Βιομηχανικοί Εργάτες του Κόσμου - IWW Greece
Πρόσφατα έγινε ο υποτιτλισμός στα ελληνικά ενός εξαιρετικού βίντεο, με τίτλο «Ο Αναρχισμός στη Χιλή, μέρος 1º: 1890-1940» από σύντροφο του Antifa League Athens. Στο εν λόγω βίντεο γίνεται εκτενής αναφορά για το τοπικό τμήμα του συνδικάτου μας των Βιομηχανικών Εργατών του Κόσμου (ΙWW), καθώς στην ύπαρξη ενός αυτοδιαχειριζόμενου εγχειρήματος στον χώρο της υγείας με τίτλο «Πολυκλινική της ΙWW». Η Βιομηχανική Ένωση Εργαζομένων στην Υγεία (ΙU 610), του συνδικάτου μας στην Ελλάδα (IWW GreROC) θεωρήσαμε ότι είναι σημαντικό να δώσουμε περισσότερες πληροφορίες σχετικά με αυτό το τόσο σημαντικό μα άγνωστο εγχείρημα. Για τον λόγο αυτό δημοσιεύουμε το παρακάτω κείμενο σε μετάφραση της Τίνας Τζάθα από τα ισπανικά την οποία και ευχαριστούμε.
Το βίντεο βρίσκεται εδώ:
https://www.youtube.com/watch?v=puZOvbI3kDo&t=10s
ΑΥΤΟΔΙΑΧΕΙΡΙΖΟΜΕΝΕΣ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ:
Η ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΤΟΥ Δρ J. GANDULFO ΣΤΟ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ & ΣΤΗΝ ΠΟΛΥΚΛΙΝΙΚΗ Ι.W.W ΤΟΥ ΣΥΝΔΙΚΑΤΟΥ ΤΩΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΓΑΤΩΝ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΧΙΛΗ
Του Fabián Pavez
Στην Χιλή, τα χρόνια γύρω στο 1920 χαρακτηρίστηκαν από πολιτική αστάθεια και κοινωνική αναταραχή, αποτέλεσμα της μείωσης της τιμής του ορυκτού αλατιού διεθνώς , τη μετανάστευση από την επαρχία στην πόλη και τις πολύ κακές συνθήκες υγείας, στέγασης και εργασίας στις οποίες βρέθηκαν οι εκμεταλλευόμενες κοινωνικές τάξεις.
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, το 1919 ιδρύθηκε το Χιλιανό τμήμα των «Βιομηχανικών Εργατών του Κόσμου (I.W.W.)», μια συνδικαλιστική οργάνωση εμπνευσμένη από τον αναρχισμό που ιδρύθηκε τον Ιούνιο του 1905 στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Οι Ι.W.W. υποστήριξε την "άμεση δράση" - δηλαδή, την άμεση συμμετοχή των εργαζομένων στην επίλυση των προβλημάτων τους, είτε μέσω προπαγάνδας, μποϊκοτάζ των εκμεταλλευτών, απεργιών, άμεσης δημοκρατίας κ.λπ. Υπό την πτέρυγα αυτού του οργανισμού, και σύμφωνα με τις αρχές της αυτοδιαχείρισης και της άμεσης δράσης, πραγματοποιήθηκαν οι εμπειρίες που περιγράφονται σε αυτό το άρθρο.
ΤΟ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΤΗΣ I.W.W.
Πολλά έχουν γραφτεί για τον Δρ. Juan Gandulfo ως ηγέτη των φοιτητών, κάπως λιγότερα, όμως γνωρίζουμε ως ιατρού. Αλλά χωρίς αμφιβολία, δεν έχουν γραφτεί ελάχιστα για τη συγκεκριμένη πτυχή της επαγγελματικής ανάμιξης του και το πραγματικό ενδιαφέρον που είχε για τα κοινωνικά ζητήματα της εποχής.
Στις 22 Μαρτίου 1957, εγκαινιάστηκε το εργαστήριο ορθοπεδικής προσθετικής Δρ Juan Gandulfo Guerra στο νοσοκομείο Calvo Mackenna. Με την ευκαιρία εκείνη, ο Pedro Godoy (Πρύτανης του Πανεπιστημίου της Χιλής το 1932) έδωσε μια ομιλία στην οποία είπε: "Με προνοητικό πνεύμα ξόδεψε μεγάλο μέρος των χρημάτων που κέρδισε διδάσκοντας υγιεινή στους εργάτες μέσω της πιο άμεσης και απλής προπαγάνδας: σε εθελοντικά φυλλάδια"1. Τα εν λόγω φυλλάδια προορίζονται να σωθούν από τη λήθη μέσω αυτής της εργασίας.
