Your name

Αναρχική Θεωρία

18 Ιουνίου 2011

Η επανάληψη όλων των χονδροειδών ανοησιών, που έχουν ειπωθεί για τον Μπακούνιν με αφορμή την συμπλήρωση 100 χρόνων από τον θάνατό του, απαιτεί εκτενή ανάλυση. Χωρίς κανένα δισταγμό, τα πρωτεία της διαστρέβλωσης τα κατέχει ο Ζακ Ντικλό, πρώην επικεφαλής του ΡCF (Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα), ο οποίος αφιέρωσε ένα ογκώδες βιβλίο εκατοντάδων σελίδων στη σχέση Μαρξ-Μπακούνιν, ένα βιβλίο που αποτελεί αριστούργημα μυθοπλασίας. Έφθασε πλέον η στιγμή να συντάξουμε έναν κατάλογο με τις διαστρεβλώσεις σχετικά με τον Μπακούνιν. Μπορεί ο Ντικλό - όσο κι ο ίδιος ο Μαρξ - να κατέχει το θλιβερό αποκλειστικό δικαίωμα στη σκέψη του Μπακούνιν, όμως οι αναρχικοί είναι ασυναγώνιστοι στο ότι υπήρξαν οι μεγαλύτεροι ανεπίγνωστοι διαστρεβλωτές του. Από όσα κοινά έχουν οι δύο ηγέτες της Α’ Διεθνούς, το κυριότερο είναι ίσως ότι η σκέψη τους έχει παρερμηνευτεί από τους ίδιους τους μαθητές τους με παρόμοιο τρόπο. Εδώ, θέλουμε να ακολουθήσουμε την εκδίπλωση αυτής της παρερμήνευσης των θέσεων του Μπακούνιν.

Ο Μπακούνιν κινείται διαρκώς μεταξύ της μαζικής δράσης του προλεταριάτου και της δράσης οργανωμένων επαναστατικών μειοψηφιών. Από τις δύο αυτές όψεις του αγώνα ενάντια στον καπιταλισμό, καμία δεν μπορεί να διαχωριστεί από την άλλη. Ωστόσο, μετά το θάνατο του Μπακούνιν, το ελευθεριακό κίνημα χωρίστηκε σε δύο τάσεις, εκ των οποίων κάθε μία έδινε έμφαση στη μία από αυτές τις δύο όψεις και απέρριπτε την άλλη. Το ίδιο φαινόμενο μπορεί να το δει κανείς και στο μαρξιστικό κίνημα, με τους ρεφορμιστές σοσιαλδημοκράτες στη Γερμανία και τους ριζοσπάστες και Γιακωβίνους σοσιαλδημοκράτες στη Ρωσία.

Στο αναρχικό κίνημα, ένα ρεύμα υποστηρίζει τη δημιουργία μαζικής οργάνωσης, που δρα αποκλειστικά εντός των πλαισίων της εργατικής τάξης και καταλήγει σε μια κατάσταση απολιτικισμού, που είναι εντελώς ξένη στις ιδέες του Μπακούνιν. Το άλλο ρεύμα απορρίπτει την ίδια την αρχή της οργάνωσης, θεωρώντας την ως απαρχή της γραφειοκρατίας. Προτιμά την συγκρότηση ομάδων συγγένειας, εντός των οποίων η ατομική επαναστατική πρωτοβουλία και η δια του παραδείγματος δράση θα διευκολύνει το δίχως μεταβατικά στάδια πέρασμα σε μια ιδεώδη κομμουνιστική κοινωνία, στην οποία ο καθένας θα παράγει ανάλογα με τις δυνατότητές του και θα καταναλώνει ανάλογα με τις ανάγκες του: χαρούμενη εργασία και αγαθά από το κοινοτικό κατάστημα.

Το πρώτο ρεύμα υποστήριζε τη δράση της μάζας των εργατών στα πλαίσια μιας διαρθρωμένης οργάνωσης, την κολλεκτιβοποίηση των μέσων παραγωγής και την οργάνωσή τους σε ένα συνεκτικό όλον και την προετοιμασία των εργατών για τον κοινωνικό μετασχηματισμό.

Το δεύτερο ρεύμα απέρριψε πλήρως την πειθαρχία της οργάνωσης και την Αρχή. Από άποψη τακτικής, αυτό θεωρήθηκε ως προσωρινή ανακωχή με το κεφάλαιο. Το ρεύμα αυτό αυτοπροσδιορίζεται με έναν ουσιαστικά αρνητικό τρόπο: ενάντια στην Αρχή, την ιεραρχία, την εξουσία και τη νόμιμη δράση. Το πολιτικό πρόγραμμα βασίζεται στην έννοια της κοινοτικής αυτονομίας, εμπνευσμένη άμεσα από τον Κροπότκιν, συγκεκριμένα από το βιβλίο του «Η Κατάκτηση του Ψωμιού». Το ρεύμα αυτό θριάμβευσε στο Συνέδριο της C.Ν.Τ. στη Σαραγόσα, το 1936, οι αποφάσεις του οποίου εξέφραζαν παρανόηση σχετικά με τους οικονομικούς μηχανισμούς της κοινωνίας και περιφρόνηση σχετικά με την οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα. Το Συνέδριο ανέπτυξε τις απόψεις του στην τελευταία του αναφορά με τίτλο «Η Συνομοσπονδιακή...

Περισσότερα …