Στις 18 Νοέμβρη 1976 πεθαίνει στο Παρίσι ο αναρχικός καλλιτέχνης (ζωγράφος, φωτογράφος, γλύπτης, σκηνοθέτης) Emmanuel Rudzitsky -στο πιστοποιητικό γέννησής του αναγράφεται ως Michael Rudnitzky- διεθνώς γνωστός ως Man Ray. Ο Man Ray, ήταν ένας καλλιτέχνης αφοσιωμένος στις πρωτοπορίες του 20ού αιώνα.
Γεννήθηκε στις 27 Αυγούστου 1890 στη Φιλαδέλφεια (Πενσυλβάνια, ΗΠΑ) σε μια οικογένεια Εβραίων μεταναστών ρωσικής καταγωγής. Σύντομα ο Emmanuel Radnitzky μετακόμισε στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης, όπου άλλαξε το όνομά του σε Man Ray, κάτι που ακουγόταν πιο «αγγλόφωνο» και τον εμπόδισε να γίνει θύμα του αντισημιτικού ρατσισμού εκείνης της εποχής. Σε αντίθεση με ό,τι έχει ειπωθεί συχνά για τους καλλιτέχνες, και ιδιαίτερα τους καλλιτέχνες της avant-garde, ο Man Ray δεν ήταν γιος της αστικής τάξης ούτε των μικρομεσαίων αστών, αλλά της εργατικής τάξης. Ο πατέρας του εργαζόταν σε ένα εργοστάσιο κλωστοϋφαντουργίας αλλά αργότερα κατάφερε να καθιερωθεί ως ράφτης. Συχνά τα παιδιά του τον βοηθούσαν στη δραστηριότητα αυτή. Αυτό εξηγεί ότι στα έργα του Man Ray, εμφανίζονταν κατά κόρον μανεκέν, βελόνες, καταστήματα λιανικής, ραπτομηχανές κ.λπ. και ότι τα κολάζ του βασίζονταν σε μοτίβα κοντά σε αυτούς που χρησιμοποιούσαν τη μοδιστρική.
Ως παιδί, ο Man Ray εξέφρασε μεγάλο ενδιαφέρον για την καλλιτεχνική δραστηριότητα. Σύντομα άρχισε να σχεδιάζει και του άρεσε να επισκέπτεται το πλήθος των μουσείων και των γκαλερί που διαθέτει η Νέα Υόρκη. Ιδιαίτερη προτίμηση είχε για τη «291 Gallery», που βρίσκεται στον ίδιο αριθμό της Fifth Avenue και ανήκε στον φωτογράφο Alfred Stieglitz. Εκεί ο Ray ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με πρωτοπορίες που προέρχονταν από την Ευρώπη. Επίσης, ήταν ακριβώς ο Stiegliz που του σύστησε να μπει στη Σχολή Ferrer στη Νέα Υόρκη για να αναπτύξει την καλλιτεχνική του φύση.
Πράγματι, στη Νέα Υόρκη, οι οπαδοί του Francisco Ferrer y Guardia (μεταξύ άλλων, η Emma Goldman και ο Alexander Berkman) είχαν ιδρύσει ένα «μοντέρνο σχολείο» ακολουθώντας τις διδασκαλίες του μεγάλου ελευθεριακού παιδαγωγού, που εκτελέστηκε το 1909 στη Βαρκελώνη. Το «Ferrer School» βρισκόταν στον αριθμό 107 του 63 East Street, στη γειτονιά του Χάρλεμ, και μεταξύ των δασκάλων και συνεργατών του συμπεριλαβάνονταν κατά καιρούς και οι Jack London, John Reed, Upton Sinclair, Hart Crane, Wallace Stevens, William Carlos Williams, Margaret Sanger, Isadora Duncan, Eugene O'Neill, οι ζωγράφοι Adolf Wolff και Robert Henri... δηλαδή η αφρόκρεμα της τέχνης και του πνεύματος της εποχής. Στη «Σχολή Ferrer» μαζί με το κλασικό ακαδημαϊκό περιεχόμενο βασισμένο στα γράμματα και την επιστήμη, διδασκόταν επίσης μια μεγάλη ποικιλία καλλιτεχνικής κατάρτισης. Όπως θυμάται ο Ray, «όλα τα μαθήματα ήταν δωρεάν και ορισμένοι διάσημοι συγγραφείς και ζωγράφοι ασκούσαν γενναιόδωρα το ρόλο του δασκάλου». Στην πραγματικότητα, όλα ήταν δωρεάν, ακόμα και η αγάπη. [...]
Το όλο καλλιτεχνικό ενδιαφέρον του Κέντρου Ferrer εστιαζόταν στην εδραίωση της ιδέας ότι κάθε μαθητής είναι ο ίδιος ο δάσκαλος του εαυτού του, έτσι ώστε ο καθένας μπορεί να μάθει από όλους και μάλιστα τυχαία. [...]
Η επιδίωξη της ευχαρίστησης, της ελευθερίας και της συνειδητοποίησης της ατομικότητας, είναι τα μόνα κίνητρα του ανθρώπινου γένους, που μπορούν να αποκτηθούν στην κοινωνία μας, μέσα από τη δημιουργική εργασία».
Ενόσω...
Η Elizabeth Byrne Ferm (1857-1944), Αμερικανή αναρχική και ελευθεριακή παιδαγωγός. Μία από τις πιο εμβληματικές φυσιογνωμίες σε διάφορα εγχειρήματα σε ελευθεριακές αποικίες και εκπαιδευτικά κέντρα και σχήματα. Η ψυχή του Stelton Modern School (Σύγχρονο Σχολείο του Stelton) ή Colonia (Αποικία) Ferrer.
*Πηγή: Walter Ranieri.
Σύντομη παρουσίαση του βιβλίου της Nina Gourianova «The Aesthetics of Anarchy: Art and Ideology in the Early Russian Avant-Garde»
Η Gourianova υποστηρίζει ότι η πρώιμη ρωσική πρωτοπορία (1910-1918) ήταν μια δημιουργική (και αποφασιστικά μη συστημική) έκρηξη που αξίζει να εξεταστεί με βάση τους δικούς της όρους, παρά ως πρόδρομος του κονστρουκτιβισμού. Είναι συναρπαστικό και όποιος ενδιαφέρεται για τη ρωσική avant-garde τέχνη πρέπει να το διαβάσει.
Αλλά υπάρχει κάτι σε αυτό για κάποιον που ενδιαφέρεται για τον ρωσικό αναρχισμό; Η Gourianova προτείνει ότι αυτοί οι καλλιτέχνες ήταν «οντολογικοί αναρχικοί» («ontological anarchists» - οντολογία: φιλοσοφία της μελέτης του όντος), λέγοντας ότι υπάρχουν...
Στο κτήριο της Ελληνικής κοινότητας της Μελβούρνης στις 18/07/2019
Με τον Ελευθεριακό στο Αυτοδιαχειριζόμενο Στέκι Πέρασμα, 22/01/2018