Το Υγειονομικό δελτίο ήταν η μηνιαία έκδοση της Επιτροπής Υγείας, της IWW. Είναι ένα από τα λίγα ίχνη που σώζονται από μία πρωτοβουλία για την αυτοδιαχείριση της υγείας στη Χιλή. Η εξέταση αυτών των δελτίων καθίσταται σημαντική για να καταλάβει κάποιος πώς μερικοί άνθρωποι ανέλαβαν το καθήκον να προσπαθήσουν να εξαλείψουν τους παγιωμένους μύθους και να γίνουν σημεία αναφοράς για την εκπαίδευση των εργαζομένων στην υγεία. Ωστόσο, δεν ήταν εύκολο έργο. Σε κάποιο βαθμό, είτε λόγω της λιγοστής υποστήριξης που βρήκε σε ορισμένους τομείς της εργατικής τάξης, είτε επειδή θεώρησαν ότι το έργο είναι άχρηστο, είτε επειδή υπήρξε ο εισοδισμός πολλών "ψευδο-ελευθεριακών" ομάδων για να εκμεταλλευτούν τα οφέλη χωρίς να υποστηρίζουν οικονομικά την ανάπτυξη τέτοιων αυτοδιαχειριζόμενων πρωτοβουλιών. *
Όσον αφορά το πρώτο σημείο, ο ίδιος ο Gandulfo δήλωσε: "(...) το έργο που πραγματοποίησε αυτό το Δελτίο περιφρονήθηκε, θεωρήθηκε από κάποιους ότι είναι σχεδόν άχρηστο. Αυτό ήταν ένα μεγάλο λάθος. Έχουμε την πρόθεση να δημιουργήσουμε μια νέα δύναμη στην οργάνωση των εργαζόμενων, αφού κάθε άνθρωπος που γνωρίζει το δικαίωμά του στην ευημερία θα αισθανθεί δυσαρέσκεια με το περιβάλλον στο οποίο το υφιστάμενο καθεστώς τον διατηρεί και - κατά συνέπεια - θα γεννηθεί σε αυτόν και θα αναπτυχθεί η ιδέα -και στη συνέχεια η ανάγκη - να ανατρέψει την υπάρχουσα τάξη πραγμάτων για να την αντικαταστήσει με μία νέα, στην οποία κάθε άτομο θα ζει καλύτερα και θα είναι ελεύθερο ... “2.
Το τυπογραφείο Liberta, που βρίσκεται στο Nataniel 1057 -το ίδιο μέρος που λειτουργούσε τα βράδια η Εργατική Πολυκλινική- ήταν υπεύθυνο για την προετοιμασία της έκδοσης, της οποία το πρώτο τεύχος κυκλοφόρησε τον Ιούνιο του 1924 και διανεμόταν δωρεάν μέχρι την εξαφάνιση του"πλεονάσματος" που δημιουργήθηκε από την Πολυκλινική (η οποία χρηματοδοτούσε την έκδοση), τον Δεκέμβριο του 1925. Από το 11ο τεύχος, η αξία του θα ήταν 10 σεντς, για να πληρωθεί η εκτύπωση 2.000 αντιγράφων.
Δεν ήταν όμως μόνο τα προβλήματα χρηματοδότησης που αντιμετώπιζαν. Η πολιτικές διώξεις ήταν άλλην μια πρόκληση που έπρεπε να αντιμετωπίσουν. Οι IWW, κηρύχθηκε παράνομοι από την κυβέρνηση, και δεν μπορούσε να συνεχίσει να είναι υπεύθυνοι για την Πολυκλινική της. Για αυτόν τον λόγο, στον τελευταίο διαθέσιμο αριθμό του Υγειονομικού Δελτίου (Νοέμβριος 1927) και μετά από μια σιωπή πέντε μηνών - χρόνος υποθετικά προοριζόμενος για την αναδιοργάνωση των υπηρεσιών -, εμφανίστηκε η πληροφορία που έλεγε ότι η "Δημόσια Δομή Υγείας" πέρασε στην ιδιοκτησία του Δρ Gilberto Zamorano.
