Ζούμε σε μια εποχή παρακμής. Ο κόσμος κατοικείται μόνο με πτώματα που περπατούν. Ό,τι κινείται, κινείται αργά. Μια κυρίαρχη νωθρότητα βαραίνει τόσο τα έθνη όσο και τα άτομα. Ωστόσο, κοιτάζοντας βαθιά σε αυτό το ανθρώπινο σπίτι, ρίχνουμε μια ματιά στην υπόγεια ζωή που ανακατεύει, σμήνη και μερικές φορές βγαίνει στην επιφάνεια. Ο αιώνας μας είναι ένας αιώνας μετάβασης· Κάτω από την ορατή αδράνειά του λαμβάνει χώρα μια τεράστια μεταμόρφωση. Αυτός δεν είναι ακόμη ο πλήρης θάνατος της παλιάς κοινωνικής τάξης, αλλά είναι ήδη η αρχή της νέας.
Η επιχείρηση, αν και λανθάνουσα, είναι ωστόσο πραγματική. Η κυβέρνηση, η ιδιοκτησία, η οικογένεια, η θρησκεία, όλα όσα αποτελούν τον οργανισμό των πολιτισμένων κοινωνιών καταρρέουν και αρχίζουν να σαπίζουν. Δεν υπάρχει πλέον ηθική. Τα ήθη του παρελθόντος δεν έχουν πλέον κανένα χυμό. Εκείνοι του μέλλοντος εξακολουθούν να είναι μόνο ένα βλαστάρι. Ό,τι είναι καλό για τον έναν, είναι κακό για τον άλλο. Η δικαιοσύνη δεν έχει άλλο κριτήριο εκτός από την ισχύ· Η επιτυχία νομιμοποιεί όλα τα εγκλήματα. Το μυαλό και το σώμα εκπορνεύονται στο εμπόριο εμπορικών συμφερόντων. Οι απολαύσεις δεν είναι πλέον δυνατές, αν δεν είναι οι απολαύσεις του κτήνους. Η αξιοπρέπεια, η φιλία και η αγάπη εξορίζονται από τα ήθη μας, βρίσκονται χωρισμένα το ένα από το άλλο, ή χάνονται, στραγγαλίζονται, μόλις θελήσουν να ανατείλουν σε αυτή την επίσημα αστική κοινωνία.
Δεν υπάρχει πια χάρη ή ομορφιά σε αυτόν τον κόσμο, κανένα αφελές χαμόγελο ή λεπτό φιλί. Η αίσθηση για την τέχνη αντικαθίσταται από τη γεύση για το αηδιαστικό και γκροτέσκο. Η κοινωνία, μέσα στην παρακμή της, καταφεύγει σε αιματηρά μαστιγώματα για να υπερδιεγείρει το παλιό της σφάγιο και μερικές φορές εξακολουθεί να δίνει στον εαυτό της κάποια τρομερή επίφαση ανδρισμού. Η ατονία και η γάγγραινα έχουν αμβλύνει όλες τις ικανότητές της για εργασία, καθώς και για ευχαρίστηση. Δεν μπορεί πλέον να απολαύσει τίποτα. Γι' αυτήν, η εργασία είναι τιμωρία και η ευχαρίστηση εργασία. Δεν ξέρει τι θέλει και τι δεν θέλει. Όλα βαραίνουν πάνω του. Σκοντάφτει και βυθίζεται σε κάθε είδους εξαχρείωση και δειλία. Θέλει να δραπετεύσει από αυτόν τον φρικτό εφιάλτη, να αποτινάξει το βάρος της υποβάθμισης που την πνίγει. ανυπομονεί να ξυπνήσει. Ξέρει ότι πρέπει μόνο να σταθεί στα πόδια του για να καταστρέψει αυτή την καταπίεση και είναι τόσο στραγγισμένη που δεν έχει τη δύναμη να σηκωθεί ή το θάρρος να νικήσει το μούδιασμα της. Και όμως η ιδέα ζυμώνεται μέσα του και το φωτίζει εσωτερικά στον ύπνο του, μέχρι να είναι αρκετά ισχυρό ώστε να το κάνει να ανοίξει τα μάτια του και να λάμψει από τις κόρες των ματιών του. Η μία πλευρά της ζωής της, ο ένδυμα της σάρκας της, αφήνεται στον τάφο του παρελθόντος. Η άλλη πλευρά, το μυαλό ή το πνεύμα της, επιπλέει στους ανέμους του μέλλοντος.
Είναι στο χέρι μας, επαναστάτες, κουρέλια της ανθρωπότητας που η πνοή της προόδου σηκώνει, κοινωνικά κουρέλια ότι το φως της κατανόησης χρωματίζει με τις πορφυρές φωτιές του, και ότι εμφανίζεται πάνω από τους πολιτισμένους σαν σκιάχτρο ή σημαία, ένα σκιάχτρο για εκείνους που θέλουν να παραμείνουν ακίνητοι, και μια σημαία για εκείνους που θέλουν να προχωρήσουν μπροστά. Είναι στο χέρι μας να τονώσουμε το έργο της αποσύνθεσης, στο χέρι μας να προσπαθήσουμε να υποδείξουμε την πέτρα που κρατά την ανθρωπότητα στην ακινησία, στο χέρι μας να ανοίξουμε τους δρόμους της παγκόσμιας αναγέννησης.
