Η αγροτική εξέγερση των σταφιδοπαραγωγών της βορειοδυτικής Πελοποννήσου αποτελεί πρόκληση κρίσης και αντίκρισης. Η ασφάλεια που παρέχει η απόσταση του χρόνου δίνει την δυνατότητα πολύεδρων επόψεων ανάλογα πάντα με τις προθέσεις και τις προσδοκίες μας. Άλλοτε εναποθέτουμε τα γεγονότα στον αστερισμό του μύθου, ωραιοποιώντας και ηρωοποιώντας, άλλοτε τα “επιστημονικοποιούμε” αποστειρώνοντας τα από την ιδιαίτερη τους γενεσιουργία και άλλοτε τα εξισώνουμε με διαφορές και ομοιότητες από το σήμερα. Η αντπαράθεση των γεγονότων μιας περασμένης εποχής απέναντι στα σημερινά αδιέξοδα, τις εθιμοτυπικές διαμαρτυρίες του αγροτικού κόσμου, και στην γενικευμένη “στεγανότητα” των κοινωνικών ομάδων είναι ένας τρόπος να κατανοήσουμε πληρέστερα και τις δύο εποχές.
Ο “πυρετός της σταφίδας”
Στο τελευταίο μισό του 19ου αιώνα η παραγωγή και η εξαγωγή σταφίδας σημείωσε στη βορειοδυτική Πελοπόννησο εκπληκτική άνοδο ιδιαίτερα μετά την αγροτική μεταρρύθμιση και τη διανομή της εθνικής γης (1871) δημιουργώντας ένα ευρύτατο πλέγμα από μικρούς ιδιοκτήτες και εμπόρους γύρω από την αμπελουργία, την παραγωγή και τη διακίνηση της σταφίδας μέχρι και τα ευρωπαϊκά λιμάνια.
Άμεση συνέπεια της αγροτικής μεταρρύθμισης και της υψηλής τιμής της σταφίδας στις ευρωπαϊκές χώρες ήταν η αλματώδη ανάπτυξη του εμπορίου της και η στροφή σχεδόν ολόκληρου του αγροτικού πληθυσμού στην καλλιέργεια της κορινθιακής σταφίδας που απέδιδε, παρά το μεγάλο κόστος παραγωγής της, μεγάλα κέρδη (*)(75.000 τόνους παραγωγής σταφίδας το 1870). Η σταφίδα θα αποτελέσει το κύριο εξαγωγικό προϊόν της χώρας και θα δημιουργήσει για τρεις επιπλέον δεκαετίες εισοδήματα, θέσεις απασχόλησης και μεγάλα κέρδη στη Βόρεια και τη Δυτική Πελοπόννησο.
Η Γαλλία αποδείχθηκε καθοριστικός παράγοντας για την ανάπτυξη και την κρίση της σταφίδας καθώς όταν επλήγησαν οι γαλλικές αμπελοκαλλιέργειες από φυλλοξήρα, στράφηκε εναγωνίως προς την εισαγωγή σταφίδας απαραίτητης για την οινοπαραγωγή της. Η ζήτηση αυτή ανακόπηκε απότομα όταν το 1893 τα γαλλικά αμπέλια θεραπεύτηκαν και επιβλήθηκε από τον Ιανουάριο του 1892 από τον Jules Meline υπουργό της Γαλλίας δασμολόγιο. Το μέτρο αυτό ανήκε στην κατηγορία του προστατευτισμού που η Γερμανία είχε εγκαινιάσει το 1879 και μία μετά την άλλη το υιοθετούσαν και οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες.