Έτσι, το Κέντρο Υγείας θα συνέχιζε -υπό την καθοδήγηση του Δρ. Gandulfo- "... να φροντίζει αποκλειστικά τους εργαζόμενους και όλους τους ανθρώπους που ζητούν υπηρεσίες υγείας (...) παρά την αλλαγή αυτή και δεν έχει επιχορήγηση από φιλάνθρωπους, ούτε από κανέναν • δεν έχει αλλάξει τον σκοπό του αλτρουισμού και του κοινωνικού αγαθού του προς όφελος του εμπορευματισμού. Δεν έχει αλλάξει τα τέλη (...) Είναι εγγυημένο ότι στην υπηρεσία δεν υπάρχουν διακρίσεις ή προτιμήσεις τάξης ... “3.
Το "Υγειονομικό Δελτίο", απλά, θα γινόταν η έκδοση της Εργατικής Πολυκλινικής. Μετά από 24 συνεχή τεύχη , το έργο του για τη διάδοση της υγείας θα σταματήσει.
Είναι απαραίτητο να κατανοήσουμε αυτή την έκδοση ως ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα που στοχεύει στην επιμόρφωση των εργαζομένων σε σημαντικές πτυχές της υγείας, μεταξύ άλλων: υγιεινή, ψυχική υγεία, σεξουαλική εκπαίδευση, μολυσματικές μεταδοτικές ασθένειες (Σεξουαλικά Μεταδιδόμενα Νοσήματα, φυματίωση, ευλογιά, λύσσα, φθειρίαση, ψώρα, εξανθεματικός τύφος κ.λπ. .), θέματα παιδιατρικής και παιδικής μέριμνας, διατροφή, στοματική υγεία. Είναι επίσης σημαντικό να τονιστεί η προσπάθεια για την καταπολέμηση του αλκοολισμού από τον Δρ Guillermo Puelma. Παρομοίως, από αυτό το βήμα υπήρξε μια αδιάκοπη μάχη ενάντια στην αυτοθεραπεία και τους τσαρλατάνους, οι οποίοι επωφελήθηκαν από τα προβλήματα υγείας των εργαζομένων, προκαλώντας τους σοβαρές επιπλοκές από τις ασθένειες που υπέφεραν. Ο Δρ Gandulfo εκμεταλλεύτηκε την χειρουργική εμπειρία του περιγράφοντας πολύ σοβαρά λάθη: κατάγματα που μετατράπηκαν από κλειστά σε εκτεθειμένα, αναγκάζοντας τον ακρωτηριασμό των άκρων ή ασθενείς με νόσο του Pott (φυματίωση της σπονδυλικής στήλης) οι οποίοι, αντί να είναι ακινητοποιημένοι, υποβλήθηκαν σε «οστεοπαθητική» θεραπεία με συσφικτικούς ελιγμούς μέχρι να προκαλέσουν κατάγματα (των οποίων ο ήχος αποδιδόταν ως επούλωση).
Οι προηγμένη έννοια της ολοκληρωμένης (καθολικής) υγείας που χρησιμοποιήθηκε είναι εντυπωσιακή: κατανόηση της σημασίας της υγιεινής, του καθαρού αέρα, της σωματικής άσκησης (συμπεριλαμβανομένων μαθημάτων κολύμβησης μέσω κειμένων και φωτογραφιών), της ψυχικής υγείας και της διατροφής. Όσον αφορά το τελευταίο σημείο, οι εργαζόμενοι και οι μητέρες των οικογενειών εκπαιδεύτηκαν στη δημιουργία ενός εύκολα προσβάσιμου και θρεπτικού εβδομαδιαίου διαιτολογίου και στην αγορά φθηνών, υψηλής απόδοσης τροφίμων.
Για παράδειγμα, ο Δρ Uribe y Troncoso υποστηρίζει: "Κατά τη διάρκεια μιας απεργίας, μια φτωχή γυναίκα ξόδεψε τα τελευταία δέκα λεπτά της σε μαρούλι για να ταΐσει την πεινασμένη οικογένειά της. Εάν είχε αγοράσει φασόλια, θα είχε αποκτήσει με τα ίδια χρήματα 70 φορές περισσότερο φαγητό. (...) Με πολύ λίγα χρήματα, μια νοικοκυρά μπορεί να ταΐσει την οικογένειά της αναζητώντας φτηνές τροφές που δίνουν το ίδιο διατροφικό υλικό και την απαραίτητη δύναμη στο σώμα. Μαθαίνοντας, επιπλέον, πώς να τα μαγειρεύουμε με τρόπο που να είναι νόστιμα στη γεύση και εύκολα στην πέψη. “4.
