Νικόλαος Κονεμένος*
To παράδειγμα του φόνου προέρχεται από την ίδια τη φύση, η οποία σκοτώνει με μια ωμότητα που εμείς δεν μπορούμε να εξηγήσουμε, όλα τα δημιουργήματά της. Η φύση καθόλου δεν υπολογίζει τα νιάτα, την ομορφιά του σώματος ή της ψυχής, τις ανώτερες ιδιότητες του πνεύματος. Κουφή, άσπλαχνη, ανεξάντλητη, καθόλου δεν υπολογίζει τον πόνο και το κλάμα των φίλων, των συγγενών, των ερωτευμένων. Καθόλου δεν υπολογίζει τον πόνο μιας μάνας, της οποίας κλέβει το παιδί.
Μεγάλος αριθμός από εξέχοντες ανθρώπους, ικανούς (για να μην πούμε προορισμένους) να χρησιμεύσουν, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, στην ανθρωπότητα, η φύση τους δολοφόνησε σε όλες τις εποχές, στο ξεκίνημα της ευγενικής τους καριέρας. Το μισό του ανθρώπινου γένους, ίσως περισσότερο από το μισό, πεθαίνει πριν να φτάσει σε ηλικία να μπορεί να γνωρίζει και να χαίρεται τον κόσμο. Αλλά η φύση, η οποία μας έδωσε την ύπαρξη, δεν ξεπλήρωνε κάποιο χρέος δίνοντάς την σε μας. Υπήρξε ένα δώρο ή, καλύτερα, ένα δάνειο, που η φύση έχει το δικαίωμα να αποσύρει όταν νομίζει, εφόσον κάτω από μια τέτοια συνθήκη μας έκανε το δώρο. Αλήθεια είναι ότι, η φύση δεν μας προειδοποίησε ούτε ρώτησε αν θα θέλαμε να δεχτούμε, αλλά είναι πέρα από κάθε αμφιβολία ότι μας συμφέρει αυτή η διαπραγμάτευση, γιατί αν δεν ήταν έτσι, θα ήταν εύκολο για τον καθένα από μας να επιστρέψει το δώρο ή το δάνειο πριν του ζητηθεί. Και εκείνοι ακόμη που κατ’ εξαίρεση το επιστρέφουν με τη θέλησή τους, πριν την ώρα τους, δεν το επιστρέφουν παρά μόνο αφού το χάρηκαν για κάποιο χρόνο, τουλάχιστον κατά τη διάρκεια της παιδικής τους ηλικίας.
Η φύση δεν κάνει καμία διάκριση ανάμεσα στη ζωή ενός ανθρώπου, ο καλύτερος να ‘ναι, και τη ζωή του τελευταίου ανάμεσα στα ζώα ή τα φυτά. Απ’ αυτό θα ‘πρεπε να συνεπάγεται ότι ο άνθρωπος, αντίθετα μ’ αυτό που φαντάζεται, δεν έχει καμία απόλυτη αξία, αλλά μόνο μια σχετική αξία συγκριτικά με τα άλλα ζώα, σαν αυτή που έχουν αυτά συγκριτικά το ένα με τ’ άλλο. Εάν ο άνθρωπος είχε μια απόλυτη αξία, η φύση θα τον είχε σεβαστεί. Όχι μόνο δεν θα τον σκότωνε, αλλά ούτε θα τον υποδούλωνε σε ταπεινές και υποβαθμιστικές ανάγκες σαν αυτές που έχουν όλα τα ζώα. Η διαφορά ανάμεσα στον άνθρωπο και τα ζώα μας φαίνεται πολύ μεγάλη και, ίσως, δεν έχουμε άδικο, θεωρώντας ότι ο άνθρωπος είναι προικισμένος με τη λογική την οποία στερούνται τα ζώα. Αλλά πόση ακόμη διαφορά δεν υπάρχει ανάμεσα στα ένστικτα ενός σκύλου π.χ. και ενός γαϊδάρου! Εγώ θεωρώ - και πάνω σ’ αυτό δεν έχω καμία αμφιβολία - ότι έχουμε μεγαλύτερη διαφορά και ότι υπάρχει μεγαλύτερη απόσταση μεταξύ σκύλου και γαϊδάρου παρά μεταξύ γαϊδάρου και αμέτρητων ανθρώπων. Ο άνθρωπος είναι προικισμένος με τη λογική κι, ωστόσο, πιστεύει στα τυφλά, χωρίς να έχει ή να θέλει να ψάξει ή να ζητάει τις αποδείξεις στα πιο περίεργα ή παράλογα πράγματα. Ενώ, από την άλλη πλευρά, δεν είναι ικανός να κατανοήσει τα πιο απλά και τα πιο φυσικά πράγματα. Και συχνά καταλαβαίνει, αφού περάσουν πολλά χρόνια ή...
Συνήθως, όταν αναλογιζόμαστε την ελληνική αρχαιότητα, μας έρχονται στο νου οι μεγάλοι της φιλόσοφοι και το υμνημένο, σχεδόν από τους πάντες, «ιδανικό» πολίτευμα της Δημοκρατίας, που αυτή επινόησε και θέσπισε και αντέγραψε στη συνέχεια όλος ο «πολιτισμένος κόσμος. Μερικοί ελάχιστοι μπορεί να σκεφτούν, μέσα σε όλα αυτά, και τους δούλους, που βοήθησαν αφανώς στην ευημερία αυτής της «Δημοκρατίας» καθώς και τους φιλοσόφους στο να μπορούν να φιλοσοφούν... Ελάχιστοι είναι επίσης εκείνοι που θα δουν τα Κράτη και τις «Δημοκρατίες» που αναπτύχθηκαν στη συνέχεια, πάνω στα πολιτικά αυτά πρότυπα της ελληνικής αρχαιότητας, σαν τις πιο αποτελεσματικές μέχρι τώρα μορφές κοινωνικής καταπίεσης,...
Ο δεύτερος τίτλος των εκδόσεων Πλήθος μόλις κυκλοφόρησε. Πρόκειται για το Επιτάχυνση και αλλοτρίωση, το περιεκτικό δοκίμιο του Χάρτμουτ Ρόζα, του πλέον αναγνωρίσιμου ίσως πολιτικού στοχαστή αυτή τη στιγμή στη Γερμανία μετά τον Γιούργκεν Χάμπερμας, ο οποίος εκδίδεται για πρώτη φορά στα ελληνικά.
Στο επίκεντρο του βιβλίου βρίσκεται ένα ερώτημα που μας απασχολεί όλους και όλες στην καθημερινότητά μας: γιατί ο χρόνος μοιάζει να περνάει τόσο γρήγορα, γιατί διαρκώς τρέχουμε και δεν φτάνουμε; Ο συγγραφέας επιχειρεί να απαντήσει ανανεώνοντας την παράδοση της Κριτικής Θεωρίας και φέρνοντας εκ νέου στο προσκήνιο την κομβική έννοια της αλλοτρίωσης, την οποία αντλεί από τα...
Στο κτήριο της Ελληνικής κοινότητας της Μελβούρνης στις 18/07/2019
Με τον Ελευθεριακό στο Αυτοδιαχειριζόμενο Στέκι Πέρασμα, 22/01/2018