Αγαπητέ μου Monsieur Μαρξ,
Συμφωνώ ευχαρίστως να γίνω ένας από τους παραλήπτες της αλληλογραφίας σας, του οποίου οι στόχοι και η οργάνωση μού φαίνονται πολύ χρήσιμες. Ωστόσο δεν μπορώ να υποσχεθώ να γράφω τακτικά ή σε μεγάλη έκταση: οι ποικίλες ασχολίες μου, σε συνδυασμό με μια φυσική αδράνεια, δεν ευνοούν τέτοιες επιστολικές προσπάθειες. Θα πρέπει επίσης να δω αν έχω ορισμένες ικανότητες που προτείνονται από διάφορα αποσπάσματα της επιστολής σας.
Kαταρχήν, αν και οι ιδέες μου για το θέμα της οργάνωσης και της πραγματοποίησης είναι αυτή τη στιγμή περισσότερο ή λιγότερο θεμελιωμένες, τουλάχιστον όσον αφορά τις αρχές, πιστεύω ότι είναι καθήκον μου, όπως είναι καθήκον όλων των σοσιαλιστών, να διατηρούν για κάποιο χρονικό διάστημα ακόμη την κριτική στάση· εν ολίγοις, διακηρύττω δημόσια έναν σχεδόν απόλυτο οικονομικό αντι-δογματισμό.
Ας αναζητήσουμε μαζί, αν θέλετε, τους νόμους της κοινωνίας, τον τρόπο με τον οποίο υλοποιούνται αυτοί οι νόμοι, τη διαδικασία με την οποία θα επιτύχουμε την ανακάλυψη τους· αλλά, για όνομα του Θεού, αφού έχουμε κατεδαφίσει όλους τους a priori δογματισμούς, ας μην ονειρευτούμε με τη σειρά μας να δογματίσουμε τους ανθρώπους· ας μην πέσουμε στην αντίφαση του συμπατριώτη σας Μαρτίνου Λούθηρου, ο οποίος, έχοντας ανατρέψει την Καθολική θεολογία, αμέσως εγκαθίδρυσε, με αφορισμό και ανάθεμα, το θεμέλιο μιας Προτεσταντικής θεολογίας. Για τους τελευταίους τρεις αιώνες η Γερμανία ασχολείται κυρίως με την αναίρεση της σκάρτης δουλειάς του Λουθήρου· ας μην αφήσουμε την ανθρωπότητα να καθαρίσει ένα παρόμοιο χάλι συνεπεία των προσπαθειών μας. Συγχαίρω με όλη μου την καρδιά τη σκέψη σας να φέρετε όλες τις απόψεις στο φως· ας συνεχίσουμε με μια καλή και πιστή πολεμική· ας δώσουμε στον κόσμο ένα παράδειγμα πολυμαθούς και διορατικής ανεκτικότητας, αλλά, απλώς και μόνο επειδή είμαστε επικεφαλής ενός κινήματος, ας μην κάνουμε οι ίδιοι τους εαυτούς μας ηγέτες μιας νέας μισαλλοδοξίας, ας μην τεθούμε απόστολοι μιας νέας θρησκείας, ακόμη και αν είναι η θρησκεία της λογικής, η θρησκεία του λόγου. Ας συγκεντρωθούμε και να ενθαρρύνουμε όλες τις διαμαρτυρίες, ας στιγματίσουμε κάθε αποκλειστικότητα, κάθε μυστικισμό· ας μην θεωρήσουμε ένα ερώτημα ως εξαντλημμένο, και όταν θα έχουμε χρησιμοποιήσει το τελευταίο μας επιχείρημα, ας ξεκηνίσουμε πάλι, εάν χρειαστεί, με ευγλωττία και ειρωνεία. Με την προϋπόθεση αυτή, θα μπω ευχαρίστως στην ένωσή σας. Διαφορετικά — όχι!
Έχω επίσης ορισμένες παρατηρήσεις να κάνω για αυτήν την φράση της επιστολής σας: τη στιγμή της δράσης. Ίσως να εξακολουθείτε να διατηρείτε την άποψη ότι καμία μεταρρύθμιση δεν είναι προς το παρόν δυνατή χωρίς την coup de main, χωρίς αυτό που προηγουμένως αποκαλούνταν επανάσταση και δεν είναι πραγματικά τίποτε άλλο παρά ένα σοκ. Αυτή η άποψη, που καταλαβαίνω, που δικαιολογώ, και που πρόθυμα θα συζητούσα, αφού ο ίδιος τη συμμεριζόμουνα για μεγάλο χρονικό διάστημα, οι πιο πρόσφατες μελέτες μου με έκαναν να την εγκαταλείψω εντελώς. Πιστεύω ότι δεν έχουμε ανάγκη από αυτό προκειμένου να επιτύχουμε· και ότι ως εκ τούτου δεν θα πρέπει να προτείνουμε την επαναστατική δράση ως μέσο για την κοινωνική μεταρρύθμιση, επειδή αυτά τα υποτιθέμενα μέσα θα ήταν απλώς μια επίκληση στη βία, στην αυθαιρεσία, εν συντομία, μια αντινομία....
Σύνθεση κειμένου: Δημήτρης Τρωαδίτης
Το συνδικάτο των τσιγαράδων είχε ως μέλη εργάτες και εργάτριες που ασχολούνταν στην κοπή, τη συσκευασία καπνού και τη σιγαροποιία. Μέχρι το 1912 τα τσιγάρα κατασκευάζονταν αποκλειστικά από την Εταιρία Μονοπωλίου Οθωμανικού Καπνού (Regie) στη Θεσσαλονίκη, απασχολούσε 330 εργάτες (270 Εβραίους με 70 γυναίκες και 200 άντρες και 60 Έλληνες). Με την ένταξη στο ελληνικό κράτος η Regie καταργήθηκε και αντικαταστάθηκε από ιδιωτικά κοπτήρια. Το πρώτο ήταν της εταιρίας Commercial και άρχισε το 1914.
Το 1920 υπήρχαν 5 τέτοιες εταιρίες με 980 εργάτες και 208 εργάτριες. Αυτοί είχαν ιδρύσει...
Του Δημήτρη Σπύρου
Γραμμένο 100 χρόνια μετά τα γεγονότα των «Αθεϊκών».
Αφιερωμένο στους καπνεργάτες και τσιγαράδες του Βόλου.
Στην Ερμού, την Ιάσωνος, την Ιωλκού, τη Δημητριάδος και στα κάθετα μικρά δρομάκια, βούιζε ο κόσμος σα μελισσοκούβελο. Άλλοι πουλούσαν, άλλοι αγόραζαν κι άλλοι παζάρευαν μικροπράματα. Όλα τα επαγγέλματα της γης είχαν μαζευτεί σ’ αυτούς τους εμπορικούς δρόμους: αργυραμοιβοί, αμπατζήδες, τοκιστές, μιταφσήδες, εμπορομεσίτες, αμανατιτζήδες, παραγγελιοδόχοι…
«Αναχωρώ το Σάββατο με το ατμόπλοιο του Διακάκη, για Κάϊρο – Αλεξάνδρεια. Σπεύσατε! Φέρτε τις παραγγελίες σας στο ξενοδοχείο Πετρούπολις…», φώναζε ο εκ Ζαγοράς καταγόμενος Νικόλαος Χατζησταματίου.
Τα μαγαζιά κολλημένα το ένα δίπλα στο...
Στο κτήριο της Ελληνικής κοινότητας της Μελβούρνης στις 18/07/2019
Με τον Ελευθεριακό στο Αυτοδιαχειριζόμενο Στέκι Πέρασμα, 22/01/2018