Ελλαδική αναρχική ιστορία

: Μανώλης Χουμεριανός; Ιστορία Ελλαδικού Αναρχικού Κινήματος; 19 Μαρτίου 2021

Μανώλης Χουμεριανός

Το αντικείμενο αυτής της εργασίας είναι η επιρροή και η δράση των πρώτων αναρχοσοσιαλιστών στην Πελοπόννησο στα τέλη του περασμένου αιώνα. Στην εργασία αυτή δεν εξαντλούνται ασφαλώς όλες οι παράμετροι του ζητήματος της συνάντησης των μικροϊδιοκτητών σταφιδοκαλλιεργητών με τις πρώτες αναρχο- σοσιαλιστικές ομάδες, κατά την περίοδο της σταφιδικής κρίσης του 1893-1905 και της κοινωνικής διαμαρτυρίας που την ακολούθησε. Ακόμα, δεν μπορεί να απα ντηθεί άμεσα στο ερώτημα, εάν και κατά πόσο αναπτύχθηκε εκείνη την περίοδο ένα κίνημα αγροτικού αναρχισμού, αντίστοιχο με εκείνα που παρατηρούνται σε περιό δους αγροτικών κρίσεων τόσο στην Ευρώπη, όσο και στην Λατινική Αμερική.1

Η φιλοδοξία αυτής της εργασίας περιορίζεται στο να διαγράψει τις διαδικασίες συγκρότησης των όρων που επέτρεψαν και, ως ένα σημείο, προκάλεσαν την σύγκλιση αναρχοσοσιαλισμού και αγροτικής διαμαρτυρίας. Ο ερευνητής της περιόδου και του αγροτικού κινήματος έχει να αντιμετωπίσει δύο σημαντικά προβλήματα: πρώτον, την έλλειψη ενός πλούσιου και ποικίλου υλικού2 και, δεύτερον, το γεγονός ότι η παρέμβαση των αναρχοσοσιαλιστικών ομάδων στη διαμαρτυρία των σταφιδοπαραγωγών, δεν κατέχει πρωτεύουσα θέση στη θεματολογία των περισσότερων ιστορικών ερευνών.

Ένα προσωρινό οπωσδήποτε συμπέρασμα στο οποίο μπορεί να καταλήξει κανείς σχετικά με τις απόψεις που διατυπώθηκαν μέχρι σήμερα, είναι ότι οι θεωρήσεις που προτάθηκαν, αν και δεν υστερούν σε ό,τι αφορά την ποικιλία των πορισμάτων, κινούνται εν τούτοις σε παραπλήσια ερμηνευτικά πλαίσια ή τουλάχιστον δεν παρουσιάζονται να εκκινούν από ριζικά διαφορετικές θεωρητικές αφετηρίες. Η ερμηνεία του Γ. Κορδάτου είναι από τις πρώτες που διατυπώθηκαν και είναι χαρακτηριστική για τις αναλυτικές/θεωρητικές αφετηρίες που χρησιμοποιεί. Η ανάλυση του επικεντρώνεται ουσιαστικά στην αδυναμία ανάδειξης ενός κινήματος αγροτικού αναρχισμού με διάρκεια και μαζικότητα, γεγονός που αποδίδεται στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της συνάντησης αναρχικών και σταφιδοκαλλιεργητών και τη συγκυρία: αποσπασματικές κινητοποιήσεις, μεμονωμένη παρέμβαση, αυθόρμητη και πρόσκαιρη συμμετοχή, κλπ.3

Αρκεί όμως η επίκληση των διαπιστώσεων αυτών, που αφορούν κυρίως το αποτέλεσμα της προσέγγισης αναρχοσοσιαλισιών και σταφιδοκαλλιεργητών, για να διερευνήσει κανείς τη δράση των αγροτών στο πλαίσιο της κοινωνικής διαμαρτυρίας της οποίας ήταν πρωταγωνιστές; Θα μπορούσε να πει κανείς ότι ο προσανατολισμός προς τα παραπάνω χαρακτηριστικά/αποτελέσματα της σύγκλησης και της συγκυρίας, υποβαθμίζει τη δυναμική που έχει η ίδια η κινητοποίηση σε περιόδους κρίσης. Η ανάλυση, λοιπόν, της συγκυρίας και του κινήματος των σταφιδοκαλ- λιεργητών, δεν μπορεί να αναδείξει το εύρος της ιστορικής δυναμικής, παρά μονά χα εστιάζοντας στις σχέσεις που συγκροτήθηκαν κατά τη διάρκεια της κοινωνικής διαμαρτυρίας και την στάθμιση της ιστορικής συγκυρίας στην ανάπτυξη και εξέλιξη του κινήματος.

