Επιμέλεια, εισαγωγή Νίκου Παπαχριστόπουλου
Μετάφραση Ιωάννη Μαγκανάρα
Επίμετρο Πλάτωνος Δρακούλη
Πίνακας εξωφύλλου S. Dakdouk-Kastro
Οι εκδόσεις opportuna, που εδρεύουν στην Πάτρα, έχουν ήδη δημιουργήσει μια άκρως καλαίσθητη και αρκετά επιμελημένη σειρά έργων αναρχικών στοχαστών από τις οποίες έχουν κυκλοφορήσει αρκετές δουλειές.
Μια από αυτές τις δουλειές είναι και το έργο του Πιοτρ Κροπότκιν «Προς τους νέους» σε μια από τις πρώτες μεταφράσεις του στην ελληνική γλώσσα, αυτή του Γιάννη Μαγκανάρα, ως μέρος της όλης προπαγανδιστικής δουλειάς της αναρχικής ομάδας γύρω από την αναρχική εφημερίδα «Επί Τα Πρόσω», που κυκλοφόρησε κατά το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1890 στην Πάτρα.
Να σημειώσουμε εδώ, ότι ο Πιοτρ Κροπότκιν ολοκλήρωσε το κείμενό του αυτό το 1880, το οποίο αρχικά κυκλοφόρησε σε συνέχειες στην εφημερίδα «Le Révolté» («Ο Εξεγερμένος») που έδρευε τότε στη Γενεύη και ιδρυτής της οποίας ήταν ο ίδιος. Είναι, επίσης, σημαντικό να πούμε ότι οι ορολογίες αναρχισμός, αναρχικός, αναρχικοί κ.λπ., στο αρχικό κείμενο αντικαταστάθηκαν και εννοούνταν με τις λέξεις σοσιαλισμός, σοσιαλιστής και σοσιαλιστές, καθώς εκείνη την εποχή το αναρχικό κίνημα στις χώρες της δυτικής Ευρώπη δεν αυτοπροσδιοριζόταν ως καθαρά αναρχικό, αλλά ως σοσιαλιστικό.
Στην Ελλάδα το κείμενο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 1886, μεταφρασμένο από τον Πλάτωνα Δρακούλη, δημοσιογράφο, εκδότη της εφημερίδα «Άρδην» και έναν από τους πρώτους σοσιαλιστές της εποχής εκείνης.
Όπως αναφέρει ο Δημήτρης Δημητρόπουλος, στο Π. Κροπότκιν «”Προς τους Νέους” - Εκδοτικές τύχες του κειμένου στην Ελλάδα μέχρι τον μεσοπόλεμο»,* το «Προς τους νέους» είναι ένα ζωντανό και ενθουσιώδες έργο, όπως άλλωστε τα περισσότερα του Κροπότκιν (αλλά και άλλων αναρχικών διανοητών της εποχής του), το οποίο απευθύνεται σε κάθε νέο άνθρωπο, αλλά κυρίως στους νέους αυτούς που ασκούν επαγγέλματα μέσω των οποίων έρχονται σε άμεση επαφή με το λαϊκά στρώμματα, όπως γιατροί, νομικοί, μηχανικοί, δάσκαλοι και εκπαιδευτικοί, καλλιτέχνες κάθε είδους και γενικά επιστήμονες και διανοούμενους. Τους θέτει ηθικά διλήμματα, με τα οποία θα βρίσκονταν αντιμέτωποι εάν ασκούσαν το επάγγελμα που επέλεξαν μακριά απο κυκλώματα και σκοπιμότητες, ενδοιασμούς και μισόλογα, πραξεις που θα πλήγωναν παρά θα βοηθούσαν τον λαό. Κατόπιν απευθύνεται στον νέο εργάτη και στη νέα γυναίκα-μητέρα, και, αφού τους υπενθυμίσει όσα αντιμετωπίζουν καθημερινά από την εκμετάλλευση που υφίστανται, τονίζει ότι η στράτευσή τους στον σοσιαλιστικό αγώνα αποτελεί γι’ αυτούς καθήκον.