Η πτώση της ζήτησης της σταφίδας ήταν απότομη (στο λιμάνι του Λίβερπουλ η τιμή ενός εκατόλιτρου σταφίδας από 21 σελίνια που κόστιζε το 1892 έπεσε στα 6 σελίνια το 1893, τιμή που δεν κάλυπτε ούτε τα έξοδα μεταφοράς) και βρήκε την αγροτοκοινωνία της βορειοδυτικής Πελοποννήσου απροετοίμαστη χωρίς οργανωμένο αγροτικό συνδικαλισμό και χωρίς να είχαν αναπτυχθεί αγροτικοί συνεταιρισμοί που να αναλάμβαναν την διανομή της σταφίδας και να συγκρατούσαν τους οικονομικούς κραδασμούς της άστατης αγοράς. Η πτώση των αγροτικών τιμών και της έγγειας προσόδου, το βάρος των χρεών και των φόρων, η φτώχεια σε ολόκληρα χωριά που επεκτεινόταν στα όρια του πάνδημου λιμού έφεραν αντιμέτωπο τον αγροτικό κόσμο της βορειοδυτικής Πελοποννήσου με συνθήκες πρωτοφανούς απελπισίας. Στην προσπάθειά τους να αποφύγουν την φτώχεια οι αγρότες προσφύγανε στην μετανάστευση και σημειώθηκε μεγάλη μετακίνηση των αγροτικών πληθυσμών προς τα κέντρα χωρίς όμως αυτό να λύνει, αλλά τουναντίον να συμβάλει, στο πρόβλημα των χρεών και των οφελών. Ενώ όσοι έμειναν, και ήταν αναγκαστικά οι περισσότεροι, προσπάθησαν να στραφούν σε ένα πιο συντηρητικό τρόπο ζωής και στην αυτοκατανάλωση.
Η σταφιδική κρίση δεν...
- Spanish Revolution Study Circle
- Ιστορία Διεθνούς Αναρχικού Κινήματος
«Ο απλός λαός της Ισπανίας, μερικές φορές πολεμώντας μόνο με γυμνές γροθιές και περπατώντας ηρωικά μέχρι το θάνατό του για να νικήσει τον φασισμό, αυτός ο άρρωστος και προδομένος λαός νικούσε στην πραγματικότητα. Έτσι η φασιστική Πορτογαλία, η φασιστική Ιταλία και η φασιστική Γερμανία παρενέβησαν, ενώ η Γαλλία και η Βρετανία, ειδικά η Βρετανία, έπαιζε με τη δημοκρατία. Έπαιξε για τη δημοκρατία, μίλησε για μη παρέμβαση και πίσω από αυτή τη μη παρέμβαση, βοήθησαν τον φασισμό και τον Φράνκο…»
Ethel McDonald, Βαρκελώνη 1936.
Το 1936, με τον εμφύλιο πόλεμο να σαρώνει την Ισπανία, η Ethel Macdonald -μια νεαρή της εργατική...
- Walter Ranieri
- Ιστορία Διεθνούς Αναρχικού Κινήματος
Στις 14 Γενάρη 1918, στο Palafrugell της Καταλονίας, γεννήθηκε η αναρχική Rosa Laviña Carreras. Ο πατέρας της ήταν ο αναρχικός Martin Carreras. Πολύ μικρή ακόμα άρχισε να “σκάβει” όλο και βαθιά στην αναρχική βιβλιογραφία.
Έγινε μαχητικό μέλος της Ελευθεριακής Νεολαίας του Palafrugell, των Mujeres Libres και της Solidaritat Internacional Antifa. Υπηρέτησε στις πολιτοφυλακές ως νοσοκόμα κατά τον Ισπανικό πόλεμο.
Το 1939, αφού διέσχισε τα Πυρηναία, κλείστηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Argelers όπου συνέχισε να υπηρετεί ως νοσοκόμα. Το 1954 εγκαταστάθηκε στην Tolosa, και εκτός από παράνομα ταξίδια στην Ισπανία για λογαριασμό της CNT, βοήθησε και οικογένειες πολιτικών κρατουμένων σε γαλλικές φυλακές.
...- Το παιδί και οι εχθροί του
- Ο Peter Loulos αφηγείται για τον Louis Tikas
- Έλληνες αναρχικοί στη Φάλαγγα Ντουρρούτι στον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο
- Marie Isidorovna Goldsmith (19 Ιούλη 1873-11 Γενάρη 1933)
- Μαθήματα από τις Covid Ομάδες Αλληλεγγύης
- Antonino Dominguez: Θύμα του μπολσεβικισμού στη Βραζιλία
- Η ελευθεριακή αγωνίστρια Maria Duran, γνωστή ως Rosina
Στο κτήριο της Ελληνικής κοινότητας της Μελβούρνης στις 18/07/2019
Με τον Ελευθεριακό στο Αυτοδιαχειριζόμενο Στέκι Πέρασμα, 22/01/2018
