Μιχάλης Πούγουνας

Πολιτισμός - Τέχνη

29 Μαρτίου 2023

• κοινωνικοί αγώνες
• αριστερά
• χρονογράφημα
• θέατρο
• φοιτητικό κίνημα

Μιχάλης Πούγουνας*

Υποδυόμενος σε αρκετές ταινίες τον ρόλο του Κόμη Δράκουλα, ο Ούγγρος ηθοποιός Μπέλα Λουγκόζι στέφθηκε «Πρίγκιπας του Σκότους του Χόλιγουντ». Σήμερα όμως λίγοι γνωρίζουν ότι ο Λουγκόζι υπήρξε συνδικαλιστής και αντιφασίστας, ο οποίος πολέμησε πραγματικά τέρατα.

Από ηθοποιός, ακτιβιστής…

Το πλήρες όνομά του ήταν Μπέλα Φέρεντς Ντέτζι Μπλασκό (Béla Ferenc Dezső Blaskó και γεννήθηκε στις 20 Οκτωβρίου 1882 στο Λούγκος (εξ ου και το ψευδώνυμο Lugosi), του Βασιλείου της Ουγγαρίας, της Αυστρο-Ουγγρικής Αυτοκρατορίας (σήμερα η πόλη λέγεται Lugoj, και ανήκει στην Ρουμανία), 50 μίλια μακριά από το κάστρο του Βλαντ Γ ́ (Βλαντ Τέπες, γνωστότερος ως «Δράκουλας). Ο νεαρός Λουγκόζι γοητεύτηκε από τις τέχνες, αλλά όταν εξέφρασε τις θεατρικές φιλοδοξίες του στον πατέρα του, έναν συντηρητικό τραπεζίτη, εκείνος τις απέρριψε... Επαναστατικό πνεύμα από μικρός, ο Λουγκόζι το έσκασε από το σπίτι στα δώδεκά του του για να ακολουθήσει τα όνειρά του. Αφού εργάστηκε ως μεταλλωρύχος και μηχανικός, σε ηλικία 20 ετών, το 1902, έκανε το θεατρικό ντεμπούτο του και ένα χρόνο αργότερα υιοθέτησε το όνομα Μπέλα Λουγκόζι.

Οι κριτικοί τον αποκάλεσαν «Λόρενς Ολίβιε της Ουγγαρίας" και προσκλήθηκε να γίνει μέλος του Εθνικού Θεάτρου της Βουδαπέστης.

Κατά τη διάρκεια του Α ́ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Λουγκόζι κατατάχθηκε στον αυστροουγγρικό στρατό φτάνοντας μέχρι τον βαθμό του λοχαγού στο 43ο Χιονοδρομικό Τάγμα, ενώ τραυματίστηκε στη διάρκεια μιας μάχης.

Μόλις ολοκλήρωσε την θητεία του επέστρεψε στην ηθοποιία και καθώς ο κινηματογράφος αναγνωριζόταν όλο και περισσότερο ως μορφή τέχνης, ο Λουγκόζι άρχισε να πρωταγωνιστεί σε κάποιες από τις πρώτες ταινίες του βωβού κινηματογράφου της χώρας του. Παρέμεινε στο Εθνικό Θέατρο μέχρι το 1918, οπότε και ακολούθησε το κάλεσμα των εργατών σε επανάσταση.

Η καθημερινότητα στην Ουγγαρία ήταν ένας εφιάλτης από τον οποίο ελάχιστοι μπορούσαν να ξεφύγουν. Ο Λουγκόζι διαμαρτυρόταν από καιρό για τους χαμηλούς μισθούς, τις συνθήκες εργασιακής εκμετάλλευσης και την άδικη μεταχείριση των νέων ηθοποιών και σύντομα κατάλαβε την συμβολή που θα μπορούσαν να έχουν οι καλλιτέχνες στους πολιτικούς αγώνες.

Ουγγαρία: οπαδός της επανάστασης του 1919…

Ο Λουγκόζι έγινε οπαδός του Ουγγρικού Κομμουνιστικού Κόμματος, το οποίο ιδρύθηκε τον Δεκέμβριο του 1918, και του ηγέτη του, Μπέλα Κούν. Ακολουθώντας το παράδειγμα της επαναστατημένης Ρωσίας, μια μαζική εξέγερση ανέτρεψε το παλαιό καθεστώς που είχε στα χέρια της η άρχουσα τάξη και στις 21 Μαρτίου 1919 δημιουργήθηκε η Σοβιετική Δημοκρατία της Ουγγαρίας.

Κατά την διάρκεια των 133 ημερών που η κόκκινη σημαία της νεοσυσταθείσας δημοκρατίας κυμάτισε στο κτήριο του κοινοβουλίου, η κυβέρνηση Κούν εισήγαγε τους πρώτους νόμους για την προστασία των εθνικών μειονοτήτων, το εργασιακό οκτάωρο και αύξησε τους μισθούς σε εθνικό επίπεδο.

Τον Μάρτιο του 1919, ο Λουγκόζι ηγήθηκε και διοργάνωσε με μεγάλη επιτυχία μια διαδήλωση ηθοποιών. Διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην ίδρυση της Ελεύθερης Οργάνωσης Εργαζομένων του Θεάτρου που εξελίχτηκε στην Εθνική Συντεχνία Ηθοποιών (National Trade Union of Actors), το πρώτο συνδικάτο ηθοποιών κινηματογράφου στον κόσμο.

Στο βιβλίο του Lugosi: His Life in Films, on Stage and in the Hearts of Horror Lovers, ο Αμερικανός κινηματογραφιστής και ιστορικός κινηματογράφου Don Rhodes γράφει ότι «ο Λουγκόζι συνέβαλε στην ένωση της Ελεύθερης Οργάνωσης Εργαζομένων Θεάτρου...

Περισσότερα …