Stefo Benlisoy*
Ο επιστολές του Στέφανου Παπαδόπουλου ο οποίος συμμετείχε ενεργά στο εργατικό κίνημα της Κωνσταντινούπολης ως ανταποκριτής της εφημερίδας “Ριζοσπάστης”, αποτελούν μια πλούσια αφήγηση του εργατικού κινήματος της Κωνσταντινούπολης κατά την πρώτη pερίοδο της Ανακωχής.
Το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου σήμαnε μια νέα αρχή για τους κατοίκους της Κωνσταντινούπολης, οι οποίοι είχαν σηκώσει με δυσκολία το βάρος των μακρών χρόνων του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Το έτος 1919 είναι μια μεταβατική περίοδος στην οποία κυριαρχούν οι μεγάλες ελπίδες και οι απελπισίες από τις αναζητήσεις, ενώ ο αγώνας για τη ζωή των εργατικών τάξεων της Πόλης συνεχίζεται σε όλο του την έκταση. Ο Στέφανος Παπαδόπουλος, ο οποίος δραστηριοποιήθηκε στο σοσιαλιστικό και εργατικό κίνημα από τη Β' Συνταγματική Μοναρχία και έπειτα, κατέγραψε την περίοδο αυτή από την πλευρά των εργατών της Πόλης. Οι επιστολές του Παπαδόπουλου, που τις έγραψε ως ανταποκριτής της εφημερίδας “Ριζοσπάστης” στην Κωνσταντινούπολη από τον Δεκέμβριο του 1918 έως τις αρχές του 1920, αποτελούν μια πλούσια αφήγηση του εργατικού κινήματος στην Κωνσταντινούπολη της πρώιμης εποχής του Αριστείου. 1
Ο “Ριζοσπάστης” ιδρύθηκε στην Αθήνα στις 23 Ιουλίου 1917 ως καθημερινή εφημερίδα που προωθούσε τις δημοκρατικές αρχές. Ιδιοκτήτης και διευθυντής της ήταν ο Γιάννης Πετσόπουλος και εκδότης ο Νίκος Γιαννός (1885-1958), ο οποίος είχε επίσης συμμετάσχει στο εργατικό κίνημα της Κωνσταντινούπολης. Αυτή η πρώτη περίοδος της εφημερίδας έληξε με την παραίτηση του Γιαννιού από τη θέση του αρχισυντάκτη στις 23 Σεπτεμβρίου 1918. Αν και η εφημερίδα ανακοίνωσε την παραίτηση ως αποτέλεσμα της επιθυμίας του Γιαννιού να επικεντρωθεί στη δράση του στο Σοσιαλιστικό Κέντρο Αθηνών, η κριτική από τη Σοσιαλιστική Εργατική Ομοσπονδία Θεσσαλονίκης (τη γνωστή Φεντερασιόν) ήταν ο πραγματικός λόγος της παραίτησής του. Μια δεύτερη περίοδος στη ζωή της εφημερίδας ξεκίνησε στις 30 Δεκεμβρίου 1918, κατά τη διάρκεια της οποίας ο “Ριζοσπάστης” ερχόταν όλο και πιο κοντά στο οργανωμένο εργατικό κίνημα και στο νεοσύστατο Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδας (ΣΕΚΕ). Στο τεύχος της 15ης Σεπτεμβρίου 1919 έφερε την προμετωπίδα "Σοσιαλιστική εφημερίδα". Αυτή η προσέγγιση με το ΣΕΚΕ θα οδηγήσει στην πλήρη ανάληψη της διεύθυνσης της εφημερίδας από το κόμμα αυτό στις 15 Σεπτεμβρίου 1919.
