Your name

Ιστορία Κοινωνικών Κινημάτων

16 Οκτωβρίου 2014

Του Γρηγόρη Ιωάννου - Αγροτικές κολλεκτίβες, Επετηρίδα Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών ΧΧΧΙΙ, 2006

Α. Εισαγωγή

“Οι σκοποί της Εταιρείας είναι να διεξάγει το επάγγελμα και την επιχείρηση της από κοινού (κολλεκτιβιστικής) γεωργίας...”1

Η εργασία αυτή επικεντρώνεται σε μια συγκεκριμένη και άγνωστη πτυχή της συνεργατικής δραστηριότητας, όπως αυτή εμφανίστηκε στην ελληνόφωνη κοινότητα της Κύπρου την περίοδο μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο – την κολλεκτιβιστική αγροτική παραγωγή.2 Το φαινόμενο αυτό, λόγω της περιορισμένης του έκτασης και χρονικής διάρκειας, έχει αγνοηθεί τόσο από την ιστορική, όσο και από την κοινωνιολογική έρευνα. Από μια καθαρά πραγματολογική σκοπιά, οι κολλεκτίβες κατατάσσονται ως εμπειρικό στοιχείο στο περιθώριο μιας μεγαλύτερης Ιστορίας, του Συνεργατισμού, της Αριστεράς, της Κύπρου ή του Λαού της. Αυτή η εργασία αντιστρατεύεται την πραγματολογική κατάταξη. Εστιάζει στις κολλεκτίβες, επειδή θεωρεί ότι η απόπειρα και μόνο της “από κοινού” ιδιοκτησίας στην παραγωγή μπορεί να αναδείξει μια άλλη πτυχή της κοινωνικής ιστορίας και της αριστερής εμπειρίας.3

Η εμπειρική έρευνα βασίστηκε τόσο σε έντυπες αρχειακές πηγές όσο και σε προφορικές συνεντεύξεις. Έντυπο υλικό σχετικό με το θέμα έχει εντοπιστεί στο Κρατικό Αρχείο, στο Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, στην Υπηρεσία Εποπτείας και Ανάπτυξης Συνεργατικών Εταιρειών, στο ΑΚΕΛ και στην Ένωση Κυπρίων Αγροτών (ΕΚΑ). Παράλληλα έχουν διενεργηθεί και απομαγνητοφωνηθεί περιληπτικά προφορικές συνεντεύξεις4 με τουλάχιστον δύο άτομα από κάθε κολλεκτίβα.5 Η βασική μεθοδολογική αρχή, η οποία κατηύθυνε την εμπειρική διερεύνηση, ήταν η συγκριτική αντιπαραβολή του προφορικού και του γραπτού λόγου για και σε σχέση με τις κολλεκτίβες. Ο στρατηγικός στόχος ήταν η πολυεπίπεδη επεξεργασία των πηγών λαμβάνοντας υπόψη τις παράμετρους της προσωπικής μνήμης και αντίληψης, της θεσμικής αναγνώρισης και κατηγοριοποίησης και της δημόσιας πολιτικής και κοινωνικής εκτίμησης. Πέραν από τη διασταύρωση και αξιολόγηση των πληροφοριών και τη συσχέτιση των γεγονότων, ο αναλυτικός στόχος της εξαξωγής συμπερασμάτων αφέθηκε ανοιχτός, με την έννοια ότι η εμπειρία και η θεωρία διασυνδέθηκαν, όχι αρχικά αλλά τελικά, μέσα από τη διαδικασία της σύνταξης του κειμένου και στα χωρο-χρονικά της πλαίσια.

Το δεύτερο κεφάλαιο αποτελεί μια θεώρηση του πλαισίου σε μια προσπάθεια να τεθούν οι παράμετροι για την ανάπτυξη του θέματος. Εδώ ο αναλυτικός στόχος είναι η ανάγνωση των ευρύτερων ιστορικών συνθηκών, που περιέβαλαν το κοινωνικό φαινόμενο. Το τρίτο κεφάλαιο εστιάζει στους δρώντες και στις συγκεκριμένες συνθήκες της δημιουργίας των κολλεκτιβών. Η έμφαση εδώ δίνεται στην ιστορικότητα του φαινομένου του ίδιου και των πολιτικών του προεκτάσεων. Το τέταρτο κεφάλαιο εξετάζει τη λειτουργία και τη διάλυση των κολλεκτιβών σε μια προσπάθεια να αναλύσει το κοινωνικό νόημα και να κωδικοποιήσει την ιστορική σημασία του κολλεκτιβίστικου πειράματος στην Κύπρο. Τέλος, στον επίλογο αναφέρονται οι περιορισμοί και οι ελλείψεις της εργασίας και γίνονται εισηγήσεις προς την κατέθυνση μιας ενδεχόμενης μελλοντικής της επέκτασης.

Β. Πλαίσιο

“Οι άνθρωποι φτιάχνουν οι ίδιοι την ιστορία τους, αλλά δεν τη φτιάχνουν ακριβώς όπως θέλουν, δεν τη φτιάχνουν κάτω από συνθήκες που επιλέγουν οι ίδιοι, αλλά κάτω από συνθήκες δοσμένες και μεταδομένες από το παρελθόν”. 6

(ι) Οι τέσσερις κολλεκτίβες

Οι τέσσερις κολλεκτίβες εμφανίστηκαν στο Δίκωμο της επαρχίας Κερύνειας το 1946, στα Περβόλια της επαρχίας Λάρνακας...

Περισσότερα …