Του Δημήτρη Σπύρου
Γραμμένο 100 χρόνια μετά τα γεγονότα των «Αθεϊκών».
Αφιερωμένο στους καπνεργάτες και τσιγαράδες του Βόλου.
Στην Ερμού, την Ιάσωνος, την Ιωλκού, τη Δημητριάδος και στα κάθετα μικρά δρομάκια, βούιζε ο κόσμος σα μελισσοκούβελο. Άλλοι πουλούσαν, άλλοι αγόραζαν κι άλλοι παζάρευαν μικροπράματα. Όλα τα επαγγέλματα της γης είχαν μαζευτεί σ’ αυτούς τους εμπορικούς δρόμους: αργυραμοιβοί, αμπατζήδες, τοκιστές, μιταφσήδες, εμπορομεσίτες, αμανατιτζήδες, παραγγελιοδόχοι…
«Αναχωρώ το Σάββατο με το ατμόπλοιο του Διακάκη, για Κάϊρο – Αλεξάνδρεια. Σπεύσατε! Φέρτε τις παραγγελίες σας στο ξενοδοχείο Πετρούπολις…», φώναζε ο εκ Ζαγοράς καταγόμενος Νικόλαος Χατζησταματίου.
Τα μαγαζιά κολλημένα το ένα δίπλα στο άλλο. Χαλβαδοπωλεία, εδωδιμοπωλεία, παγοπωλεία, κατοπτροποιεία, κλειθροπωλεία, μαχαιροποιεία, πιλοποιεία, ποτοπωλεία, καθεκλοποιεία, βιβλιοδετεία, καπνοπωλεία…
Εντυπωσιακές ήταν οι διαφημιστικές ταμπέλες των ασφαλιστικών εταιριών:
North British, Άνω Ρήνου, Sun Fire Οffice, Γενικαί Ασφάλειαι Τεργέστης, Assicuratrice Italiana, Αδριατική, Mutual Life, Εθνική, Esperanse.
Στη Δημητριάδος είδα πολλούς περίεργους να έχουν περικυκλώσει το καινούριο κουπέ που είχε φέρει ο επιχειρηματίας Νικόλαος Τσαλαπάτας και το έσερναν δυο υπέροχα άλογα μαύρου χρώματος. Στην αρχή νόμισα ότι περιεργάζονταν τον κομψότατο «ειδοποιητήριο κώδωνα». Σύντομα όμως διαπίστωσα ότι το αξιοπερίεργο ήταν οι αθόρυβοι τροχοί του που περιβάλλονταν από καουτσούκ.
«Πρόοδος αγαπητέ! Ο Βόλος προσομοιάζει πλέον με τας πολιτισμένας ευρωπαϊκάς πόλεις…», σχολίασε ένας γενειοφόρος με μονόκλ.
«Και ευρισκόμεθα ακόμη εις την πρώτη δεκαετία του αιώνος. Να δείτε ότι θα επαληθευθούν αυτοί που υποστηρίζουν ότι ο εικοστός αιώνας θα φέρει επαναστατικές αλλαγές εις την ανθρωπότητα», είπε με ενθουσιασμό κάποιος άλλος.
Περιπλανήθηκα ασκόπως και περνώντας έξω από το ιδιωτικό σχολείο της κυρίας Αναστασάκη, είδα τις μαθήτριες στο προαύλιο να χορεύουν και να τραγουδούν:
«Πόλκα, μαζούρκα, βαλς και σοτίς
ελάτε κοριτσάκια να μάθετε κι εσείς…»
Η δασκάλα τους η κυρία Παντόλφ, σήκωνε ελαφρώς το μακρύ της φόρεμα για να τους δείχνει τα βήματα, ενώ ο γιος της έπαιζε βιολί.
Στις πλατείες, εποχιακοί εργάτες, Έλληνες, Τούρκοι και Γκέκηδες από την Αλβανία, ξαπόσταιναν κρατώντας σφιχτά στην αγκαλιά τους, σα θησαυρό, το μπογαλάκι με το προσφάι τους.