Μ’ αυτήν την έννοια, θα πρέπει να αξιολογηθεί η μεταβατική περίοδος που διανύει η ελληνική κοινωνία και οικονομία της περιόδου και να επισημανθεί ο τύπος και ο ρόλος της σταφιδικής κρίσης. Στην ίδια κατεύθυνση θα πρέπει να σταθμιστεί και η σύγκλιση αναρχοσοσιαλιστών και αγροτών στο πλαίσιο μιας διερυμένπς κοινωνικής δυσαρέσκειας, ώστε τα προαναφερθέντα πορίσματα της έρευνας να μην κινδυνεύουν να θεωρηθούν απλά εργαλεία σύνδεσης των ιστορι κών γεγονότων με γενικά θεωρητικά πλαίσια, τα οποία έχουν ως αφετηρία την ιδεολογική στάση του συγγραφέα. Συνέπεια μιας τέτοιας οπτικής είναι η δυσκαμψία στην προσέγγιση των διαδικασιών δόμησης των κοινωνικών στρωμάτων και της συμπεριφοράς τους στο πλαίσιο ενός συστήματος κοινωνικών σχέσεων....

Περισσότερα …

: Κομμουνιστική Κοινωνική Αυτοδιεύθυνση; Ιστορία Ελλαδικού Αναρχικού Κινήματος; 14 Φεβρουαρίου 2021

ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΕΥΘΥΝΣΗ*

Όλες οι πάγιες αδυναμίες και τ' αδιέξοδα του χώρου φάνηκαν μ' έντονο τρόπο στο περιβόητο Συνέδριο των Αναρχικών, που μερικοί από μας συμμετείχαν. Ο ηγετισμός, ο ανταγωνισμός, η απολιτικοποίηση, η έλλειψη οποιασδήποτε άποψης ή θέσης ή στάσης που ν' ανταποκρίνεται, έστω στο ελάχιστο, μεταξύ επαναστατών (ήταν τραγική η αδιαφορία, η διχόνοια, η έλλειψη επαφής κι επικοινωνίας) είχαν σαν συνέπεια την αποτυχία του Συνεδρίου και τον εκφυλισμό της Ένωσης. Στο Συνέδριο οι ηγέτες και ηγετίσκοι κάθε είδους, παλιοί και καινούργιοι (και ανερχόμενοι), επέβαλαν και πάλι τους όρους τους και προσπάθησαν να πάρουν με το μέρος τους όσους πιο...

Περισσότερα …

: Αναρχική Ομάδα “Διεθνιστής”; Ιστορία Ελλαδικού Αναρχικού Κινήματος; 10 Φεβρουαρίου 2021

Εμείς οι αναρχικοί, οργανωμένοι στην Αναρχική Ένωση Αθήνας, έχουμε συνείδηση της αναγκαιότητας της ειδικής οργάνωσης των αναρχικών επαναστατών σε ομάδες και ομοσπονδίες με βάση την περιοχή ή τον τομέα επέμβασής τους και διαμορφωμένες σε εθνικό και διεθνικό επίπεδο. Ειδικότερα έχουμε συνείδηση της αναγκαιότητας μιας ειδικής οργάνωσης των αναρχικών επαναστατών στην Ελλάδα σήμερα και προς αυτή την κατεύθυνση συνενώσαμε τις προσπάθειές μας σε μια ένωση των αναρχικών ομάδων της Αθήνας.

Εμείς οι αναρχικοί της Αθήνας θεωρούμε ανάξιο να κρύβουμε τις ιδέες μας, αντίθετα τις προπαγανδίζουμε ανοιχτά σε κάθε κοινωνικό χώρο με συνέπεια και συνέχεια, θέλουμε να πραγματοποιήσουμε μια επανάσταση ριζική και...

Περισσότερα …