Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Π. ΓΙΑΤΙ ΣΤΟΝ ΠΥΡΓΟ;
ΠΙ. Η ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΟΥΣ:
Α. ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ
Β. ΠΟΛΓΠΚΗ
IV. Ο ΑΝΑΡΧΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΠΥΡΓΟΥ: ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ
V. Η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ
VI. Η ΑΠΗΧΗΣΗ ΤΟΥ
1. Από το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα στο χώρο της Βορειοδυτικής Πελοποννήσου, και σποραδικά και σε άλλες πόλεις της ελληνικής επικράτειας (Αθήνα, Σύρος, Βόλος) εμφανίζονται μέσα από νέα σχήματα κοινωνικού ριζοσπαστισμού και οι αναρχικές ιδέες. Ιδιαίτερη για τα δεδομένα της εποχής έξαρση θα γνωρίσουν αυτές την τελευταία δεκαετία του αιώνα. Κέντρο τους σ’ αυτό το χώρο η πόλη της Πάτρας: το δεύτερο μεγαλύτερο, μετά τη Σύρο, αστικό κέντρο της χώρας, το μεγαλύτερο εξαγωγικό λιμάνι του τόπου που η άμεση επαφή του με την προηγμένη Ευρώπη είναι επόμενο ν’ αντανακλά σ’ αυτό την ιδεολογική της ακτινοβολία και τις ριζοσπαστικές - ιδίως εξ Ιταλίας - ιδέες. Εδώ λοιπόν θα πρωτοεμφανισθούν και θα σημειώσουν την πιο δυναμική και παρατεταμένη, αν και όχι σταθερά διαρκή, παρουσία τους οι έλληνες αναρχικοί:
Στην Πάτρα στα 1877 θα βλαστήσει η πρώτη αναρχοσοσιαλιστική οργάνωση, ο «Δημοκρατικός Σύλλογος Πατρών» που θα εκδώσει, τον Μάιο του 1877, τη μηνιαία εφημερίδα «Ελληνική Δημοκρατία» που δεν θα ‘χει όμως μεγάλη «διάρκεια ζωής. Στα 1893 ιδρύεται ο όμιλος της «Σοσιαλιστικής Αδελφότητας» που θα στεγάσει και αναρχικά στοιχεία, όπως μέρος της θα είναι και η χριστιανοκοινωνική πτέρυγα που θα εκδώσει τον «Αρμαγεδώνα». Κι όταν η «Αδελφότητα» διαλύεται, απ’ αυτήν ξεπηδάει μια ισχυρή αναρχοσοσιαλιστική ομάδα που θα μετατρέψει την - ήδη υπάρχουσα - εφημερίδα «Επί τα Πρόσω», σε ιδεολογικό όργανο των «φιλελευθέρων σοσιαλιστών, δηλαδή των ομόφρονων αναρχοσοσιαλιστών» και στήριγμα της πεντάχρονης έντονης δράσης της στη περιοχή.
2. ΠΥΡΓΟΣ & ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΕΣ
Οι κοινωνιστικές ιδέες πρωτοστεριώνουν στην Ηλεία στα 1892, όταν ο Σταύρος Καλλέργης συγκροτεί στο Πύργο τμήμα του «Κεντρικού Σοσιαλιστικού Συλλόγου», της οργάνωσης που έχει ήδη ιδρύσει με μια μικρή ομάδα οπαδών του στην Αθήνα το 1889 (3). Δείγμα της διάδοσής τους οι τρεις εκατοντάδες συνδρομητών που αριθμεί στην Ηλεία η εφημερίδα που εκδίδει ο Σ. Καλλέργης, ο «Σοσιαλιστής». Στην Ηλεία όμως κυκλοφορεί και ο «Μεταρρυθμιστής», που εκδίδεται από τον πρώην γραμματέα του «Κεντρικού Σοσιαλιστικού Συλλόγου», Γεώργιο Δημόπουλο το 1893 και που επιμένει ιδιαίτερα στη προβολή και ανάλυση του προβλήματος των σταφιδοφόρων περιοχών. Ιδιαίτερα αυξημένη θα είναι η κυκλοφορία του στις νότιες περιοχές της Ηλείας. Στις εκλογές του 1895 υποψήφιος στο Νομό, όπως και στην Αττική, θα είναι η άλλη μεγάλη φυσιογνωμία του σοσιαλιστικού ελληνικού κινήματος στα χρόνια τούτα, ο Πλάτων Δρακούλης. Για χάρη μάλιστα του προεκλογικού αγώνα θα εκδώσει την εφημερίδα «Φως», αλλά τα αποτελέσματα των εκλογών θα τον κατατάξουν ανάμεσα στους τελευταίους επιλαχόντες (4).
Με το κλείσιμο της τελευταίας δεκαετίας του αιώνα οι αναρχοσοσιαλιστές του Πύργου διαθέτουν...
Σοβαρόν άρθρον του φιλέλληνος Αμίλκα Κυπριάνι για τον Νεοκλή Καζάζη. - Η Ελλάς και ο Σοσιαλισμός.
Ποιος δεν θυμάται το μεγάτιμο παιδί της Ιταλίας τον Κυπριάνη, τον αγωνισθέντα και χύσαντα το αίμα του υπέρ της Ελλάδος, κατά τον τελευταίον κοροϊδο-Ελληνο-Τουρκικόν πόλεμον. Ε! Ο φιλέλλην Κυπριάνης επ’ ευκαιρία της παραμονής του Καζάζη εν Παρισίοις εδημοσίευσεν σπουδαίον άρθρον εις την Σοσιαλιστικήν εφημερίδα “η Μικρά Δημοκρατία” διά του οποίου εξυμνεί το έργον του Καζάζη τον οποίον αποκαλεί απόστολον, αποδεικνύει ότι δεν πρέπει να περιμένομεν τίποτε από τας αδηφάγους και βαρβάρους Δυνάμεις τας οποίας επικαλείται ο Καζάζης και αι οποίαι συμπαθούν περισσότερον προς...
Η πρώτη εφημερίδα «Ριζοσπάστης» κυκλοφόρησε στην Κέρκυρα στις 4 Απρίλη 1850.
Η δεύτερη κυκλοφόρησε στην Αθήνα στις 8 Οκτώβρη 1878, από τον πολιτικό, νομικό και δημοσιογράφο, Γεώργιο Φιλάρετο (1848-1929), με εθνικό, πολιτικό και κοινωνικό περιεχόμενο.
Η τρίτη κυκλοφόρησε δισεβδομαδιαία στην Θεσσαλονίκη στις 12 Ιούνη 1916, από τον Ιωάννη Πετσόπουλο, με δημοκρατικό και αντιμοναρχικό περιεχόμενο. Υπέστη διώξεις.
Ο ίδιος κυκλοφορεί νέο «Ριζοσπάστη» στην Αθήνα στις 23 Ιούλη 1917, καθημερινό, με αρχισυντάκτη τον σοσιαλδημοκράτη Νικόλαο Γιαννιό. Διέκοψε την κυκλοφορία στις 23 Σεπτέμβρη 1918. Τότε ακολουθούσε ριζοσπαστική και δημοκρατική πολιτική.
Επανεκδόθηκε, όμως, στις 30 Δεκέμβρη 1918.
...
Στο κτήριο της Ελληνικής κοινότητας της Μελβούρνης στις 18/07/2019
Με τον Ελευθεριακό στο Αυτοδιαχειριζόμενο Στέκι Πέρασμα, 22/01/2018