Βραδάκι, περνώντας έξω από το ζυθοπωλείο «Φιξ» είδα κόσμο να συνωστίζεται για να παρακολουθήσει το πρόγραμμα του βιεννέζικου θιάσου των ποικιλιών, όπου σύμφωνα με τις φήμες τα κορίτσια προσφέρουν τα κάλλη τους σε κοινή θέα.
Στην Αργοναυτών στο «Πολυθέαμα» παίζονταν «Αι δύο ορφαναί» έργο που όσοι το είδαν έλεγαν ότι προσφέρει εξαιρετικές συγκινήσεις.
Θα προτιμούσα το Δημοτικό Θέατρο που παίζει τον «Παπα – Λαμπουάρ» του ακαδημαϊκού Αικάρ αλλά φοβάμαι πως δεν θα συγκρατηθώ αν δω μπροστά μου αυτό το κάθαρμα, το φύλακα του θεάτρου. Το μεσημέρι, στο εστιατόριο «Αφθονία» έκανε την εξής αθλιότητα. Φώναξε στο τραπέζι του ένα δυστυχή χωρικό κι απειλώντας τον με πιστόλι τον διέταξε: «Φύσα μου τη φασουλάδα!»
Έψαξα για κάποιο φαρμακείο για να πάρω κάποιο σιρόπι. Ένας ξερόβηχας από το πρωί δεν έλεγε να μ’ αφήσει. Μπήκα στο φαρμακείο του κυρίου Σκοινιά. Δέκα άνθρωποι κρέμονταν από το στόμα του ιεροκήρυκα Συνοδινού που έλεγε ότι έρχεται η συντέλεια του κόσμου:
«Ο κομήτης του Χάλεϋ περνά δίπλα από τη γη κάθε ογδόντα έξη χρόνια. Όπως διαβάζετε και στις εφημερίδες, αυτή τη φορά η ουρά του θα χτυπήσει...
Ο αγών μας σημαίνει επανάστασιν. Επανάστασιν του πνεύματος, επανάστασιν του αισθήματος.
Ο αγών μας σημαίνει ανατροπήν. Ανατροπήν παντός φαύλου, ερειπομένου και σαπρού. Βίαν κατά πάσης ανηθίκου βίας, αντίστασιν, κατά πάσης αδίκου καταπιέσεως επίθεσιν κατά πάσης κακοήθους επιθέσεως.
Ο αγών μας σημαίνει ακόμη πόλεμον. Πόλεμον διαρκή και αμείλικτον, πόλεμον εξοντώσεως κατά της δουλείας, της εκμεταλλεύσεως, του ψεύδους, της καταπιέσεως, του Φαρισαϊσμού, της αδικίας. Ο αγών μας σημαίνει Ανάστασιν. Ανάστασιν της αληθείας και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Είναι ο αγών μας αιώνιος και θα είναι αιώνιος, εκπροσωπών την διαρκή προσπάθειαν της τυραννουμένης και υποδουλωμένης ανθρωπότητος προς απελευθέρωσιν της...
Επιδή σαν και σας πιστέβω ότι επίγη η οργάνωση του ονομαζώμενου «χώρου» δηλαδή του αληθινού επαναστατικού κινήματος τόσο στην Ελλάδα όσο κι αλλού κι επιδή βλέπω σαν θετικό βήμα την πρότασή σας σχετικά με το καταστατικό του «χώρου» θεώρησα καλό το να σας γράψω τις δικές μου απόψεις πάνω στο τόσο καυτό ζήτημα της οργάνωσής μας ζήτημα πούχη αποδιχθή πολύ καθοριστικό, απ’ ότι γνωρίζω απ’ τη πείρα μου βέβαια. Η επεβασή σας για την οργάνωση του «χώρου» είναι ένα γεγονός πολύ ενθαρυντικό για μένα κι εύχομαι και προσπαθώ να κατάληξη σ’ επιτιχία, αλλά σας το τονίζω (απροκάλυπτα κι ευθύς...
Στο κτήριο της Ελληνικής κοινότητας της Μελβούρνης στις 18/07/2019
Με τον Ελευθεριακό στο Αυτοδιαχειριζόμενο Στέκι Πέρασμα, 22/01/2018