Τις πρώτες μέρες της πανδημίας, η (Λονδρέζικη, αναρχική, συναιτεριστική βιβλιοθήκη) Freedom απηύθυνε έκκληση για ίδρυση ομάδων αλληλεγγύης για να βοηθήσουν τους ανθρώπους που αγωνίζονταν μέσα στο lockdown η οποία έγινε viral. H Anna K, μια από τις αρχικές διοργανώτριες του φαινομένου γράφει για τα μαθήματα που αντλήθηκαν.
Τον Απρίλιο του 2020, έγραψα πέντε σκέψεις (https://freedomnews.org.uk/2020/04/05/five-quick-thoughts-on-the-limits-of-covid-19-mutual-aid-groups-how-they-might-be-overcome/) για τις επιτυχίες και αποτυχίες των covid ομάδων αλληλεγγύης που ξεπετάχτηκαν σε όλη την χώρα:
1. Η περισσότερη "βοήθεια" που προσφέρθηκε ήταν κυρίως μια εθελοντική υπηρεσία αγορών ειδών χωρίς να αμφισβητεί κάπως το κράτος ή το κεφάλαιο.
2. Ορισμένες ομάδες στόχευσαν πέρα από την ανταλλαγή εμπορευμάτων και προχώρησαν σε πράξεις οικονομικής αναδιανομής, δωρεάν παροχές προμηθειών ή κινητοποιήσεις ενάντια στις εξώσεις.
3. Ακόμα και οι ομάδες που ασχολούνταν με "υπηρεσίες αγορών" πρόσφεραν πραγματική υλική βοήθεια σε δεκάδες χιλιάδες πολλοί από τους οποίους πάλευαν για την επιβιωσή τους χάρη στην κρυπτο-ευγονική προσέγγιση της κυβέρνησης για την πανδημία.
4. Οι τοπικές ομάδες αλληλεγγύης βοήθησαν να χτιστούν με απίστευτη ταχύτητα δεσμοί φιλίας και αλληλεγγύης σε κοινότητες που είχαν φθαρεί από 40 χρόνια ρατσιστικού νεοφιλελευθερισμού.
5. Θα μπορούσαμε να ωθήσουμε τις ομάδες αλληλεγγύης προς μια απελευθερωτική κατεύθυνση προωθώντας δημοκρατικές δομές, συνδέοντάς τις με άλλους αγώνες και προωθώντας μορφές βοήθειας και αλληλεγγύης πέρα από τις αγορές προιόντων.
Σε μεγάλο βαθμό επιμένω στα παραπάνω μέχρι σήμερα. Η covid αλληλεγγύη έκανε φανταστική δουλειά για να ξεφύγει από τις συνηθισμένες φούσκες όπου κατοικεί η άκρα αριστερά, δημιουργώντας συνδέσεις μεταξύ ανθρώπων που κατοικούσαν στην ίδια γεωγραφική περιοχή αλλά δεν είχαν κοινή πολιτική ταυτότητα ή λόγους για να αλληλεπιδράσουν.
Αυτό βέβαια δεν έγινε χωρίς προβλήματα. Ο ρατσισμός, η αναπηροφοβία και η ταξική κυριαρχία ήταν ανεξέλεκτα σε πολλές ομάδες, ενώ οι τοπικές αρχές -ιδιαίτερα οι εργατικοί σύμβουλοι- προσπαθούσαν να υπονομεύσουν ή και να χωθούν σε προσπάθειες που ήταν εκτός του άμεσου ελέγχου τους. Ωστόσο, η τοπική, μη-γραφειοκρατική φύση των ομάδων αλληλεγγύης επέτρεψε να στήθουν δομές και να καλύφθουν ανάγκες ανθρώπων πολύ πιο γρήγορα και αποτελεσματικά από τις κρατικές υπηρεσίες ή τις εταιρικές φιλανθρωπικές οργανώσεις.
Πάρα πολλές όμως, συμπεριλαμβανομένων των ομάδων στις οποίες συμμετείχα, έπεσαν σε ένα αποπολιτικοποιημένο μοντέλο υπηρεσιών, στο οποίο μια ομάδα εθελοντών βοηθούσε την άλλη, ξεχωριστά κάνοντας τα ψώνια τους σε σούπερ μάρκετ (που μπορεί να εκμεταλλεύονται εργάτες και προμηθευτές, να βλάπτουν το περιβάλλον κλπ). Χωρίς ένα ευρύτερο πολιτικό όραμα, πολλές ομάδες αγωνίστηκαν για να επιβιώσουν μετά το τέλος του κύματος της πανδημίας.
