Δημήτρης Τρωαδίτης

Αναρχική Θεωρία

20 Μαρτίου 2021

• anarchism
• κομμουνισμός
• αναρχική-θεωρία
• σοσιαλισμός

Η εργασία αυτή γράφτηκε από τον Σαμ Ντόλγκοφ επειδή την εποχή της συγγραφής της (τέλη δεκαετίας 1960, με αρχές δεκαετίας 1970) υπήρχε ένας ολοένα αυξανόμενος αριθμός ανθρώπων που επιζητούσαν μια επιβεβαίωση των κύριων θεμάτων που συνιστούσαν τη διαμάχη μεταξύ αναρχικών και μαρξιστών.

Στη σύντομη, αλλά περιεκτική αυτή εργασία, ο συγγραφέας βρήκε την ευκαιρία να εισάγει επιπλέον αντικείμενα κριτικής. Επίσης, συζητά εδώ τις απόψεις των μαρξιστών εκείνων οι οποίοι έχουν επιδοθεί σε μια κριτική και απόρριψη, σε μερικές περιπτώσεις, του σταλινισμού -και όχι μόνο- συχνά υιοθετώντας ελευθεριακές απόψεις και παίρνοντας ένα πιο “αντιεξουσιαστικό" μονοπάτι.

Στην αρχή ο Ντόλγκοφ βάζει στο στόχαστρό του τον οικονομικό ντετερμινισμό και κάθε συναφή ορολογία, όπως ιστορικό και διαλεκτικό υλισμό, υλιστική αντίληψη της ιστορίας, επιστημονικό σοσιαλισμό, έννοιες που συνιστούν την κεντρική ουσία του μαρξισμού. Αντιπαραθέτει σε αυτά τις απόψεις του Μιχαήλ Μπακούνιν, ο οποίος, λέει ο συγγραφέας, άσκησε την ίδια ακριβώς κριτική στη θεωρία του Μαρξ περί οικονομικού ντετερμινισμού, πριν σχεδόν ένα αιώνα πριν.

Κατόπιν εξετάζει το δόγμα περί οικονομικού ντετερμινισμού σε συνάρτηση με το πρόταγμα των μαρξιστών τη δικτατορία του προλεταριάτου, παραθέτοντας απόψεις-κλειδιά των Μαρξ και Ένγκελς (ειδικά από το έργο του ‘Αντι-Ντύρινγκ) αλλά και του Γερμανού μαρξιστή Φρανς Μέρινγκ (από το έργο του “Κριτική της Πολιτικής Οικονομίας”). Αντιπαραθέτει εδώ εκ νέου απόψεις του Μιχαήλ Μπακούνιν όσο και του Ιταλού αναρχοκομμουνιστή Κάρλο Καφιέρο.

Στη συνέχεια, ο Σαμ Ντόλγκοφ συζητά βασικές απόψεις των μαρξιστών για τη φύση του Κράτους, αρχίζοντας από το “Κομμουνιστικό Μανιφέστο” και προχωρώντας στα ζητήματα της παραγωγής και της διανομής των προϊόντων σε συνάρτηση πάντα με το Κράτος, παραθέτοντας τις απόψεις του Γερμανού αναρχοσυνδικαλιστή Ρούντολφ Ρόκερ. Και, φυσικά, επιχειρηματολογεί για τον οικονομικό ντετερμινισμό του Κράτους, επικρίνοντας απόψεις που περιέχονται στο “Κομμουνιστικό Μανιφέστο” φέρνοντάς τις σε αντιπαράθεση με σχετικές κριτικές του Μ. Μπακούνιν.

Παραθέτει, κατόπιν, τις απόψεις των αναρχικών και αναρχοσυνδικαλιστών για την ταξική πάλη, από την εμφάνισή του αναρχικού κινήματος και δώθε, πηγαίνοντας και σε ιστορικές αναφορές σχετικά με τα πρώιμα σοσιαλιστικά και εργατικά κινήματα σε μια σειρά χώρες της Ευρώπης και της Λατινικής Αμερικής.

Μιλάει ακόμα και για την αγροτική μάζα, η οποία δεν περιλαμβάνεται καν στα μαρξιστικά σχέδια για την κοινωνική πάλη και την κατάληψη της εξουσίας “από το προλεταριάτο” και τόσο πολύ λοιδωρείται ως μικροαστική και κακομαθημένη από τους μαρξιστές. Αντιπαραθέτει την διαλεκτική ερμηνεία της ιστορίας με την ελεύθερη κομμούνα και την ελεύθερη πόλη, περνώντας στις απόψεις του Πιοτρ Κροπότκιν, αλλά και μη καθαρά αναρχικών διανοητών όπως του Λιούις Μάμφορντ και άλλων.

Η μπροσούρα αυτή εκδόθηκε από την αναρχική ομάδα-εκδόσεις Soil Of Liberty (που δεν υπάρχει πλέον), από τη Μινεάπολις στις ΗΠΑ.

*Επιμέλεια: Ούτε Θεός-Ούτε Αφέντης.