Ομοίως, το εκπαιδευτικό έργο του Δελτίου δεν περιοριζόταν μόνο στις σωματικές ασθένειες, αλλά στόχευε και στην προστασία της παιδικής ηλικίας: "(...) λάβετε υπόψη ότι τα παιδιά μπορούν να μορφωθούν, δηλαδή, να αποκτήσουν συνήθειες, αλλά χωρίς την ανάγκη να τα χτυπήσετε, όπως γίνεται συχνά από πολλές μητέρες". Αξίζει να τονιστεί ότι το τρίτο τεύχος (Σεπτέμβριος 1924), ήταν αφιερωμένο στους εργάτες άνθρακα στη νότια περιοχή. Σε αυτό υπάρχει ένα άρθρο του Δρ. Walter Fernández (εκείνη την εποχή, επικεφαλής του Εργαστηρίου Ιστολογίας της Ιατρικής Σχολής) που ασχολείται με το ζήτημα της αγκυλοστομίασης. Είναι ενδιαφέρον να μείνουμε και να δούμε την ιστορία του, που περιγράφεται στο περιοδικό της εφημερίδας με τις ακόλουθες λέξεις: «Η πιο θαυμάσια μορφή ηρωισμού είναι αυτή που παρέχεται από τον επιστημονικό ήρωα • αυτή του ανθρώπου που, γνωρίζοντας τους κινδύνους μιας ασθένειας, την παράγει εμβολιάζοντας τα παράσιτα που την καθορίζουν, για να ωφελήσει τους άλλους.»
Αυτή είναι η περίπτωση του Δρ. Walter Fernández, ο οποίος, για να αποδείξει την ύπαρξη της αγκυλοστομίασης στα ανθρακωρυχεία μας στην Χιλή, εισήγαγε τον παράγοντα της αναιμίας των ανθρακωρύχων στο σώμα του και στον αδελφό του.
Είναι αυτονόητο ότι αυτό δεν συγκίνησε κανέναν, καθώς η κυβέρνηση δεν είχε λάβει κανένα μέτρο για να θεραπεύσει τους εργαζόμενους, τους οποίους αγαπά τόσο πολύ - και οι Μεταλλευτικές Εταιρίες εμπόδισαν βίαια τον Δρ.Fernández να ολοκληρώσει τις έρευνές του. Οι εργάτες, από την πλευρά τους, απλά στέλνουν βουλευτές και γερουσιαστές για να φωνάξουν στο κοινοβούλιο.
(...) Ο Δρ. Fernández δεν μπόρεσε να θεραπεύσει την ασθένειά του, την οποία απέκτησε με το ενδιαφέρον του ως μελετητής και ως φίλος των εργαζομένων.
Με την ίδια έννοια, ούτε οι δραστηριότητες διάδοσης του Υγειονομικού Δελτίου, ούτε το έργο που πραγματοποίησε η Πολυκλινική, επιδίωκαν καθαρά και μόνο για λόγους πρόνοιας. Το έργο της αυτοδιαχείρισης έγινε κατανοητό ως μέρος μιας επαναστατικής διαδικασίας που δεν αποσυνδέθηκε ποτέ από το έργο της IWW, παρά τη διαφορετική σύνθεση της ομάδα των συνεργατών και τον εκλεκτικό χαρακτήρα των άρθρων που υπήρχαν. Ωστόσο, η ενοποιητική φιγούρα -που συγκροτήθηκε από τον Gandulfo- έδωσε έναν ριζοσπαστικό χαρακτήρα στο έργο, που στόχευε στην κοινωνική επανάσταση.
Είναι εύκολο να κατανοήσουμε, από την προσωπικότητα αυτού του χαρακτήρα, τη συνεργασία ανθρώπων με διαφορετικά ιδεολογικά υπόβαθρα, αλλά με μια ολοκληρωμένη ανθρώπινη βάση, που η πεποίθησή της ήταν στην υπηρεσία της κοινωνικής ιατρικής." 7.