Ίσως το χειρότερο ήταν πως ενώ η άνοδος των ομάδων αλληλεγγύης ντρόπιασε τόσο πολύ την κυβέρνηση και τον τριτογενή τομέα, δεν καταφέραμε να δημιουργήσουμε μια ξεκάθαρα διατυπωμένη κριτική του χειρισμού της πανδημίας από την πλευρά του κράτους, πόσο μάλλον ένα κίνημα που είναι ικανό να το αντιταχθεί. Αντί να αυξηθεί η συλλογική συνείδηση, η "αλληλοβοήθεια" του covid αφομοιώθηκε πολύ εύκολα από την εθνικιστική αφήγηση του πνεύματος blitz. Πράγματι, οι κυνικοί μπορούν να υποστηρίξουν πως η αλληλεγγύη μέσα στον covid πλησίασε οδυνηρά το όνειρο των Red Tory για μια "μεγάλη κοινωνία" που γεμίζει τα κενά ενός κράτους που υποχωρεί (στην πραγματικότητα μεταξύ της έντυπης και της διαδικτυακής δημοσίευσης, τόσο οι φιλελεύθεροι όσο και οι Tories στόχευσαν ακριβώς σε αυτή την ιδέα https://www.theguardian.com/commentisfree/2021/nov/24/left-mutual-aid-hyper-local-groups-pandemic-community)
Τίποτα από αυτά δεν σημαίνει βέβαια πως δεν θα έπρεπε να κετευθύνουμε την ενέργεια μας σε project ομάδων αλληλεγγύης. Η κλιματική αλλαγή μας εγγυάται πως θα αντιμετωπίσουμε πολλές πρωτόγνωρες καταστροφές στο μέλλον και συνεπώς η επέκταση των ομάδων αλληλεγγύης καθίσταται περισσότερο σαν θέμα αναγκαιότητας και όχι τόσο τακτικής (όπως ο Eshe Kiama Zuri έχει υποδείξει, αυτό ίσχυε πάντα για τις πιο καταπιεσμένες ομάδες). Όταν μιλάμε για μαζικές προσπάθειες δημιουργίας δομών αλληλεγγύης, δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να ακολουθήσουμε τα λόγια του Beckett: Προσπάθησε ξανά. Απέτυχε ξανά. Απέτυχε καλύτερα.
ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΓΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Σε μερικές ομάδες αλληλεγγύης φοβόμασταν τόσο πολύ να μην γίνουμε φερέφωνα της αριστεράς όπου προσπαθούσαμε να μην φαινόμαστε πολύ "πολιτικοί" για να μην ξενερώσουμε τον κόσμο. Αντιθέτως, αποφασίσαμε να εισάγουμε την πολιτική σε κάποιο άλλο χρόνο, ή ακόμη χειρότερα πιστεύαμε πως η "κληρονομικά" πολιτική φύση της αλληλεγγύης θα οδηγούσε τον κόσμο προς ένα αντιπολιτευτικό, ελευθεριακό όραμα.
Όπως μας έδειξε ο τελευταίος χρόνος, αυτό ήταν αφελές εκ μέρους μας. Η "σωστή" στγμή να ασχοληθεί κανείς με την πολιτική δεν ήρθε και αν μπορούμε να μιλήσουμε για μετατόπιση στην εξίσωση, σίγουρα οδηγηθήκαμε περισσότερο προς την φιλανθρωπία και όχι την αλληλεγγύη.
Αυτό επιδεινώθηκε από τον επείγοντα χαρακτήρα της κρίσης και τα υψηλά επίπεδα των αναγκών. Ακόμα και στην δική μου υπερβολικά τοπική/μικρή ομάδα στο νότιο Lewisham, δεχόμασταν τόσα αιτήματα για φαγητό και συνταγές σε φάρμακα όπου είχαμε πολύ λίγο χρόνο να σκεφτούμε κριτικά. Μέσα σε όλο το στρες και την εξάντληση μας, ήταν πολύ εύκολο η ομάδα να μετατραπεί σε ένα απλό μοντέλο παροχής υπηρεσιών.
Αν θέλουμε να αποφύγουμε τέτοιες παγίδες στο μέλλον, δεν πρέπει να περιμένουμε μέχρι την κορύφωση της επόμενης κρίσης. Πρέπει να ιδρύσουμε τοπικές ομάδες των οποίων η δέσμευση για μια χειραφετητική αντικαπιταλιστική αλληλεγγύη θα είναι γραμμένη στο οργανωτικό DNA τους, ώστε όταν έρθει η καταστροφή να μπορούν να ανταποκριθούν γρήγορα και αποτελεσματικά χωρίς να εκφυλιστούν σε μια δομή DIY τριτογενούς τομέα.
Για να οικοδομήσουμε αυτούς τους οργανισμούς, πρέπει να δεσμευτούμε ότι θα κάνουμε μακρές, μερικές φορές δύσκολες συζητήσεις γύρω από την πολιτική. Ενώ κάποτε αυτός ήταν ο στόχος της επαναστατικής αριστεράς να ασχολείται με αυτό, συχνά σήμερα φαίνεται ότι κάνουμε τα πάντα για να το αποφύγουμε. Τα όρια του κινήματος αλληλεγγύης μέσα στην εποχή του covid δείχνουν ότι αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί. Αν θέλουμε να χτίσουμε μια επαναστατική ταξική συνείδηση δεν μπορούμε να στηρίζουμε τις ομάδες αλληλεγγύης μας σε μια υποτιθέμενη ουδέτερη φαντασίωση περί "βοήθειας όσων έχουν ανάγκη" αλλά σε μια συλλογική επιθυμία για έναν καλύτερο κόσμο. Για να βρούμε αυτή την επιθυμία πρέπει να απευθυνθούμε σε αυτούς που δεν γνωρίζουμε, σε αυτούς που δεν ταυτιζόμαστε απαραίτητα και να αρχίσουμε να μιλάμε. Όχι μόνο για το πόσο άσχημα είναι τα πράγματα αλλά και για το πόσο καλύτερα θα μπορούσαν να είναι.
https://freedomnews.org.uk/2021/12/19/lessons-of-the-covid-mutual-aid-projects/
ΥΓ. Έχω μεταφράσει την λέξη mutual-aid group σαν ομάδες αλληλεγγύης ενώ η σωστή μετάφραση είναι ομάδες αλληλοβοήθειας. Το θεώρησα πιο σωστό επειδή η λέξη αλληλεγγύη (solidarity) στα αγγλικά είναι πιο συνδεδεμένη με πολιτικές πράξεις σε σύγκριση με την Ελλάδα.
(από κεραΛένα και σχετικός σύνδεσμος: https://athens.indymedia.org/post/1616189/
