Μία από τις κύριες ιδεολογικές διαμάχες μεταξύ των Ισπανών αναρχικών και των κομμουνιστών κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου ήταν η επιμονή των αναρχικών ότι η κοινωνική επανάσταση δεν έπρεπε να αναβληθεί μέχρι να κερδηθεί ο πόλεμος. Χωρίς την κοινωνική επανάσταση (με την οποία εννοούσαν την ήττα του αυταρχισμού και τον μετασχηματισμό όλων των κοινωνικών και οικονομικών σχέσεων και θεσμών ώστε να επιτρέψουν τη μέγιστη ατομική ελευθερία, την αυτοέκφραση και τον αυθορμητισμό), ο πόλεμος θα ήταν απλώς άλλη μία αλλαγή φρουράς, κάτι πολύ συνηθισμένο στην ισπανική ιστορία.
Ιστορικά, οι Ισπανοί αναρχικοί είχαν ασχοληθεί με τις αλλαγές στην εκπαίδευση και τις γαμήλιες σχέσεις ως μέσα κοινωνικής αλλαγής. Αντιτάχθηκαν στην αυταρχική, πατριαρχική οικογένεια, υποστηρίζοντας ότι βασιζόταν στην ατομική ιδιοκτησία, στην ιδιοκτησία του πατέρα επί της γυναίκας και των παιδιών του. Ήλπιζαν να τερματίσουν την καταπίεση των γυναικών της ισπανικής εργατικής τάξης, τερματίζοντας τον επίσημο γάμο και αντικαθιστώντας τον με ελεύθερες συμμαχίες ατόμων, και να εξαλείψουν την πορνεία παρέχοντας προγράμματα κατάρτισης, ιατρική περίθαλψη και στέγαση για τις πρώην πόρνες. Στις πόλεις όπου οι αναρχικοί απέκτησαν τον έλεγχο, έστω και για μικρά χρονικά διαστήματα, στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα, επιχείρησαν αμέσως να καταργήσουν, μεταξύ άλλων, το γάμο ως νομικό θεσμό.
Και πάλι, κατά το πρώτο έτος του εμφυλίου πολέμου, από τον Ιούλιο του 1936 έως τα τέλη της άνοιξης του 1937, οι αναρχικοί μπόρεσαν να εφαρμόσουν στην πράξη ορισμένες από τις θεωρητικές τους ιδέες. Οι επισκέπτες των αναρχικών κολεκτίβων παρατηρούσαν την αποτελεσματικότητα των κοινοτήτων. Αυτό που έκανε μεγαλύτερη εντύπωση στους παρατηρητές ήταν η αρχική απουσία καταπιεστικής γραφειοκρατίας σε πόλεις όπως η Βαρκελώνη και η αίσθηση της κοινότητας σε όλο το δημοκρατικό τομέα. Υπάρχουν πολλές μαρτυρίες για τον πανηγυρισμό που ακολούθησε την ανάληψη του ελέγχου από τους άνδρες και τις γυναίκες των εργοστασίων ή της γης όπου προηγουμένως εργάζονταν. Όμως μια κοινωνική επανάσταση, σύμφωνα με την ισπανική αναρχική θεωρία, μετασχηματίζει επίσης τις προσωπικές και κοινωνικές σχέσεις και γεννά «ένα ορισμένο επίπεδο κουλτούρας, συνείδησης της εξουσίας και ικανότητας αυτοδιοίκησης», σε όλα τα μέλη της κοινότητας, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών. Ωστόσο, αν και θα μπορούσαμε να περιμένουμε ότι θα ήταν διαφορετικά, η κατάσταση και η μεταχείριση των γυναικών στις αναρχικές περιοχές συνέχισε να είναι περίπου όπως ήταν πριν από τον εμφύλιο πόλεμο.
Το παρόν άρθρο ασχολείται με τις προσπάθειες των αναρχικών να βοηθήσουν τις γυναίκες της εργατικής τάξης κατά την περίοδο μεταξύ του τέλους του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και του τέλους του Εμφυλίου Πολέμου, χρόνια κατά τα οποία οι Ισπανοί αναρχικοί αφομοίωσαν τις συνδικαλιστικές ιδέες, δημιούργησαν πιο αποτελεσματικές οργανώσεις και κέρδισαν εκτεταμένες αν και βραχύβιες νίκες· θα προσπαθήσει να δείξει ότι, παρά τη συνειδητοποίηση της εκμετάλλευσης των γυναικών στην καπιταλιστική κοινωνία, δεν ανέπτυξαν ένα πρόγραμμα για να αποτρέψουν παρόμοια εκμετάλλευση στην επαναστατική κοινωνία. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να πιστεύουμε ότι η κατάσταση των Ισπανίδων γυναικών θα είχε αλλάξει ριζικά αν οι αναρχικοί είχαν κερδίσει τον πόλεμο. Απρόθυμοι να ασχοληθούν με τις έννοιες της τάξης ή των αντιπροσωπευτικών θεσμών, αρνήθηκαν να κάνουν ειδικές προβλέψεις για συγκεκριμένες ομάδες συμφερόντων. Αυτή η αναστολή ήταν ένας κρίσιμος...
Bruno Lima Rocha*
Μια από τις μεγάλες συζητήσεις του σήμερα είναι η έννοια της πολιτικής ταυτότητας. Η αίσθηση του ανήκειν συχνά υπερβαίνει τις συγκεκριμένες κοινωνικές σχέσεις, όπου η «αυτογνωσία» κινητοποιείται από την πολιτιστική παραγωγή, τη συλλογική αισθητική και άλλους τρόπους «αναπαράστασης» της ζωής στην κοινωνία. Σε αντίθεση με ό,τι φαντάζεται κανείς, τίποτα από όλα αυτά δεν διαφέρει από τη λεγόμενη «ταξική συνείδηση», αν κατανοήσουμε την τάξη ως μια δομική θέση κυριαρχίας και κινητικότητας ταυτόχρονα, όπου η ελεύθερη εργασία και οι εξαιρέσεις στηρίζουν και κρύβουν τον κανόνα.
Η τάξη υπάρχει εξαιτίας της δομής της καπιταλιστικής κυριαρχίας, αλλά εμφανίζεται μόνο...
Σημείωση Μεταφραστή*: Ένα ιστορικό κείμενο του Elisée Reclus από το 1894, στο οποίο ενυπάρχει αυτή η αισιοδοξία που ενέπνεε τους υποστηρικτές του νέου ιδεολογικού κινιήματος του Αναρχισμού. Σε μια εποχή που ο κατακερματισμός κατήντησε τον άνθρωπο για τον άνθρωπο λύκο, εντός και εκτός του κινήματος η αξία κειμένων σαν αυτό είναι ιδίαιτερα σημαντική. Κατά την άποψή μας πρέπει να ανατρέξουμε πίσω στις απαρχές του Αναρχισμού και να ξαναθυμιθούμε ότι η βασική πεποίθηση των πολιτικών προγόνων μας ήταν να ενώσουν και όχι να χωρίσουν τον κόσμο. Σε μια εποχή άκρατης σχετικοποίησης ακόμα, ο ουσιοκρατικός ιδεαλιστικός λόγος του Reclus παραμένει στην...
Στο κτήριο της Ελληνικής κοινότητας της Μελβούρνης στις 18/07/2019
Με τον Ελευθεριακό στο Αυτοδιαχειριζόμενο Στέκι Πέρασμα, 22/01/2018