Ορισμένα άρθρα του Gandulfo αποκαλύπτουν τον ελευθεριακό σκοπό των δράσεων που πραγματοποιήθηκαν. Παρά το γεγονός ότι οι υπαινιγμοί σε θέματα ενδεχόμενης ή διάχυσης της αναρχικής ιδεολογίας ήταν σπάνιες - κατανοητές από τη συντακτική γραμμή της έκδοσης -, δεν απουσίαζαν εντελώς. Οι σχέσεις μεταξύ του Υγειονομικού Δελτίου, της Πολυκλινικής, της IWW και των άλλων οργανώσεων εργαζομένων ήταν καλά καθορισμένες. ( Εικόνα 1 ).Το Υγειονομικό Δελτίο και η Πολυκλινική των Εργαζομένων, μαζί με το συγκεκριμένο έργο τους στην υγεία, αντιπροσώπευαν με τον δικό τους τρόπο μια άλλη μορφή «προπαγάνδας της δράσης» που ανέπτυξαν οι αναρχικοί (των οποίων το ιστορικό νόημα έγινε τόσο διαβόητο ως συνώνυμο της δολοφονίας πολιτικών ή των βομβιστικών επιθέσεων). Έτσι, μέσω της δράσης ευδοκιμεί η ένταξη των εργαζομένων στην IWW, αποκτώντας τις υπηρεσίες της Πολυκλινικής με χαμηλό κόστος. Ο σκοπός: "... να προωθήσει την οργάνωση και να αποδείξει, με πολύ αξιόπιστα γεγονότα, ότι οι εργάτες, ενωμένοι, είναι ικανοί να διασφαλίσουν -χωρίς την ανάγκη δρακόντιων νόμων (...)- υγεία και ζωή (…) “8.
Εικόνα 1. Απόσπασμα από άρθρο στο περιοδικό “O Ενοικιαστής” του Σαντιάγκο (23 Μαίου 1925), στο οποίο προωθείται η Πολυκλινική I.W.W επισημαίνοντας τα οφέλη για τους εργάτες συνδικάτων κι άλλων ελεθεριακών οργανώσεων.
Η ΠΟΛΥΚΛΙΝΙΚΗ, ΜΙΑ ΑΥΤΟΔΙΑΧΕΙΡΙΖΟΜΕΝΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Τον Ιούνιο του 1922, η Τοπική συνδικαλιστική Ένωση της I.W.W προχώρησε στη δημιουργία μιας πολυκλινικής για τη φροντίδα των εργατών και των οικογενειών τους. Εκείνη την εποχή, ο Gandulfo εξήγησε λεπτομερώς τα οφέλη που θα αποφέρει, "καθώς η ιατρική επιστήμη μονοπωλείται από το κεφάλαιο με την επακόλουθη ζημία στην πλειοψηφία της ανθρωπότητας" 9.
Τον Νοέμβριο του 1922, η εφημερίδα "Acción Directa" - το όργανο διάδοσης των ιδεών της IWW – ανέφερε: "(...) Ο Al Marjen (sic) της Ένωσης μας δημιούργησε μια πολυκλινική όπου οι εργαζόμενοι μπορούν να εξετάζονται για διάφορες ασθένειες που προκύπτουν από την εργασία στα εργοστάσια και τα βρώμικα δωμάτια που αναγκάζονται να ζήσουν σε αυτό το διεφθαρμένο καθεστώς. Η δραστηριότητα που βλέπει η αρμόδια επιτροπή, μας κάνει να πιστεύουμε ότι σύντομα θα είναι μια όμορφη πραγματικότητα. “10.
Τον Δεκέμβριο του 1922, το εγχείρημα είχε μια κολακευτική επιτυχία (Εικόνα 2), συγκεντρώνοντας περισσότερα από 1.000pesos (280 περίπου δολάρια Αμερικής σήμερα) για τις ανάγκες του, εκτός από χειρουργικά εργαλεία και έπιπλα. Στις 11 Ιουνίου 1923, η πολυκλινική IWW άνοιξε. Από την επόμενη μέρα, οι πόρτες του Nataniel 1057 θα άνοιγαν για να εξυπηρετήσουν τους εργαζόμενους και τις οικογένειές τους και δεν θα έκλειναν, παρά τις αντιξοότητες, για πολλά χρόνια αργότερα. Αυτό το Κέντρο Υγείας λειτουργούσε από Δευτέρα έως Σάββατο (παρέχοντας ιατρική φροντίδα τη Δευτέρα, Τετάρτη και Σάββατο • και οδοντιατρικές υπηρεσίες, Τρίτη και Σάββατο), από τις 19:30 έως τις 21:00 το βράδυ, προκειμένου να μπορέσει να παρακολουθήσει τους εργαζομένους μετά το πέρας των καθηκόντων τους. Για να δέχεται κάποιος αυτές τις υπηρεσίες, έπρεπε να πληρώσει ένα τέλος εισδοχής (ένα πέσο) και μια μηνιαίο συνδρομή (δύο πέσος). Η οικογένεια του συνεισφέροντος είχε πρόσβαση στα ίδια προνόμια, πληρώνοντας το ήμισυ της τιμής του γενικού πλυθισμού.
