ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΓΙΑ ΤΗ Β’ ΕΚΔΟΣΗ
Το αντικείμενο αυτής της μελέτης είναι η Ουγγρική Επανάσταση του Οκτώβρη 1956, η πρώτη μετά τον δεύτερο παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό πόλεμο, προλεταριακή επανάσταση. Τα εξαιρετικά πολύτιμα για τις εργαζόμενες μάζες διδάγματα απ’ αυτήν εκτιθενται και αξιολογούνται σ’ αυτήν την μελέτη από τον αναμφισβήτητα πιο αρμόδιο γιαυτό. Ο Καστοριάδης είναι αυτός που από το ‘46, από δέκα χρόνια δηλαδή πριν το ‘56 είχε αποκαλύψει το μύθο του «Εργατικού» Κράτους, την ταξική φύση αυτής της εκμεταλλευτικής κοινωνίας και την ασυμφιλίωτη αντίθεση ανάμεσα στις εργαζόμενες μάζες και τη σταλινική γραφειοκρατία, αντίθεση που με τη δύναμη φυσικού νόμου οδηγεί σε μια πάλη μέχρι θανάτου μεταξύ τους. Οι ούγγροι εργάτες με το όπλο στο χέρι επαληθέψανε αυτήν την κριτική.
«Αποδείξανε με τις πράξεις τους ότι η διαφορά μεταξύ των εργατών και του «εργατικού κράτους», είναι η διαφορά μεταξύ ζωής και θανάτου. Και ότι θα προτιμούσαν να πεθάνουν πολεμώντας το «εργατικό κράτος», παρά να ζούνε ως εργάτες κάτω από το «εργατικό κράτος»...». Η ουγγρική επανάσταση δεν αποκάλυψε μόνο την απάτη του «εργατικού κράτους» με δεμένους και φιμωμένους τούς εργάτες, αλλά απόδειξε για μια ακόμα φορά εκείνο που έχουν αποδείξει όλες οι πραγματικά λαϊκές επαναστάσεις: την ικανότητα των λαϊκών μαζών να πάρουν αυτές οι ίδιες στα χέρια τους την υπόθεσή τους και να αναλάβουν αυτές οι ίδιες, δίχως μια δήθεν φωτισμένη και δήθεν κάτοχο των ιστορικών νόμων ηγεσία, την διεύθυνση της κοινωνίας. «Στην Ουγγαρία το κίνημα των μαζών ήταν ισχυρό και τόσο ριζοσπαστικό που μέσα σε λίγες μέρες έκαμε κυριολεκτικά σκόνη και το κομμουνιστικό κόμμα και ολάκερο τον κρατικό μηχανισμό . Ούτε καν «δυαδική εξουσία». Ο,τι υπήρχε ως εξουσία ήταν στα χέρια της ένοπλης νεολαίας και των εργατικών συμβουλίων. Το «Πρόγραμμα» των έργατικών συμβουλίων ήταν απολύτως ασυμβίβαστο με την διατήρηση της γραφειοκρατικής δομής της κοινωνίας. Αξίωνε την αυτοδιαχείριση των επιχειρήσεων, να καταργηθούν οι νόρμες εργασίας, τη δραστική μείωση των ανισοτήτων στούς μισθούς, το πρόσταγμα στις γενικές απόψεις του σχεδιασμού, τον έλεγχο στη σύνθεση της κυβέρνησης και καινούργιο προσανατολισμό της εξωτερικής πολιτικής...
Η ελευθερία του λόγου και της οργάνωσης για όλους οποιεσδήποτε και αν είναι οι ιδιαίτερες πολιτικές γνώμες του καθενός θεωρήθηκε αμέσως αυτονόητη...
Ποια είναι η ιστορική και κοινωνιολογική σημασία αυτού του έκτακτου πολλαπλασιασμού κομμάτων, όργανώσεων κλπ. μέσα σε λίγες μέρες; Είναι ακριβώς αυτό: μία αυθεντική επανάσταση έγινε. Παρόμοιος πολλαπλασιασμός, ενώ ταυτόχρονα εκφράζονται με όλες τις παραλλαγές τους οι αντίστοιχες ιδέες είναι, πράγματι το διακριτικό σήμα της επανάστασης... όλοι οι τομείς, όλα τα στρώματα του έθνους αφήνουν την παθητικότητά τους και την κομφορμιστική υποταγή τους στην παλαιά τάξη. Όλοι προσπαθούν να πάρουν ενεργό μέρος στο γκρέμισμά της και στη διαμόρφωση μιας νέας τάξης. Η κοινωνία καταπιεσμένη ίσαμε τότες, ολάκερη αδράχνει τη δυνατότητα να εκφράζεται, ο καθένας σηκώνεται και βροντοφωνάζει τις ιδέες και τις διεκδικήσεις του... Η επανάσταση είναι η κατάσταση εκείνη, υπερθέρμανσης και τήξης της κοινωνίας, που συνοδεύει τη γενική κινητοποίηση όλων των κατηγοριών και όλων των στρωμάτων και την κατεδάφιση όλων των κατεστημένων φραγμών. Αυτό το...
Τα καπιταλιστικά οικοδομήματα κλονίζονται απ’ όλες τις μεριές. Η νομισματική κρίση, ο πληθωρισμός, η ανεργία φέρνουν σε απόγνωση τις άρχουσες τάξεις όλου του κόσμου, γιατί αποκαλύπτουν το αδιέξοδο της καπιταλιστικής οικονομίας, την αύξηση των εμπορικών ανταγωνισμών. Η μόνη διέξοδος του σημερινού συστήματος είναι η παραγωγή για κέρδος κι όχι για τις ανάγκες των ανθρώπων που σε τελευταία ανάλυση φέρνει τον πόλεμο με πυρηνικά ή συμβατικά όπλα.
Ο πόλεμος λοιπόν είναι αναπόσπαστο συστατικό των σημερινών παραγωγικών συστημάτων Δύσης και Ανατολής. Δεν έχει σημασία μόνο ποιοι υποκινούν πρώτοι τον πόλεμο, σημασία έχει ποιοι υπερασπίζονται τα κοινωνικά καθεστώτα της εκμετάλλευσης...
«[Η Ουγγρική Επανάσταση] ήταν ένα αληθινό γεγονός, η σημασία του οποίου δεν βρίσκεται στην νίκη ή την ήττα. Το μεγαλείο της έιναι κρυφά φυλαγμένο μέσα στη τραγωδία που προκάλεσε. Διότι ποιός μπορεί να αμφισβητίσει τη δύναμη της ανάμνησης της;» Χάνα Άρεντ
Η παρακμή της ιδεολογίας του “υπαρκτού”
Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 το σοβιετικό σύστημα κόντευε να καταρρεύσει υπό το βάρος των πιέσεων που είχε δημιουργήσει στις κοινωνίες στις οποίες είχε επιβληθεί. Πολιτικά και ηθικά το σύστημα διακυβέρνησης του υπαρκτού σοσιαλισμού είχε χρεωκοπήσει. Από μία ριζοσπαστική δημοκρατία βασισμένη στα συμβούλια εργατών, αγροτών και λοιπών επαγγελματικών...
Στο κτήριο της Ελληνικής κοινότητας της Μελβούρνης στις 18/07/2019
Με τον Ελευθεριακό στο Αυτοδιαχειριζόμενο Στέκι Πέρασμα, 22/01/2018