Μέχρι το 1919, ο Παπαδόπουλος είχε ήδη συμπληρώσει δέκα χρόνια στη δημοσιογραφία, εργαζόμενος σε σημαντικές ελληνικές εφημερίδες στην οθωμανική πρωτεύουσα, όπως η "Προοδευτική" και η “Πατρίς". 2 Είχε, επίσης, εμπειρία στη σοσιαλιστική δημοσιογραφία, καθώς είχε συνεισφέρει στην εφημερίδα “Εργάτης” (Irgat), την εφημερίδα του Τουρκικού Σοσιαλιστικού Κέντρου (TSM), και στην εφημερίδα ‘Rabotniçeska Iskra” (Εργατική Σπίθα) της Σοσιαλδημοκρατικής Οργάνωσης Μακεδονίας και Θράκης, η οποία ανήκε στο Σοσιαλδημοκρατικό Επαναστατικό Κόμμα 3 στη Βουλγαρία. 4 Ο Παπαδόπουλος είχε επίσης, όπως είδαμε, στενή σχέση με τον κύκλο του “Ριζοσπάστη”. Ήταν στενός φίλος με τον Γιαννιό από την εποχή που πρωτοστάτησαν από κοινού στην ίδρυση του TSM. Αν και ο Γιαννός αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Κωνσταντινούπολη στα τέλη του 1910, η φιλία και η πολιτική συντροφικότητά τους συνεχίστηκε. Ο Νικόλαος Καστρινός (1888-1981), που ήταν ο ανταποκριτής του “Ριζοσπάστη” στη Θεσσαλονίκη, ήταν δημοσιογράφος επίσης από την Κωνσταντινούπολη.
Οι επιστολές του Παπαδόπουλου, που δημοσιεύονταν στην εφημερίδα με τον τίτλο "Γράμματα από την Πόλη", έχουν προσωπικό...
Η ιστορία του τσέχικου αναρχισμού είναι η ιστορία της εξέλιξης των ελευθεριακών ριζοσπαστών, ορισμένοι από τους οποίους εγκατέλειψαν τις ιδέες τους και μετακινήθηκαν σε υψηλές θέσεις εξουσίας ή έγιναν προπαγανδιστές της ολοκληρωτικής ιδεολογίας των Μπολσεβίκων. Ακόμη και μετά την αναβίωση του αναρχικού κινήματος μπορούμε να δούμε πώς το κίνημα διαμορφώνει σταθερές οργανώσεις, ενώ ταυτόχρονα αποκόπτεται σε γκέτο ακτιβιστών.
Η ιστορία του τσέχικου αναρχισμού δεν είναι ασπρόμαυρη - και με αυτόν τον τρόπο ίσως είναι πιο ενδιαφέρουσα και διδακτική.
Η παράδοση πριν από την άνοδο του κινήματος
Πολλές εξεγέρσεις μπορούν να ανιχνευθούν καθ' όλη τη διάρκεια του τσέχικου Μεσαίωνα. Η...
Camillo Berneri
Δημοσιεύτηκε στην «Guerra di Classe» (Ταξικός Πόλεμος), 17 Οκτωβρίου 1936 [1]
Ο Λένιν το 1921 όρισε το σοβιετικό ρωσικό κράτος ως «ένα εργατικό κράτος με γραφειοκρατική παραμόρφωση σε μια χώρα με αγροτική πλειοψηφία». Αυτός ο ορισμός πρέπει σήμερα να τροποποιηθεί ως εξής: το Σοβιετικό Κράτος είναι ένα γραφειοκρατικό Κράτος στο οποίο μια γραφειοκρατική αστική τάξη και μια μικροαστική εργατική τάξη βρίσκονται σε διαδικασία σχηματισμού, ενώ η αγροτική αστική τάξη εξακολουθεί να επιβιώνει.
Ο Boris Souvarine στο βιβλίο του για τον Στάλιν (Παρίσι, 1935) δίνει αυτή την απεικόνιση της κοινωνικής πτυχής της ΕΣΣΔ:
«Η λεγόμενη σοβιετική κοινωνία...
Στο κτήριο της Ελληνικής κοινότητας της Μελβούρνης στις 18/07/2019
Με τον Ελευθεριακό στο Αυτοδιαχειριζόμενο Στέκι Πέρασμα, 22/01/2018