ngnm

Αναρχική Θεωρία

05 Νοεμβρίου 2024

Σημείωση Μεταφραστή*: Σε αυτό το ιστορικό κείμένο, ο Καναδός αναρχικός, George Woodcock, συνεχίζει την αναρχική παράδοση που ξεκίνησε από τον Κροπότκιν και αναλύει το διαχρονικό και πάντα επίκαιρο θέμα της Ηθικής. Για τους αναρχικούς τα μέσα παντα πρέπει να συνάγουν με τους σκοπούς. Σε μια εποχή που η ανηθικότητα θεωρείται ως η μεταμοντέρνα ριζοσπαστικοποίηση, το κείμενο αυτό συνεχίζει να υπενθυμίζει τη σημασία της Αναρχικής Ηθικής.

Μπορεί να φαίνεται ότι υπάρχει ένα παράδοξο στην αναρχική στάση απέναντι στην ηθική, γιατί, ενώ πολλοί αναρχικοί έχουν επισημάνει αυτό που θεωρείται ηθική στη σημερινή κοινωνία και το έχουν καταδικάσει ως ανταγωνιστικό προς την ανθρώπινη ελευθερία και κάλεσαν όσους θα ήταν ελεύθεροι να εγκαταλείψουν την ηθική, άλλοι αναρχικοί στοχαστές, ανάμεσά τους ο Γκόντγουιν και ο Κροπότκιν, έχουν ασχοληθεί βαθιά με τις ιδέες της ηθικής και έχουν τονίσει την ανάγκη για μια ηθική θεώρηση ως βάση για μια ελεύθερη κοινωνία.

Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει πραγματική διάσταση απόψεων. Η πρώτη γνώμη καταδικάζει δικαίως την ηθική όπως γίνεται κατανοητή στη σημερινή μας κοινωνία. Αλλά προτού προχωρήσουμε περαιτέρω, ας εξετάσουμε αυτή τη λεγόμενη «ηθική», ας δούμε τι δικαίωμα έχει να πάρει αυτό το όνομα. Η ηθική, αν φροντίζουμε να επιδιώξουμε τη λέξη στην προέλευσή της, σημαίνει τα ήθη ή τα έθιμα με τα οποία οι άνθρωποι μπορούν να ζήσουν ενάρετα και ειρηνικά στην κοινωνία. Πηγάζει από και έχει σχέση με τις συναναστροφές ατόμων και μπορεί να εκδηλωθεί μόνο σε τέτοιες συναναστροφές. Δεν μπορούμε να ενεργούμε ηθικά ή ανήθικα απέναντι σε ένα άψυχο αντικείμενο ή μια αφαίρεση σκέψης, όπως το Κράτος. Ούτε μπορούμε να ενεργήσουμε ηθικά απέναντι στον εαυτό μας - ο θρυλικός άνθρωπος σε ένα έρημο νησί δεν θα ήταν σε θέση να ασκήσει μια αρετή που είναι ουσιαστικά κοινωνική. Μπορούμε να ενεργούμε μόνο ηθικά απέναντι στους συνανθρώπους μας και το μόνο κριτήριο ηθικής είναι αν οι πράξεις μας εμποδίζουν ή προάγουν την ελευθερία και την ευτυχία των άλλων ανθρώπων.

Αλλά αυτό που ισχύει για την ηθική στην τρέχουσα χρήση απέχει πολύ από μια τέτοια αντίληψη. Αντί να αντλεί την εγκυρότητά του από την προσωπική επαφή ατόμων, βασίζεται σε κάποια υπερφυσική θεολογία και αντλεί την προέλευσή του από μια ανθρωπόμορφη θεότητα που έκοψε τις ρήτρες της σε ένα κομμάτι πέτρα και τις παρέδωσε σε έναν σκοτεινό Εβραίο αρχηγό σε μια μακρινή χώρα και μακρινός αιώνας. Ή βασίζεται στις ανάγκες ενός κυβερνητικού συστήματος και διέπει δυνάμει κάποιας μυθικής συλλογικής οντότητας όπως το Κράτος, το Έθνος ή η Φυλή, που στην πραγματικότητα είναι μια εκπροσώπηση των συμφερόντων μιας προνομιούχου τάξης.

Και στις δύο περιπτώσεις, μη έχοντας βάση στη φύση του ανθρώπου, αναγκάζεται να φέρει στις αντιλήψεις του τις ιδέες της ανταμοιβής και της τιμωρίας. Οι άνθρωποι διδάσκονται να απέχουν από ορισμένες πράξεις για να μην τους σταλούν στη φυλακή ή να ψηθούν στην κόλαση, και να κάνουν άλλες πράξεις επειδή μια τέτοια απόδοση θα οδηγούσε σε υλικό πλεονέκτημα έναντι των συντρόφων τους στη γη ή σε αιώνια ευδαιμονία στον παράδεισο. Αλλά το μόνο αληθινό κριτήριο ηθικής είναι αν οι πράξεις κάποιου είναι επιβλαβείς για τους άλλους.

Τα κακά της τρέχουσας...

Περισσότερα …