Simon Springer

Αναρχική Θεωρία

03 Ιουνίου 2021

• κοινωνικά κινήματα
• γεωγραφία
• αναρχική-θεωρία
• επαναστατική θεωρία

Simon Springer

Η αναρχία, μια κοινωνία χωρίς κυβέρνηση, έχει υπάρξει από αμνημονεύτων χρόνων. Ο αναρχισμός, η θεωρία ότι μια τέτοια κοινωνία είναι επιθυμητή, είναι μια πολύ πιο πρόσφατη εξέλιξη.
Robert Graham

Η αναρχική θεωρία είναι μια γεωγραφική θεωρία.
Richard Peet

Ο αναρχισμός και η γεωγραφία έχουν ερωτοτροπήσει επί μακρόν. Όπως σε κάθε παρατεταμένο ειδύλλιο, υπήρξαν περίοδοι βαθιάς δέσμευσης και σύνδεσης και εποχές όπου επικρατούσε η αβεβαιότητα, ακόμη και ο χωρισμός. Ωστόσο, αν θέλουμε να δεχθούμε ότι ο αναρχισμός μπορεί να εξαλείψει τις άνισες σχέσεις εξουσίας και να αναδιοργανώσει τον τρόπο που ζούμε στον κόσμο σε μια πιο ισότιμη, εθελοντική, αλτρουιστική και συνεταιριστική βάση, τότε είναι απαραίτητο να θεωρήσουμε τον αναρχισμό ως ένα γεωγραφικό επίτευγμα. Με παρόμοιο τρόπο, εάν η γεωγραφία πρέπει να εκληφθεί όλο και περισσότερο ως «μέσο εξαφάνισης . . . των προκαταλήψεων και της δημιουργίας άλλων συναισθημάτων αντάξιων της ανθρωπότητας» (Kropotkin 1885, 943), τότε φαίνεται ότι ο αναρχισμός μπορεί να συμβάλει σε μεγάλο βαθμό σ’ ένα τέτοιο πρόγραμμα. Κατά συνέπεια, στα τέλη του 19ου αιώνα παρατηρήθηκε μια άνθηση γεωγραφικών κειμένων από επιφανείς αναρχικούς φιλοσόφους όπως ήταν ο Pyotr Kropotkin και ο Élisée Reclus, οι οποίοι ήταν και οι δύο αξιοσέβαστοι γεωγράφοι στην εποχή τους και στους χώρους στους οποίους έζησαν τη ζωή τους, έχοντας συνεισφέρει πολύ στη σκέψη της εποχής (Morris 2003, Fleming 1988). Αν και η ξεκάθαρη ενασχόληση με το έργο τους έσβησε μετά το θάνατο τους στις αρχές του 20ου αιώνα, ο αντίκτυπος αυτών των δύο οραματιστών στοχαστών εξακολουθεί να έχει απήχηση στη σύγχρονη γεωγραφική θεωρία, επηρεάζοντας τα πάντα, από τον τρόπο που οι γεωγράφοι αντιλαμβάνονται την εθνότητα και τη «φυλή», τα ζητήματα κοινωνικής οργάνωσης και συσσώρευσης του κεφαλαίου, μέχρι τις εννοιολογικοποιήσεις του πολεοδομικού και χωροταξικού σχεδιασμού καθώς και τις συζητήσεις που έχουν να κάνουν με τον περιβαλλοντισμό.
Ο Reclus και ο Kropotkin ανέπτυξαν στο έργο τους το αντιεξουσιαστικό όραμα και έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την κοινωνική δικαιοσύνη τα οποία, δυστυχώς, κάποιες γενιές τα προσπέρασαν καθώς τα χρόνια του πολέμου στις αρχές του 20ου αιώνα μετατόπισαν τις ανησυχίες τους προς την realpolitik και από εκεί και μετά, καθιερώθηκε η ποσοτική επανάσταση στη γεωγραφία. Με την άνοδο της Νέας Αριστεράς και των κινημάτων της αντι-κουλτούρας της δεκαετίας του 1970, ο αναρχισμός επανήλθε στην ημερήσια διάταξη και του δόθηκε ιδιαίτερη προσοχή από τους ακαδημαϊκούς γεωγράφους, που χρησιμοποιούσαν μαρξιστικές, φεμινιστικές, μετα-δομιστικές και αναρχικές θεωρίες ώστε να διαμορφώσουν αυτό που σήμερα είναι γνωστό ως ριζοσπαστική γεωγραφία (Chouinard 1994; Peet 1977). Δυστυχώς, οι δεκαετίες του 1980 και του 1990 έφεραν κι άλλη ανομβρία, αν και έγινε κάποια σημαντική δουλειά χρησιμοποιώντας τόσο γεωγραφικά όσο και αναρχικά θέματα κατά τη διάρκεια των ετών αυτών. Πιο πρόσφατα, η τρέχουσα συγκυρία της εντατικοποιημένης νεοφιλελευθεροποίησης, η επιδείνωση της χρηματοπιστωτικής κρίσης και η επερχόμενη εξέγερση -όπως διαπιστώσαμε με το Occupy Movement και την Αραβική Άνοιξη- άρχισαν να ωθούν πάλι την αναρχική θεωρία και πρακτική σε ευρύτερη κλίμακα και μια νέα γενιά γεωγράφων έχει επεκτείνει τα όρια της ριζοσπαστικής γεωγραφίας τοποθετώντας τον αναρχισμό στο κέντρο των πρακτικών, των θεωριών, των παιδαγωγικών μεθόδων και των μεθοδολογιών της. Καθώς ο χάρτινος...

Περισσότερα …