Λεπτομέρειες

ngnm

Γενικά Άρθρα

24 Δεκεμβρίου 2024

Τι σημαίνει η ποινή του θανάτου για τους ανθρώπους του αιώνα μας; Για να το πούμε απλά, ας πούμε ότι ο πολιτισμός μας έχει χάσει τις μόνες αξίες που, με έναν ορισμένο τρόπο, θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν αυτή την ποινή και υποφέρει αντίθετα από δεινά που επιβάλλουν την κατάργησή της. Με άλλα λόγια, η κατάργηση της θανατικής ποινής θα ‘πρεπε να είναι το αίτημα των συνειδητών μελών της κοινωνίας μας ταυτόχρονα για λόγους λογικής και για λόγους ρεαλισμού.

Λογικής πριν απ’ όλα. Το να ορίζουμε ότι ένας άνθρωπος πρέπει να πλήττεται με την οριστική τιμωρία είναι σαν να αποφασίζουμε ότι αυτός ο άνθρωπος δεν έχει πλέον καμία ευκαιρία να επανορθώσει. Σε αυτό το σημείο, τα επιχειρήματα αναμετριούνται τυφλά και κρυσταλλώνονται σε μια στείρα αντιπαράθεση. Αλλά ακριβώς κανείς από μας δεν μπορεί να αποφασίσει σε αυτό το σημείο, γιατί όλοι μας είμαστε δικαστές και διάδικοι. Από δω πηγάζει η αβεβαιότητα μας για το δικαίωμα που έχουμε να σκοτώνουμε και η αδυναμία στην οποία βρισκόμαστε για να πείσουμε ο ένας τον άλλον.

Χωρίς απόλυτη αθωότητα δεν υπάρχει διόλου ανώτατη κρίση. Όλοι όμως έχουμε διαπράξει το κακό στη ζωή μας, ακόμη και αν αυτό το κακό, χωρίς να εμπίπτει στη δικαιοδοσία του νόμου, έφτανε ώς το άγνωστο έγκλημα. Δεν υπάρχουν δίκαιοι, αλλά μόνον καρδιές λιγότερο ή περισσότερο φτωχές σε δικαιοσύνη.

Το να ζούμε μας επιτρέπει τουλάχιστο να το γνωρίζουμε και να προσθέτουμε στο σύνολο των ενεργειών μας λίγο καλό που θα αντισταθμίζει εν μέρει το κακό που έχουμε ρίξει στον κόσμο. Αυτό το δικαίωμα στη ζωή, που συμπίπτει με την ευκαιρία επανόρθωσης, είναι το φυσικό δικαίωμα κάθε ανθρώπου, ακόμη και του χειρότερου. Ο τελευταίος των εγκληματιών και ο πιο ακέραιος δικαστής ξαναβρίσκονται εδώ πλάι-πλάι, εξίσου δύστυχοι και αλληλέγγυοι. Χωρίς αυτό το δικαίωμα η ηθική ζωή είναι απολύτως αδύνατη.

Κανείς από μας ιδιαίτερα δεν έχει το δικαίωμα να χάνει τις ελπίδες του για ένα μόνο άνθρωπο, παρά μόνο μετά το θάνατό του, που μετατρέπει τη ζωή του σε πεπρωμένο και επιτρέπει τότε την οριστική κρίση. Αλλά το να διατυπώνουμε την οριστική κρίση πριν από το θάνατο, το να διατάσσουμε το κλείσιμο των λογαριασμών όταν ο πιστωτής είναι ακόμη ζωντανός, αυτό δεν ανήκει στη δικαιοδοσία κανενός ανθρώπου. Σε αυτό το όριο, τουλάχιστον, όποιος κρίνει απόλυτα καταδικάζεται απόλυτα.

...Οι φωτισμένοι αιώνες, όπως τους αποκαλούν, θέλησαν να καταργήσουν την ποινή του θανάτου με το αιτιολογικό ότι ο άνθρωπος ήταν καλός στο βάθος. Φυσικά, ο άνθρωπος δεν είναι καλός (είναι χειρότερος ή καλύτερος). Αλλά, ακριβώς επειδή δεν είναι καλός, κανείς από μας δεν μπορεί να αναγορευτεί σε απόλυτο κριτή και να αποφανθεί για την οριστική εξάλειψη του χειρότερου των ενόχων, αφού κανείς από μας δεν μπορεί να διεκδικήσει την απόλυτη αθωότητα. Η εσχάτη των ποινών διαρρηγνύει τη μόνη αδιαμφισβήτητη ανθρώπινη αλληλεγγύη, την αλληλεγγύη ενάντια στο θάνατο, και δεν μπορεί να νομιμοποιηθεί παρά μόνο από μια αλήθεια ή μια αρχή που τοποθετείται πάνω από τους ανθρώπους.

Μια θρησκευτική ποινή

Στην πραγματικότητα, η ανώτατη τιμωρία υπήρξε πάντοτε διαμέσου των αιώνων μια θρησκευτική ποινή. Όταν επιβάλλεται στο όνομα του βασιλιά,...

Περισσότερα …