Ο κ. Γιάννης Ταμτάκος θυμάται, συγκινείται, διαβάζει, συζητά, απορεί και ασκεί κριτική
* Το παρόν κείμενο είναι του δημοσιογράφου, Σταύρου Τζίμα και δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Η Καθημερινή», μάλλον τον Μάιο του 2001, αλλά δεν ξέρω ποια ακριβώς μέρα.
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ. Υπήρξε ένας εκ των πρωταγωνιστών της εξεγέρσεως των καπνεργατών τον Μάιο του 1936 στη Θεσσαλονίκη, που κατέληξε σε αιματηρή σύγκρουση με τις δυνάμεις της αστυνομίας και είχε αποτέλεσμα να σκοτωθούν δώδεκα διαδηλωτές. Τσαγκάρης στο επάγγελμα και αρχειομαρξιστής (τροτσκιστική παραφυάδα) στην ιδεολογία του, στα 93 του χρόνια σήμερα δηλώνει ενεργός αντιεξουσιαστής-αναρχικός και μάχεται «ενάντια στο καπιταλιστικό μοντέλο», για μια κοινωνία «περίπου όπως της αρχαίας Αθήνας, χωρίς κόμματα, σοφούς αρχηγούς, με το λαό να αυτοκυβερνάται, να φτιάχνει τους νόμους, να λύνει τα προβλήματα».
Ο Γιάννης Ταμτάκος, γεννημένος το 1908, είναι ένα από τα ελάχιστα επιζώντα στελέχη του εργατικού κινήματος του Μεσοπολέμου, που διαδραμάτισε ενεργό ρόλο στα γεγονότα του '36 στη Θεσσαλονίκη. Καθώς συμπληρώνονται εξήντα πέντε χρόνια από τον «ηρωικό Μάη», επαναφέρει στη μνήμη του τις δραματικές εξελίξεις, ερμηνεύοντας με τη δική του πολιτική φιλοσοφία.
«Υπήρχε γενικότερος αναβρασμός στον κόσμο των καπνεργατών σε όλη την Ελλάδα από μέρες νωρίτερα. Σημειώνονταν σποραδικές απεργίες και διαδηλώσεις. Η ατμόσφαιρα ήταν ηλεκτρισμένη, μύριζε εξέγερση, καθώς οι κινητοποιήσεις επηρεάζονταν και από την ευρωπαϊκή συγκυρία, στην οποία κυριαρχούσε η δημοκρατική επανάσταση στην Ισπανία. Εκείνη την εποχή όταν απεργούσε ένας κλάδος έσπευδαν προς συμπαράστασή του και άλλοι. Τα γεγονότα άρχισαν στις 7 Μαίου, όταν οι καπνεργάτες κατέλαβαν το εργοστάσιο «Κομέρσιαλ» και η απεργία γενικεύθηκε στη Βόρεια και την υπόλοιπη Ελλάδα, έγινε παν-καπνεργατική, πανεργατική. Στη συγκέντρωση, που οργανώσαμε οι απεργοί στην οδό Συγγρού, η αστυνομία έβαλε εναντίον των διαδηλωτών, σκοτώνοντας δώδεκα άτομα. Αμέσως η είδηση έγινε γνωστή σ’ όλη την πόλη και από τις συνοικίες άρχισαν να κατεβαίνουν προς το κέντρο οπλισμένοι με ρόπαλα, σιδηρολοστούς και ό,τι άλλο είχαν, άνδρες και γυναίκες. Πολιόρκησαν τα αστυνομικά τμήματα και έκλεισαν μέσα τους αστυνομικούς. Η κατάσταση ήταν χαώδης και τότε επενέβη ο στρατός για να αποτρέψει την περαιτέρω αιματοχυσία. Υποσχέθηκαν πως θα ικανοποιήσουν το αιτήματα των διαδηλωτών, αλλά μας κορόιδεψαν για να κερδίσουν χρόνο και να φέρουν στρατιωτικές ενισχύσεις από την υπόλοιπη Ελλάδα. Η απεργία προδόθηκε και σ' αυτό συνετέλεσαν και οι σταλινοκομμουνιστές, που έκαναν τα πάντα να την περιορίσουν σε οικονομικές διεκδικήσει, ενώ ο κόσμος εμπνεόμενος από την ισπανική επανάσταση ζητούσε εξέγερση».
