Νίκος Πελεκούδας

Ελλαδικά Κοινωνικά Κινήματα

21 Ιανουαρίου 2022

• κοινωνικοί αγώνες
• ιστορία
• Ελλάδα
• εργατική τάξη
• εθνικά ζητήματα

Tου Νίκου Πελεκούδα
Από τις Μελέτες Χειραφέτησης/ Ελλάδα 1830 – 1918

Ξεκινά μια καινούργια χρονιά, η οποία θέτει μια ερευνητική πρόκληση για την Ιστορία και την Πολιτική Επιστήμη (κυρίως) μια που θα έχουμε τη συμπλήρωση 100 χρόνων από την πανωλεθρία του Ελληνικού καπιταλισμού στις ακτές της Μικρασίας, και την καταστροφή εκατομμυρίων ανθρώπων.

Στην πραγματικότητα είναι μια χρονιά, όπου με βασική γέφυρα τη Μεγάλη Ιδέα, έναν από τους μεγαλύτερους μύθους, και ταυτόχρονα από τα μεγαλύτερα στερεότυπα της ελληνικής ιστορίας, ιδιαιτέρως των κρατικών παρεμβάσεων σε αυτήν, έχουμε την ευκαιρία, επιτέλους, να συζητήσουμε συνολικά για τους μύθους και τα στερεότυπα που συστηματικά επιχείρησε να οικοδομήσει το Ελληνικό κράτος σε αυτή την πρώτη εκατονταετία της ύπαρξής του.

Είναι προφανές πως τα ιστορικά γεγονότα έχουν την αυτοτέλειά τους. Πρέπει να τα προσεγγίζουμε με την προσοχή που τους αναλογεί, γιατί πάντα, ανάλογα με την θεωρητική αφετηρία και την πολιτική επιδίωξη, φανερώνουν αλλά και ταυτόχρονα μπορεί και να κρύβουν στοχεύσεις και αλήθειες.

Όμως πιστεύουμε πως το κύριο καθήκον μιας επαναστατικής, χειραφετητικής ιστορικής και πολιτικής προσπάθειας, είναι η συνολική εκτίμηση και η συσχέτιση των γεγονότων, η αποκάλυψη των μύθων και των αληθειών. Το 2022 προσφέρει μια εξαιρετική ευκαιρία να ξεφύγουμε από την πεπατημένη της διακεκομμένης εκτίμησης των γεγονότων και μόνο.

Αν συμβεί ξανά αυτό, ελλοχεύει ο κίνδυνος η ιστορική και πολιτική κριτική στην κυρίαρχη κρατική ιστορική ιστοριογραφία, να καταστεί ξανά μια απόχρωση του κυρίαρχου λόγου, όπου θα διεκδικούμε ήρωες, γεγονότα, καταστάσεις, όπως είναι, χωρίς την εκτίμηση των αντιφάσεων, των ορίων αλλά και των μεταλλάξεών τους. Έξω και πέρα από την εκτίμηση των καταστάσεων την ώρα που συνέβαιναν. Με μεταχρονολογημένες δυστυχώς πολιτικές προβολές του παρόντος στο παρελθόν. Έτσι ούτε το παρελθόν να κατανοείται στην πραγματική του διάσταση, ούτε στο παρόν να διευκολύνεται η πολιτική πάλη και έρευνα.

Δεν είναι καθόλου τυχαίο και αξίζει μια αυτοτελής συζήτηση, πως οι ίδιες οι αστικές δυνάμεις αντιμετώπισαν το 1821 κυρίως από την άποψη του κράτους που κληρονόμησε και σε σχέση με ποιον τρόπο μιλάει για το σύγχρονο ελληνικό κράτος. Αυτή η συζήτηση πιστεύουμε πως έγινε αναιμικά την προηγούμενη χρονιά στα δικά μας θεωρητικά λημέρια..

Ελπίζουμε να γίνει φέτος. Με τις μικρές μας δυνάμεις θα συμβάλλουμε και από εδώ σε αυτή την ανάγκη, αλλά και με σχετική ολοκληρωμένη δουλειά που βρίσκεται στην τελική φάση της δημοσίευσής της.

Ακολουθεί ο επίλογος από σχετικό άρθρο για τη Μεγάλη Ιδέα (με τίτλο “Όροι γένεσης και εξέλιξης της Μεγάλης Ιδέας. Περιεχόμενο και λειτουργία της στο ελληνικό κράτος», που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στα «Τετράδια Μαρξισμού» στο τεύχος Οκτωβρίου 2021. Καλή χρονιά και δυνάμεις σε όλες και όλους.

«…Στις αρχές του 20ου αιώνα θα επανέλθει δριμύτερη η Μεγάλη Ιδέα, περιβλημένη και με έναν όλο και περισσότερο αποκρυσταλλωμένο ως κρατική πολιτική πια θρασύ αντισλαβισμό, που θα αρχίσει να συμβολίζει γενικά τους εχθρούς του έθνους. Η Μεγάλη Ιδέα της συγκεκριμένης ιστορικής εποχής θα είναι ταυτόχρονα πολεμικό κάλεσμα επέκτασης στα Βαλκάνια, αλλά και ρομφαία επίθεσης στους εχθρούς της πατρίδος…»

Πάντως δεν είναι καθόλου τυχαίο πως ακόμα και το 1980 η Ιστορία του Νέου Ελληνισμού του Βακαλόπουλου, ή ακόμα και η Ιστορία του Ελληνικού Έθνους...

Περισσότερα …