περιοδικό ΕΥΤΟΠΙΑ / Θεσσαλικός Σύνδεσμος

Ιστορία Ελλαδικού Αναρχικού Κινήματος

14 Απριλίου 2017

• ιστορία
• κοινωνικά κινήματα
• Ελλάδα
• εθνικά ζητήματα
• διεθνισμός

Εισήγηση σε εκδήλωση στο Εργατικό Κέντρο Βόλου, στις 7 Νοεμβρίου 2007.

ο ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1897

Ο ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1897 υπήρξε το αποτέλεσμα αφενός της δράσης της παραστρατιωτικής Εθνικής Εταιρίας και αφετέρου του γενικότερου αλυτρωτικού και εθνικιστικού παροξυσμού που για μια σειρά από λόγους κυριαρχούσε την εποχή εκείνη στη δημόσια ζωή της Ελλάδας. Όπως χαρακτηριστικά σημειώνει ο ιστορικός Ιωσήφ Κασσεσιάν, σκιαγραφώντας τα αίτια του πολέμου: «Ο βασιλιάς δήλωνε ότι θα ετίθετο επικεφαλής 300.000 ελληνικών λογχών και ο υπουργός Εξωτερικών, Σκουζές, διεκήρυττε με στόμφο ότι η μικρή Ελλάς δεν έχει να φοβηθεί κανέναν. Η αντιπολίτευση τόνιζε ότι θα εγκαλούσε την κυβέρνηση για προδοσία αν δεν κήρυττε τον πόλεμο. Ο λαός φωνασκούσε και απειλούσε. Ο Τύπος πλειοδοτούσε και υποδαύλιζε. Η Εθνική Εταιρία επέχαιρε και εξωθούσε σε μεγαλύτερες ακρότητες», (Ο «ΑΤΥΧΟΣ» ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΟΥ 1897. Αθήνα 1997).

Την προοπτική ωστόσο ενός πολέμου ενάντια στην Οθωμανική Αυτοκρατορία ενίσχυε και το μεγαλύτερο μέρος της ευρωπαϊκής αριστεράς -από τους σοσιαλδημοκράτες μέχρι και τους αναρχικούς- για ποικίλους λόγους: κάποιοι θεωρούσαν ότι έτσι εκπληρώνεται το αίτημα για την αυτοδιάθεση των λαών, ενώ άλλοι -οι ριζοσπαστικότερες συνιστώσες- έβλεπαν στον πόλεμο το πρώτο βήμα για την κοινωνική επανάσταση· αντιλήψεις βέβαια που ουδεμία σχέση είχαν τελικά με την ελληνική πραγματικότητα, μπορούν όμως εν μέρει να δικαιολογηθούν, αν λάβουμε υπόψη την εντύπωση που είχαν προκαλέσει οι σφαγές που διέπραξε ο Σουλτάνος κατά των Αρμενίων και των Κρητών (στις οποίες οι χριστιανοί απάντησαν βέβαια με το ίδιο νόμισμα) και οι οποίες επιβεβαίωναν την άποψη -τέκνο της παράδοσης του Διαφωτισμού- ότι το καθεστώς της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας αποτελούσε τον ορισμό της τυραννίας.

Προοίμιο του πολέμου υπήρξε η εξέγερση που ξέσπασε στην Κρήτη στα τέλη του 1896 και η αποστολή ελληνικού εκστρατευτικού σώματος στο νησί στις αρχές του 1897. Την αφορμή για την κήρυξη του πολέμου από το Σουλτάνο, έδωσε η εισβολή στη Μακεδονία ενός σώματος ατάκτων οργανωμένο από την Εθνική Εταιρία.

Ο πόλεμος διαρκεί τελικά μόλις ένα μήνα και έχει δύο μέτωπα, ένα στη Θεσσαλία, που είναι και το κυριότερο, και ένα στην Ήπειρο. Οι πρώτες συγκρούσεις σημειώνονται στις 17 με 23 Απριλίου στην ελληνοτουρκική μεθόριο, από τα Τέμπη ως την Ελασσόνα. Μετά τις νίκες του τουρκικού στρατού -ο οποίος δεν επιδείχνει ιδιαίτερη βιασύνη στην προέλασή του- οι διοικούντες τον τελείως ανοργάνωτο ελληνικό στρατό αποφασίζουν μια σειρά από μάλλον αναίτιες υποχωρήσεις πρώτα στη Λάρισα, έπειτα στα Φάρσαλα και μετά στο Δομοκό. Στο Δομοκό δίδεται και η τελευταία και μόνη σημαντική μάχη του πολέμου (στις 16-17 Μαΐου), πού λήγει με ήττα της ελληνικής πλευράς και την τελική υποχώρηση στη Λαμία. Στις 18 Μαΐου κηρύσσεται ανακωχή και αρχίζουν οι διαπραγματεύσεις για τους όρους λήξης του πολέμου.

οι ιταλοί εθελοντές στον πόλεμο του ‘97

Στον πόλεμο του ‘97 συμμετείχαν τρεις περίπου χιλιάδες ξένοι εθελοντές, στη συντριπτική τους πλειοψηφία ιταλοί, οι οποίοι είχαν πίσω τους μια μεγάλη παράδοση συμμετοχής σε εθελοντικά κινήματα τόσο στην Ιταλία, όσο και διεθνώς.

Η αποκλειθήσα και Λεγεώνα του Θανάτου, αποτελούμενη από 80 περίπου νεαρούς αναρχικούς με επικεφαλής τον Amilcare Cipriani υπήρξε το πρώτο σώμα ιταλών που συμμετείχε στον πόλεμο, συνοδεύοντας τους ατάκτους της Εθνικής...

Περισσότερα …