Σημείωση μεταφραστή*: Σε αυτό το σύντομο αλλά πολύ επίκαιρο κείμενο ο Σκωτσέζος Αναρχικός Στούαρτ Κρίτσι μας αναπτύσσει τι είναι και τι πρεσβεύει στις μέρες ο Αναρχισμός. Ο Κρίστι ήταν ένας αγωνιστής που φυλακίστηκε στην Ισπανία για την προσπάθεια του να δολοφονήσει τον δικτάτορα Φράνκο, αλλά και επανιδρυτής του Αναρχικού Μαύρου Σταυρού.
Τι είναι ο αναρχισμός;
Ο αναρχισμός είναι το κίνημα για κοινωνική δικαιοσύνη μέσω της ελευθερίας. Είναι συγκεκριμένος, δημοκρατικός και ισότιμος. Υπάρχει και αναπτύσσεται από τον δέκατο έβδομο αιώνα, με μια φιλοσοφία και μια καθορισμένη προοπτική που έχουν εξελιχθεί και αναπτυχθεί με το χρόνο και τις περιστάσεις. Ο αναρχισμός ξεκίνησε ως αυτό που παραμένει σήμερα: μια άμεση πρόκληση από τους μη προνομιούχους στην καταπίεση και την εκμετάλλευσή τους. Αντιτίθεται τόσο στην ύπουλη ανάπτυξη της κρατικής εξουσίας όσο και στο ολέθριο ήθος του κτητικού ατομικισμού, ο οποίος, μαζί ή χωριστά, εξυπηρετεί τελικά μόνο τα συμφέροντα των λίγων εις βάρος των υπολοίπων.
Ο αναρχισμός προωθεί την αλληλοβοήθεια, την αρμονία και την ανθρώπινη αλληλεγγύη, για την επίτευξη μιας ελεύθερης, αταξικής κοινωνίας – μιας συνεργατικής κοινοπολιτείας. Ο αναρχισμός είναι ταυτόχρονα θεωρία και πρακτική της ζωής. Φιλοσοφικά, στοχεύει στην τέλεια συμφωνία μεταξύ του ατόμου, της κοινωνίας και της φύσης. Σε μια αναρχική κοινωνία, όλα τα άτομα θα οργανώνονταν με αμοιβαίο σεβασμό σε μη-καταναγκαστικές σχέσεις μέσα σε φυσικά καθορισμένες κοινότητες στις οποίες τα μέσα παραγωγής και διανομής είναι κοινά.
Οι αναρχικοί δεν είναι απλά ονειροπόλοι που έχουν εμμονή με αφηρημένες αρχές. Γνωρίζουμε ότι τα γεγονότα κυβερνώνται τυχαία και ότι οι πράξεις των ανθρώπων εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από μακροχρόνιες συνήθειες και από ψυχολογικούς και συναισθηματικούς παράγοντες που είναι συχνά αντικοινωνικοί και συνήθως απρόβλεπτοι. Γνωρίζουμε καλά ότι μια τέλεια κοινωνία δεν μπορεί να κερδηθεί αύριο. Πράγματι, ο αγώνας θα μπορούσε να διαρκέσει για πάντα! Ωστόσο, είναι το όραμα που παρέχει το κίνητρο να αγωνιστούμε ενάντια στα πράγματα όπως είναι, και για τα πράγματα όπως μπορεί να είναι.
Όποιες και αν είναι οι άμεσες προοπτικές επίτευξης μιας ελεύθερης κοινωνίας, και όσο απομακρυσμένο και αν είναι το ιδανικό, αν εκτιμούμε την κοινή μας ανθρωπιά, τότε δεν πρέπει ποτέ να σταματήσουμε να αγωνιζόμαστε για να πραγματοποιήσουμε το όραμά μας. Αν συμβιβαστούμε με κάτι λιγότερο, τότε δεν είμαστε τίποτα περισσότερο από υποζύγια στην υπηρεσία των λίγων προνομιούχων, χωρίς πολλά να κερδίσουμε από τη ζωή εκτός από ένα ελαφρύτερο φορτίο, καλύτερη τροφή και μια πιο άνετη κουκέτα.
