Αλέξανδρος Σχισμένος

Γενικά Άρθρα

11 Απριλίου 2023

• Γαλλία
• κοινωνικοί αγώνες
• ιστορία
• κοινωνικά κινήματα
• επαναστατικό κίνημα

Αλέξανδρος Σχισμένος*

Τελευταία, κυκλοφορεί στους ακαδημαϊκούς κύκλους ένα ερώτημα, κατά πόσο ένα μέλος ΔΕΠ που αντιτίθεται δημόσια σε ριζοσπαστικές, εξωθεσμικές δράσεις των συλλόγων των φοιτητών και συνακόλουθα καταγγέλλεται με παρεμβάσεις στο χώρο εργασίας, βρίσκεται σε ετεροβαρή θέση υπεροχής, δεδομένης της εξουσίας του τίτλου ή βρίσκεται σε θέση αδυναμίας, δεδομένου του οργανωμένου και μαζικού χαρακτήρα των φοιτητικών συλλόγων και του ευάλωτου δημόσιου κύρους του. Αναρωτήθηκα πώς αντιμετώπισε μια παρόμοια κατάσταση ένας εγνωσμένος αντιφασίστας και σπουδαίος πολιτικός φιλόσοφος της κριτικής θεωρίας, ο Θίοντορ Αντόρνο, και ποια ήταν η στάση του συναδέλφου του, φίλου του και έτερου αντιφασίστα και σπουδαίου φιλοσόφου της κριτικής θεωρίας, Χέρμπερτ Μαρκούζε, όταν ο πρώτος συγκρούστηκε με τους αριστεριστές φοιτητές το 1969. Θεωρούσα ότι η, μοιραία εκείνη περίπτωση, θα διαφώτιζε το ερώτημα.

Ωστόσο, μια σειρά από δημοσιεύματα στον κατεστημένο τύπο, με προεξάρχουσα την “Καθημερινή” αποπειρώνται τη σπίλωση των φοιτητών της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ που διαμαρτυρήθηκαν υπερασπιζόμενοι τις μαζικές διαδηλώσεις για το έγκλημα στα Τέμπη, ενώ το περιστατικό φαίνεται να χρησιμοποιείται από τρίτους για την κατασκευή ενός νέου αφηγήματος γύρω από τις φοιτητικές διαμαρτυρίες που τις θέλει υποκινούμενες από τον …Πούτιν(!) Δεν έχω σκοπό να αναπαράγω τις λεπτομέρειες της διαμάχης, αλλά, στο βαθμό που διακινείται από κεντρικά ΜΜΕ, πρέπει να διαπιστώσουμε ότι το αφήγημα περί ολοκληρωτισμού των κοινωνικών διαδηλώσεων πλασάρεται και από τον Μακρόν και από τους εγχώριους Μακρονιστές, όπως ο Πρετεντέρης ενάντια στην εξέγερση της κοινωνίας της Γαλλίας. Μιας και προσωπικά δεν μπορώ να κατηγορηθώ ως πουτινόφιλος, νομίζω ότι καλό είναι να δοθεί μια απάντηση σε έναν συγκεκριμένο αρθρογράφο, τον κ. Κώστα Κούρκουλο, δικηγόρο, ο οποίος, στην Athens Voice είχε το θράσος να επικαλεστεί τον Καστοριάδη ενάντια στους φοιτητές. Η προσπάθεια να διαστρεβλωθεί η σκέψη του Καστοριάδη από τους απολογητές του φιλελεύθερου ολιγαρχικού καθεστώτος θεωρώ ότι πρέπει να αντικρούεται εν τη γενέσει της, με σαφή επιχειρήματα και ρητές αναφορές.

Ας δούμε λοιπόν τι έλεγε πραγματικά ο Καστοριάδης για τους επαναστατημένους φοιτητές του καιρού του, που δημιούργησαν την εμβληματική εξέγερση της Γαλλίας τον Μάη του 1968, και ας βγάλει η καθεμία και ο καθείς τα συμπεράσματά τους.

Ένα, σύγχρονο των γεγονότων, κείμενο του Καστοριάδη με τον τίτλο «Η προδρομική επανάσταση» (1) έχει ιδιαίτερη σημασία για μας σήμερα.

Έχει την αξία μιας μαρτυρίας αλλά και μιας παρέμβασης, αφού γράφτηκε στα τέλη του Μάη του 1968 με σκοπό να επηρεάσει τις εξελίξεις, να συμβάλλει στην διαμόρφωση ενός άλλου μέλλοντος. Ήδη, από την αρχή του κειμένου γίνεται φανερό το δίπολο συνέχειας/ασυνέχειας, που δίνει στον Μάη τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του καινούργιου αλλά όχι του μεμονωμένου, «κυρίως επειδή το κίνημα έχει ένα ποιοτικά νέο περιεχόμενο. Προηγούμενα αυτού του κινήματος και σπέρματά του βρίσκονται και στις επαναστάσεις του παρελθόντος – στην παρισινή Κομμούνα, το 1917, στην Καταλωνία το 1936, στη Βουδαπέστη το 1956.

Για πρώτη φορά όμως σε μια σύγχρονη γραφειοκρατική καπιταλιστική κοινωνία φανερώνεται στα μάτια όλων και διαδίδεται σ’ όλο τον κόσμο όχι πια μια διεκδίκηση, αλλά μια ριζοσπαστικότατη επαναστατική κατάφαση.» (2)

Η κατάφαση αυτή συνίσταται σε μία διπλή ρήξη. Από τη μία, εκφράζεται δημόσια η ριζική αμφισβήτηση: «Μεσα σε λιγες μερες...

Περισσότερα …