Ο παλαίμαχος συνδικαλιστής αποφεύγει τα τελευταία χρόνια κάθε εμπλοκή του στα συνδικαλιστικά δρώμενα. «Το εργατικό κίνημα είναι εγκλωβισμένο στα κανάλια του συστήματος», λέει.
Στο διαμέρισμά του στην Άνω Τούμπα, οι φωτογραφίες και τα βιβλία του Κορνηλίου Καστοριάδη, κατέχουν περίοπτη θέση. «Είμαστε φίλοι και συναγωνιστές, επρόκειτο για μεγάλο φιλόσοφο», προσθέτει.
Στα ενενήντα τρία του χρόνια εξακολουθεί να έχει ιδεολογικές και φιλοσοφικές ανησυχίες. Όπως λέει - η βιβλιοθήκη του διαμερίσματός του αποτελεί αδιάψευστο μάρτυρα - διαβάζει ό,τι έχει σχέση με το εργατικό κίνημα και παρακολουθεί τις εξελίξεις και τα ανά τον κόσμο ιδεολογικά ρεύματα, ενώ από το σπίτι του το περνούν πολλοί για να συζητήσουν μαζί του αλλά και να τον συμβουλευθούν.
Ο Γιάννης Ταμτάκος διαθέτει σπάνια για την ηλικία του πνευματική διαύγεια και υπερασπίζεται με...
Ό,τι ακολουθεί είναι μια ελαφρώς αναθεωρημένη έκδοση του Έκτου Κεφαλαίου του βιβλίο του ιστορικού Paul Avrich «Anarchist Portraits» («Πορτραίτα Αναρχικών») εκδ. Princeton University Press, 1988.
«Η φρουρά είναι κουρασμένη». Μ’ αυτές τις λέξεις ένας νεαρός Ρώσος αναρχικός, ο Anatoli Zhelezniakov, πέρασε στην ιστορία της Οκτωβριανής Επανάστασης και του ρωσικού επαναστατικού κινήματος, διαλύοντας την Συνταγματική Συνέλευση στις 5 Γενάρη 1918, αφού προηγουμένως, ο ίδιος, σε συνεργασία με μπολσεβίκους και άλλους επαναστάτες, νίκησε την προσωρινή κυβέρνηση τον Οκτώβριο του 1917.
Όταν το τσαρικό καθεστώς κατέρρευσε τον Φλεβάρη του 1917, ο Zhelezniakov, οπαδός των ιδεών των Kropotkin και Bakunin
Το ελευθεριακό σχολείο Paideia ιδρύθηκε το 1978 στην επαρχιακή πόλη Μέριδα της Ισπανίας και λειτουργεί μέχρι σήμερα. Μετά από επισκέψεις συντρόφων και συντροφισσών στο σχολείο, προέκυψαν εκδηλώσεις και ενημερωτικό έντυπο υλικό. Ακολουθούν αποσπάσματα από τα βιβλία της συλλογικότητας Paideia «Paideia: 25 anos de educacion libertaria και Paideia: Escuela Libre»(«Paideia: 25 χρόνια ελευθεριακής εκπαίδευσης και Paideia: Ελεύθερο Σχολείο») τα οποία βρίσκονται στο έντυπο που αναγράφεται στο τέλος τους κειμένου.
«Η φιλοσοφία που διέπει το Ελεύθερο Σχολείο «Παιδεία» είναι μια αναρχική φιλοσοφία που υπερασπίζεται πρώτα απ’ όλα μια ηθική της αναρχίας. Σκοπό έχει τη δημιουργία ενός τύπου ανθρώπου, που μέσα...
Στο κτήριο της Ελληνικής κοινότητας της Μελβούρνης στις 18/07/2019
Με τον Ελευθεριακό στο Αυτοδιαχειριζόμενο Στέκι Πέρασμα, 22/01/2018