Μιχάλης Δημητρίου

Ιστορία Κοινωνικών Κινημάτων

29 Δεκεμβρίου 2010

• Διασπορά
• Παρισινή Κομμούνα

* Από το βιβλίο του Μιχάλη Δημητρίου, Το ελληνικό σοσιαλιστικό κίνημα, Eκδόσεις «Πλέθρον» (σελ. 41- 45)

Στην ομάδα των διεθνιστών της εποχής, μπορούμε να εντάξουμε τον Σμυρνιό έμπορο Εμμανουήλ Δαούδογλου και τη γυναίκα του Μαρία. Τα στοιχεία που έχουμε, και γι' αυτούς, είναι περιορισμένα και δε φωτίζουν τη δράση τους, που φαίνεται να ήταν αξιοπρόσεκτη.

Ο Δαούδογλου, συνεχιστής - κατά τον Κ. Μοσκώφ - του σαινσιμονικού προβληματισμού του Παν. Σοφιανόπουλου, είναι ο διοργανωτής, μαζί με τον Ιταλό αναρχικό Αμίλκα Τσιπριάνι (που θα τον βρούμε στα 1895 στον παρισινό κύκλο του Παύλου Αργυριάδη), μιας ομάδας Ευρωπαίων πολιτικών προσφύγων που συμμετέχει στην αντιοθωνική εξέγερση. Αργότερα, ο Δαούδογλου θα πάει στην Ιταλία και θα συνδεθεί στη Νάπολη με κύκλους της Πρώτης Διεθνούς, της οποίας θα γίνει μέλος. Θα μείνει στη Νάπολη τέσσερα περίπου χρόνια (1864 - 1867). Επιστρέφει στην Αθήνα και δημιουργεί ένα νέο αναρχικό κύκλο, που θα διαλυθεί λίγο αργότερα. Στα 1870 ο Εμμ. Δαούδογλου σκοτώνεται σε μια ρήξη μέσα στη Δημοκρατική Λέσχη. Τον επόμενο χρόνο η γυναίκα του Μαρία φαίνεται ότι ήταν η μόνη Ελληνίδα που συμμετέχει στην Κομμούνα του Παρισιού και εκτελείται για την επαναστατική της δράση από τους Βερσαλλιέρους1.

Δύο άλλοι Έλληνες διεθνιστές, με διασυνδέσεις στο γαλλικό κυρίως σοσιαλιστικό κίνημα, αλλά και επιρροή, είναι ο Παύλος Αργυριάδης και ο Σαούλ Ναούμ. Ο πρώτος ζει στο Παρίσι, το δεύτερο ήμισυ του 19ου αιώνα, και ο δεύτερος, φαρμακοποιός στο επάγγελμα, είναι ο αντιπρόσωπος της Φεντερασιόν Θεσσαλονίκης στη Δεύτερη Διεθνή, με αξιοσημείωτη δράση και προσβάσεις, όπως θα δούμε σε άλλο κεφάλαιο.

Ο Παύλος Αργυριάδης γεννήθηκε στην Καστοριά στα 1849 και πέθανε στο 1901 στο Παρίσι. Ο Κορδάτος πιθανολογεί ότι καταγόταν από εύπορους γονείς, γιατί από μικρός βρέθηκε στην Πόλη, όπου έμαθε τα πρώτα γράμματα. Μετά, πήγε στο Παρίσι για να σπουδάσει νομικά. Εδώ, τον βρίσκουμε εγκατεστημένο γύρω στα 1870, όπου αρχίζει να έχει ευρύτερες ανησυχίες, πνευματικές και πολιτικές. Με τον καιρό θα αποκτήσει πλατιά εγκυκλοπαιδική μόρφωση και θα συνδεθεί με γαλλικούς επαναστατικούς κύκλους.

Κατά τη διάρκεια της Κομμούνας του 1871, ο Αργυριάδης αναφέρεται ότι έγινε μέλος του κεντρικού επαναστατικού κομιτάτου (κεντρικής επαναστατικής επιτροπής2). Θα διασωθεί από τις σφαγές και τις διώξεις, που θα ακολουθήσουν, και θα γίνει σύντομα ονομαστός. Συνδυάζοντας την πολιτική και την ιδιότητα του δικηγόρου, διακρίνεται για την υπεράσπισή του σε δίκες πολιτικού χαρακτήρα και κυρίως αναρχοσυνδικαλιστών. «Στις περισσότερες μεγάλες δίκες, που έγιναν στη Γαλλία», αναφέρει σε άρθρο του ο Γιάννης Κορδάτος, «στις οποίες δικάζονταν σοσιαλιστικές και προοδευτικές εφημερίδες, καθώς κι εργάτες και διανοούμενοι για τις ριζοσπαστικές και επαναστατικές τους ιδέες, ο Αργυριάδης πήρε μέρος στερεώνοντας τη φήμη, τόσο του καλού δικηγόρου όσο και του πρωτοπόρου σοσιαλιστή»3.

Τόσο ως μαχητικός υπερασπιστής και διαφωτιστής αρθρογράφος όσο και ως ηγετικό κομματικό στέλεχος, ο Π. Αργυριάδης κατέχει αξιοσημείωτη
θέση στην ιστορία του γαλλικού σοσιαλιστικού κινήματος και είναι από τις προοδευτικές εκείνες μορφές του σοσιαλιστικού κινήματος στην Ελλάδα, που άσκησαν κάποια επίδραση. Άρθρα του, για τον Καρλ Μαρξ και τα θεωρητικά προβλήματα του σοσιαλισμού, δημοσιεύονται στην αναρχική εφημερίδα του Πύργου Νέο Φως (1899) και στον Σοσιαλιστή (1893-1899) του Σταύρου Καλλέργη.

Η συνδρομή του Π. Αργυριάδη στις πρώτες...

Περισσότερα …