Δύο τρόποι δράσης παρουσιάζονται σε όσους θέλουν να γίνουν διαδότες νέων ιδεών. Το ένα είναι ήρεμη, επιστημονική συζήτηση, χωρίς να αποκηρύσσουμε τίποτα από αρχές, να τις αναφέρουμε και να τις σχολιάζουμε με λεπτή ευγένεια και σταθερή αυτοσυγκράτηση. Αυτή η διαδικασία συνίσταται στην έγχυση της αλήθειας σταγόνα-σταγόνα σε μυαλά που είναι ήδη προετοιμασμένα, ελίτ νοημοσύνης, ακόμα ταλαιπωρημένα από λάθη, αλλά εμψυχωμένα από καλή θέληση. Ιεραπόστολοι της Ελευθερίας, ιεροκήρυκες με χαμογελαστά πρόσωπα και χαϊδεμένες φωνές, (αλλά όχι υποκριτές), με το μέλι των λόγων τους ρίχνουν πεποίθηση στις καρδιές εκείνων που τους ακούν. Μυούν στη γνώση της αλήθειας εκείνους που έχουν ένα συναίσθημα γι' 'αυτήν. Το άλλο είναι πικρό επιχείρημα, αν και επιστημονικό επίσης, αλλά το οποίο, μένοντας σταθερό στις αρχές όπως σε ένα παλτό αλληλογραφίας, οπλίζεται με σκάνδαλο σαν με τσεκούρι, για να καταφέρει διπλά χτυπήματα στα κρανία των προκατειλημμένων και να τους αναγκάσει να κινηθούν κάτω από το παχύ κάλυμμα τους. Γι' αυτούς, δεν υπάρχουν αρκετά φουσκωτά λόγια, δεν υπάρχουν εκφράσεις που να κόβουν αρκετά για να συντρίψουν όλες αυτές τις άγνοιες του σκληρυμένου χάλυβα, αυτή τη σκοτεινή και βαριά πανοπλία που τυφλώνει και κωφεύει τις θαμπές μάζες του λαού. Όλα είναι καλά γι' αυτούς – το κοφτερό τσίμπημα και το λάδι που βράζει – για να κάνουν αυτά τα απαθή μυαλά να τρέμουν στην καρδιά της καρδιάς τους, κάτω από τα κελύφη της χελώνας τους, και να αντηχούν, σχίζοντάς τους, αυτές τις ίνες που δεν αντηχούν. Επιθετικοί κυκλοφορητές, περιπλανώμενοι καταραμένοι και καταραμένοι, βαδίζουν, αιμοδιψείς και αιμορραγούν, σαρκασμός στα χείλη, η ιδέα μπροστά τους, πυρσός στο χέρι, μέσα από μίση και σφυρίγματα, για την εκπλήρωση του μοιραίου έργου τους. Μεταστρέφονται όπως μεταστρέφεται το Πνεύμα της Κόλασης: με δάγκωμα και φωτιά.
Οι δύο προσεγγίσεις είναι καλές και χρήσιμες, ανάλογα με το είδος των ακροατών που συναντάμε στην πορεία μας. Μερικά απαιτούν το ένα και μερικά απαιτούν το άλλο. Και για τους δύο, είναι θέμα ιδιοσυγκρασίας, ζήτημα της κατάστασής τους στη σημερινή κοινωνία. Μπορούν ακόμη και να εφαρμοστούν εναλλάξ, ανάλογα με τη διάθεση του νου ή το περιβάλλον στο οποίο βρισκόμαστε. Και οι δύο, αν δεν υποχωρήσουν από τις αρχές, αν προσκολληθούν σταθερά στην ελευθερία, είναι πράκτορες προβοκάτορες [με την έννοια της υποκίνησης] της Επανάστασης. Ωστόσο, στις πολιτισμένες κοινωνίες μας, είναι ο μικρότερος αριθμός που είναι διατεθειμένος να ακούσει.