Τελικά, μόνο ο αγώνας καθορίζει το αποτέλεσμα και η πρόοδος προς μια πιο ουσιαστική κοινότητα πρέπει να ξεκινά με τη θέληση να αντισταθούμε σε κάθε μορφή αδικίας.
Σε γενικές γραμμές, αυτό σημαίνει αμφισβήτηση κάθε εκμετάλλευσης και αμφισβήτηση της νομιμότητας κάθε καταναγκαστικής εξουσίας. Αν οι αναρχικοί έχουν ένα άρθρο ακλόνητης πίστης, τότε είναι ότι, μόλις χαθεί η συνήθεια της υποταγής σε πολιτικούς ή ιδεολόγους και αποκτηθεί η αντίσταση στην κυριαρχία και την εκμετάλλευση, τότε οι απλοί άνθρωποι έχουν την ικανότητα να οργανώσουν κάθε πτυχή της ζωής τους για τα δικά τους συμφέροντα, οπουδήποτε και οποτεδήποτε, τόσο ελεύθερα όσο και δίκαια.
Ο αναρχισμός περιλαμβάνει μια τόσο ευρεία άποψη του κόσμου που δεν μπορεί εύκολα να αποσταχθεί σε έναν επίσημο ορισμό. Ο Μιχαήλ Μπακούνιν, ο άνθρωπος του οποίου τα γραπτά και το παράδειγμα πριν από έναν αιώνα έκαναν τα περισσότερα για να μετατρέψουν τον αναρχισμό από μια αφηρημένη κριτική της πολιτικής εξουσίας σε μια θεωρία πρακτικής κοινωνικής δράσης, όρισε τη θεμελιώδη αρχή του ως εξής: Με μια λέξη, απορρίπτουμε κάθε προνομιούχα, αδειοδοτημένη, επίσημη και νομική νομοθεσία και εξουσία, ακόμα και αν προκύπτει από την καθολική ψηφοφορία. Πεπεισμένοι ότι ακόμα και αυτή θα μπορούσε να στραφεί μόνο προς όφελος μιας κυρίαρχης και εκμεταλλευτικής μειοψηφίας και ενάντια στα συμφέροντα της τεράστιας υποδουλωμένης πλειοψηφίας.
Οι αναρχικοί δεν στέκονται μακριά από τον λαϊκό αγώνα, ούτε προσπαθούν να τον κυριαρχήσουν. Επιδιώκουν να συνεισφέρουν σε αυτόν πρακτικά ό, τι μπορούν, και επίσης να βοηθήσουν μέσα σε αυτό τα υψηλότερα δυνατά επίπεδα τόσο ατομικής αυτο-ανάπτυξης όσο και ομαδικής αλληλεγγύης. Είναι δυνατόν να αναγνωρίσουμε τις αναρχικές ιδέες σχετικά με τις εθελοντικές σχέσεις, την ισότιμη συμμετοχή στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων, την αμοιβαία βοήθεια και μια σχετική κριτική όλων των μορφών κυριαρχίας στα φιλοσοφικά, κοινωνικά και επαναστατικά κινήματα σε όλες τις εποχές και τόπους.
Αλλού, οι λιγότερο επίσημες πρακτικές και αγώνες των πιο αδάμαστων μεταξύ των χωρίς ιδιοκτησία και μειονεκτούντων θυμάτων του συστήματος εξουσίας έχουν βρει νόημα στα γραπτά εκείνων που σε μια σύντομη γνωριμία θα φαίνονταν να είναι απλοί χιλιαστές ονειροπόλοι. Μακριά από το να είναι αφηρημένες εικασίες που δημιουργούνται από το πουθενά, τέτοια έργα έχουν, όπως όλες οι κοινωνικές θεωρίες, προέλθει από ευαίσθητη παρατήρηση. Αντικατοπτρίζουν τη θεμελιώδη και ασυγκράτητη πεποίθηση που τρέφεται από μια συνειδητή μειοψηφία σε όλη την ιστορία ότι η κοινωνική εξουσία πάνω στους ανθρώπους είναι σφετερισμός των φυσικών δικαιωμάτων: η εξουσία προέρχεται από τον λαό, και μόνο αυτός έχει, το δικαίωμα να την ασκεί.
*Μετάφραση: Αργύρης Αργυριάδης.
