς το άγνωστο, και αυτή η σειρά θα παρουσιάσει τέτοιες εκδρομές από ελευθεριακούς συγγραφείς, από αναρχικούς και από ανθρώπους των οποίων η επιθυμία για ελευθερία ως ουσιαστικό παράγοντα κοινωνικής ευημερίας φέρνει λίγο πολύ κοντά στις ιδέες της ολοκληρωμένης αναρχίας.

Οι αυταρχικές ουτοπίες είναι γνωστές. Αλλά το είδος των φανταστικών ταξιδιών με άχρωμες ή καθαρά φανταστικές κοινωνικές προσδοκίες είναι πιο γνωστό. Οι ελευθεριακές ουτοπίες είναι πολύ λιγότερο πολυάριθμες, επειδή η ενέργεια των ελευθεριακών στον αγώνα ενάντια σε τόσα πολλά εμπόδια απορροφάται πολύ συχνά από άλλα είδη μαχητικότητας. Σπάνια έχουν χρόνο για ουτοπικές συνθέσεις. Αλλά παρ' όλα αυτά, αυτό έγινε εδώ κι εκεί από αξιόλογους ανθρώπους που έχουν αφήσει τα πρόσωπά τους σε άλλα μέρη του επαναστατικού κινήματος, γεγονός που δίνει βάρος στο λόγο τους ως ουτοπιστές, επειδή σπάνια είναι ονειροπόλοι, είναι ή ήταν άνθρωποι της εμπειρίας, του πρακτικού αγώνα, της κοινωνικής κριτικής και της...

Περισσότερα …