Ιωάννα-Μαρία Μαραβελίδη*
«…Μακρυμάλληδες ιεροκήρυκες βγαίνουν κάθε βραδιά, για να σου πουν ποια είναι τα λάθη και ποια τα σωστά· μα όταν τους ρωτάς τι θα φας, αυτοί σου απαντούν τόσο γλυκά: θα φας ένα γεια σου και γεια, σε αυτή τη δοξασμένη τ’ ουρανού γωνιά· δούλευε και προσευχήσου, πάνω στα άχυρα ζήσε τη ζωή σου· θα τρως καλά όταν πεθάνεις…»
Τζο Χιλ (ποιητής, τραγουδοποιός, αγκιτάτορας και χόμπο) [1]
Δυο λόγια για το βιβλίο
Στο περίφημο βιβλίο του Τζακ Λόντον, Ο δρόμος (1907) –που έχει μεταφραστεί και εκδοθεί από αρκετούς οίκους και στα ελληνικά– ο ίδιος περιγράφει τις περιπέτειές του από όσα έζησε, είδε και άκουσε στα χρόνια της περιπλάνησής του στις ΗΠΑ και στον Καναδά. Μέσα από τις σελίδες της σύντομης αφήγησής του ζωντανεύει η γεμάτη απροσδόκητες εναλλαγές ζωή του αλήτη: η λαθραία επιβίβαση στα τρένα, η φυλακή αλλά και η συντροφικότητα, η ανεμελιά και το λαμπερό πρόσωπο της περιπέτειας ως τρόπου ζωής. «Ίσως το πιο ισχυρό θέλγητρο της αλητείας να είναι η απουσία της μονοτονίας», αναφέρει.
Οι εννιά αυτοβιογραφικές ιστορίες που περιέχονται στο βιβλίο έχουν να κάνουν, συγκεκριμένα, με τα χρόνια που ο ίδιος ο Λόντον έζησε ως χόμπο, κατά τη δεκαετία του 1890, ενώ ήταν ακόμη έφηβος και η μεγάλη οικονομική κρίση έπληττε την Αμερική. Οι περιπέτειές του έχουν να κάνουν με την καθημερινή μάχη για επιβίωση, με μια ηθική του δρόμου, με τσακωμούς και κυνηγητά από αστυνομικούς και σταθμάρχες τρένων. Διαβάζουμε, μεταξύ άλλων, για τη φιλευσπλαχνία και τη βοήθεια που προσέφεραν οι φτωχοί στους πεινασμένους χόμπος, σε αντίθεση με την ψεύτικη φιλανθρωπία των πλουσίων. Διαβάζουμε για την υποκρισία των Αρχών και του δικαστικού συστήματος και των «καθώς πρέπει» ανθρώπων που αρκετές φορές αποδεικνύονται χειρότεροι από εκείνους που βλέπουν υποτιμητικά. Μία ξεχωριστά δυνατή στιγμή του βιβλίου αποτελεί το μαστίγωμα των τσιγγάνων (τους οποίους αποκαλεί «αδέλφια») από τον αρχηγό τους. Ο Λόντον μάς εξηγεί πως η απάθεια των γύρω του έκανε και τον ίδιο να μην αντιδράσει –η απάθεια είναι αυτή που κάνει τον κάθε νόμο να φαντάζει ισχυρότερος απ’ ό,τι είναι. Ο Λόντον ήταν γνωστός για τις πολιτικές του ανησυχίες και δεν θα πρέπει να το ξεχνούμε αυτό. Παράλληλα, όμως, δεν ωραιοποιεί καθόλου τις καταστάσεις και τη σκληρότητα που είχε το να επιβιώνεις, κάποιες φορές ακόμη και εναντίον των άλλων εξαθλιωμένων συνοδοιπόρων σου…
Ο τρόπος που περιγράφει τις ιστορίες του, τα μέρη και τους ανθρώπους που γνώρισε, είναι πράγματι ιδιαίτερος. Ο ρεαλισμός –ή και κυνισμός– είναι έντονος, η ειρωνεία διάχυτη, η ματιά του οξυδερκής και η χρήση της αργκό συχνή. Ταυτόχρονα, οι συχνές αναφορές στο τεράστιο σιδηροδρομικό δίκτυο της Αμερικής και των σταθμών της σε φέρνουν πιο κοντά στη γεωγραφία της και στις αχανείς της αποστάσεις. Έτσι, διαβάζεται ακόμη καλύτερα, με το μαύρο αλλά και συναρπαστικό παιχνίδι της περιπλάνησης να ζωντανεύει, αν έχεις δίπλα σου και έναν σχετικό χάρτη.
Για να καταλάβουμε, όμως, καλύτερα το πλαίσιο μέσα στο οποίο εξελίσσονται οι ιστορίες του βιβλίου είναι χρήσιμο να διερευνήσουμε το κοινωνικό φαινόμενο των χόμπος, πράγμα στο οποίο στοχεύει και το παρόν κείμενο:
Ποιοι ήταν οι χόμπος; Οι καβαλάρηδες των...
Δημοσίευση – εισαγωγικό σημείωμα: Γιάβορ Ταρίνσκι
Το νησί Άντα Καλέ στον Δούναβη, στα σύνορα μεταξύ Σερβίας και Ρουμανίας, υπήρξε μία αξιοσημείωτη και σχετικά άγνωστη περίπτωση αυθόρμητης α-κρατικής κοινωνίας στην περιοχή των Βαλκανίων. Σήμερα, βρίσκεται βυθισμένο κάτω από χιλιάδες κυβικά μέτρα νερού. Ο κατακλυσμός του συνέβη το 1970 εξαιτίας της κατασκευής του φαραωνικού υδροηλεκτρικού φράγματος στις Σιδηρές Πύλες του Δούναβη, το οποίο αποτελεί κομμάτι σε ένα από τα μεγαλύτερα υδροηλεκτρικά εργοστάσια της Ευρώπης. Κάποιοι συνηθίζουν να ονομάζουν το Άντα Καλέ Οθωμανική Ατλαντίδα [1].
Σήμερα δημοσιεύουμε μία μαρτυρία για την κοινότητα αυτή ως μια μικρή συνεισφορά στη διαφύλαξη της ιστορικής μνήμης. Το...
Ο Monty Miller (1) συμμετείχε στην εξέγερση του Eureka (2) και διηγείται την ιστορία του στο βιβλίο Eureka and Beyond. Τα γραπτά του τα επιμελήθηκε ο Vic Williams.
Ο Monty ήταν ένας μαχητής εργάτης που αγωνιζόταν για τα δικαιώματα των συναδέλφων του.
Γράφει ότι στην εξέγερση του Eureka ο «αγώνας ήταν σιωπηλός και θανατηφόρος, και η σιωπή έσπαζε μόνο από τη βαριά πτώση ενός θανάσιμα πληγωμένου εργάτη ή στρατιώτη».
«Κατά τη διάρκεια του αγώνα, ήρθα στα χέρια με έναν τεράστιο, μυώδη στρατιώτη του 40ού Συντάγματος. Ήταν προφανές ότι θα με νικούσε στο τέλος. Ήταν άριστος χειριστής του όπλου του, ενός...
Στο κτήριο της Ελληνικής κοινότητας της Μελβούρνης στις 18/07/2019
Με τον Ελευθεριακό στο Αυτοδιαχειριζόμενο Στέκι Πέρασμα, 22/01/2018