Πώς, τέλος πάντων, να μην χρησιμοποιήσουμε λέξεις σφυρηλατημένες με τη γλώσσα της περιφρόνησης για να διεισδύσουμε σε αυτή την κοπριά του κόσμου όπου καμαρώνουν, σαν μερικά δηλητηριώδη μανιτάρια, τα στρογγυλά, επίπεδα πρόσωπα της ατιμωτικής αστικής τάξης. Μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει οτιδήποτε άλλο εκτός από τα δόντια ενός δίκρανου για να μιλήσει σε αυτές τις βλάστες νομικών θεμάτων; Αισθάνεστε όλα αυτά; Σκέφτονται όλα αυτά; Μπορεί ένας άνθρωπος με καρδιά να ζήσει σε μια τέτοια κοινωνία; Καλείται να ζήσει μόνο για να σέρνει τις μέρες του ανάμεσα σε αυτόν τον βρώμικο όχλο; Φταίω εγώ, φταίμε εμείς, που έχουμε στην καρδιά μας την ποίηση του μέλλοντος, αν η φύση μας έχει δώσει κάποια διάθεση για αγάπη, νοημοσύνη για το καλό, ενθουσιασμό για το ωραίο, και αν συναντάμε σε κάθε βήμα μόνο διανοητικές και ηθικές παραμορφώσεις; Φταίμε εμείς αν σε μια τέτοια κοινωνία βρίσκουμε μόνο μίσος να μοιράζουμε, αν εκεί μπορούμε μόνο να απολαμβάνουμε την αηδία;
Ω σκάνδαλο! Εκδικητική μανία, γίνε σύντροφός μου όσο ο κόσμος παραμένει ο παλιός κόσμος, όσο η αστική παχυσαρκία και η αισχρότητα ωριμάζουν πάνω στο βελούδο της εκμετάλλευσης, όσο η δουλοπρέπεια και η ηλιθιότητα των εργατών θα σκύβουν στο τέλμα και κάτω από το ανάχωμα του κεφαλαίου!
Ναι, πρέπει να υπάρχουν κάποιοι σαν κι εμένα, σαν κι εμάς –τους καταραμένους, τους αντάρτες– να βαδίζουν αλύγιστοι– προς την κατεύθυνση της προόδου, να μετακινούν τα αδρανή μπλοκ, να αντιμετωπίζουν τις χιονοστιβάδες των πετρών και να λειαίνουν το δρόμο για εκείνους που έχουν τον ίδιο στόχο, αλλά κάνουν την προπαγάνδα σε λιγότερο ενοχλητικές μορφές, που επιδίδονται σε πολεμική με πιο ειρηνικά επίθετα.
Σκάνδαλο, εκδικητική μανία, σε σας η πένα μου και τα χείλη μου!
Είναι μέσα από εσάς που η ντροπή εισέρχεται στις καρδιές των ανθρώπων. Είναι μέσα από εσάς που ο νους τους αφυπνίζεται στη φώτιση. Μέσα από σένα τρέμουν οι πονηροί και μέσα από σένα η καλή ελπίδα.
Αν υπάρχει ακόμα, ή μάλλον αν υπάρχει ήδη κάποια μετριοφροσύνη στον κόσμο, Σκάνδαλο, εκδικητική μανία, μεγάλη αποκατάσταση της ηθικής, είναι σε σας που οφείλεται.
Είστε εσείς που αναγκάζετε τους εχθρούς της νέας ιδέας να υπηρετήσουν αυτήν την ιδέα επικρίνοντάς την. Όλοι όσοι μιλούν για σοσιαλισμό, καλώς ή κακώς, διαδίδουν τον σοσιαλισμό διαδίδοντας το όνομά του. Αργά ή γρήγορα η αλήθεια αναδύεται από την αναλήθεια, παίρνει το καλύτερο από τους επικριτές της μακροπρόθεσμα. Μόνο η σιωπή είναι επιβλαβής, και είσαι εσύ, Σκάνδαλο, που επιβάλλεις λόγο στους βουβούς και, είτε τους αρέσει είτε όχι, τους αναγκάζεις να γίνουν κήρυκες αυτού που διώκουν.
Σκάνδαλο, αναρχική εξουσία, είστε πιο ισχυροί από όλες τις αρχές του επίσημου κόσμου. Οι βασιλιάδες και οι αστοί, οι αυτοκράτορες και οι υπήκοοί τους μπορούν μόνο να βάλουν το φίμωτρο του θανάτου στο στόμα των ανθρώπων. Εσύ, φωνή έντονη, ίνα ηλεκτρική, κάνεις ακόμα και τις πέτρες να μιλήσουν!
Ω σκάνδαλο! Μεγάλος παιδαγωγός κωφών και βουβών, επαναστατικής αναπνοής, σατανικής θεότητας, άπλωσε τα φτερά σου και δόνησε σε όλο τον κόσμο. Φέρτε στο προσκήνιο την ιδέα από όλα αυτά τα κρανία γρανίτη, όπως οι σιβυλλικοί ήχοι από τα βάθη των σπηλιών.
Σκάνδαλο, είστε το όργανο που κάνει τους πολιτισμένους να σκύβουν το κεφάλι τους από ντροπή και ότι η σκέψη τους ανυψώνει τις σφαίρες της μελλοντικής αρμονίας.
Φυσητήρας και βουητό ακόμα, προκλητική καταιγίδα. Οι βροντές σας είναι ένας σωτήριος ύμνος.
Η πένα μου και τα χείλη μου είναι δικά σου, Σκάνδαλο!
*Μετάφραση: Αργύρης Αργυριάδης.