Για τον Κροπότκιν, αυτή η στάση αποτελεί την κοινή συνισταμένη των επιχειρημάτων που αναπτύσσει ο ίδιος, αφορά όλες τις κοινωνικές και επαγγελματικές ομάδες στις οποίες επιλέγει να απευθυνθεί και το φυσικό επακόλουθο της στάσης κάθε ανθρώπου που θέλει να διατηρήσει την εντιμότητα και την αξιοπρέπειά του.
Στόχος του κειμένου, όπως ανέφερε ο Κροπότκιν ήταν να αποδείξει στους νέους των ανώτερων τάξεων «ότι μπροστά στο δίλημμα που θα τους προβάλλει η ζωή, θα είναι αναγκασμένοι, αν έχουν θάρρος και την ειλικρίνεια να ταχθούν με το μέρος των σοσιαλιστών και ν’ αναλάβουν μαζί τους τον αγώνα της κοινωνικής επανάστασης». Αναγνώριζε, φυσικά, τις μεγάλες δυσκολίες, που και στις μέρες παραμένουν, σχεδόν αναλλοίωτες σε πολλά σημεία. «Σοφίσματα, προλήψεις και αντιλογίες», είναι το τρίπτυχο όσων έχει κάποιος να αντιμετωπίσει εξαιτίας «της επίδρασης των αστών», ανέφερε. Όμως με τους νέους μπορούσε να είναι...
Βρυξέλλες, 4 Δεκ. 1901.
Aλληλογρ. III:238-240.
Αγαπητοί σύντροφοι,
Έχουμε μια βαθιά ριζωμένη συνήθεια να μεγαλοποιούμε τόσο τις δυνάμεις μας όσο και τις αδυναμίες μας. Κατά τη διάρκεια επαναστατικών περιόδων, φαίνεται πως οι περισσότερο μικρές μας ενέργειες έχουν ανυπολόγιστα μεγάλες συνέπειες. Απ’ την άλλη πλευρά, σε περιόδους στασιμότητας, αν και μπορεί να είμαστε εξολοκλήρου αφιερωμένοι στο έργο μας, όλη η ζωή μας φαίνεται άγονη και άχρηστη, και μπορεί ακόμη να αισθανόμαστε παρασυρμένοι απ’ τους ανέμους της αντίδρασης.
Τί πρέπει να κάνουμε τότε προκειμένου να διατηρήσουμε το πνευματικό μας σθένος, την ηθική μας ενέργεια, και την πίστη μας στον καλόν αγώνα;
...Η ιστορία της εργατικής διαχείρισης του συστήματος μεταφορών στη Βαρκελώνη, στη δεκαετία του 30, κατά τη διάρκεια της επανάστασης και του ισπανικού εμφύλιου είναι η επιβεβαίωση της ικανότητας του κόσμου της εργασίας να διαχειριστεί άμεσα τις βιομηχανίες στις οποίες εργάζεται.
Στα χρόνια που προηγήθηκαν και οδήγησαν στην επανάσταση του 1936 έγιναν δριμύτατοι αγώνες των εργατών - όπως η μεγάλη αλλά ηττημένη απεργία των τραμ το 1935. Ένας αριθμός των αγωνιστών ηγετών της απεργίας είχε μπει στη φυλακή. Με τη νίκη των ελευθεριακών και σοσιαλδημοκρατών στις εθνικές εκλογές του Φεβρουαρίου του 1936, οι φυλακισμένοι συνδικαλιστές απελευθερώθηκαν, και οι εργάτες του συστήματος μεταφορών...
Στο κτήριο της Ελληνικής κοινότητας της Μελβούρνης στις 18/07/2019
Με τον Ελευθεριακό στο Αυτοδιαχειριζόμενο Στέκι Πέρασμα, 22/01/2018