Όσον αφορά τις οδοντιατρικές επεμβάσεις, τα μέλη των IWW είχαν έκπτωση 10%. Απαραίτητη προϋπόθεση για τη φροντίδα ήταν να δείξει στον εκπρόσωπο και στον γιατρό την συνδικαλιστική τους ταυτότητα η οποία έπρεπε να είναι εν ενεργεία. Το Κέντρο ήταν υπό την ευθύνη ενός επικεφαλή ιατρού και δύο βοηθούς (φοιτητές ιατρικής στο τελευταίο έτος), μια μαία, έναν οδοντίατρο, έναν ειδικευόμενο και έναν υπεύθυνο βάρδιας. Πραγματοποιήθηκαν συνεδρίες, ενέσεις, επίδεσμοι, πλύσεις, εξετάσεις για τη διάγνωση της σύφιλης (R. Wassermann), εξετάσεις γαστρικού υγρού και ούρων, οδοντικές εξαγωγές και θεραπείες. Αργότερα, κατά την πρώτη εβδομάδα του Μαρτίου του 1926, η Οδοντιατρική Υπηρεσία θα επεκταθεί, πραγματοποιώντας εξαγωγές με αναισθησία, σφραγίσματα με αμάλγαμα, χρυσό ή τσιμέντο, απονεύρωση, θήκες χρυσού, γέφυρες, κορώνες, πλάκες, μπαλώματα, χρυσά άγκιστρα κ.λπ. Ωστόσο, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, η Πολυκλινική IWW δεν εκπλήρωσε μόνο λειτουργίες φροντίδας, όπως δείχνει ο απολογισμός του μετά από τρία χρόνια λειτουργίας: "(…) Αυτή τη στιγμή πιστεύουμε ότι έχουμε αποδείξει με γεγονότα ότι οι εργαζόμενοι είναι σε θέση να οργανώσουν ιατρικές υπηρεσίες χωρίς τη βοήθεια του κράτους ή των φιλανθρωπικών ιδρυμάτων, χάρη στην ελεύθερη πρωτοβουλία "11. Εργασίες σαν αυτές θα παρεμποδίζονταν συχνά από τον Νοέμβριο του 1927, όταν η Πολυκλινική έπαψε να ανήκει στην IWW, παρόλο που συνέχισε τη δραστηριότητά της. Και θα συνέχιζε να το κάνει, ακόμη και μετά το θάνατο ενός από τους κύριους υποστηρικτές: του Δρ Gandulfo.
Η Πολυκλινική όχι μόνο αντιμετώπιζε την πολιτική δίωξη του Κράτους, αλλά και το κουτσομπολιό και την εγκατάλειψη από τους εργάτες: «Κατά τη διάρκεια 12 ετών εργασίας χωρίς διακοπή, έχει χρησιμεύσει για να δείξει ποια είναι η βούληση των ανθρώπων στην υπηρεσία μίας κατάστασης. Εργαστήκαμε σιωπηλά, αλλά με ενθουσιασμό. Δεν θέλουμε να αφήσουμε τη δουλειά μας στην σιωπή, για λόγους που είναι εύκολο να εξηγηθούν. Οι εργαζόμενοι δεν έχουν ακόμη καταλάβει ότι αυτό το έργο είναι από τους εργαζόμενους και για τους εργαζόμενους. Δεν υπάρχει περίπτωση να έχουμε λάθος κρίση, γιατί η επαναστατική μας συνείδησή εντοπίζεται στο σωστό και δίκαιο μονοπάτι. Δεν έχουμε κάνει τίποτα που έρχεται σε αντίθεση με τα επαναστατικά ήθη μας. Από την ίδρυσή της, αυτή η πολυκλινική είχε το μοναδικό σύνθημα να υπηρετεί τους εργαζόμενους, όχι μόνο στην ιατρική και τις θεραπείες, αλλά και σε περίθαλψη όταν το απαιτούν οι περιστάσεις. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο καλούμε τους εργάτες να έρθουν και να μας βοηθήσουν να φροντίσουμε αυτό που έχουν αφήσει εγκαταλειμμένους στην τύχη τους».
Η “Εργατική Πολυκλινική Juan Gandulfo Guerra, των IWW" (όπως θα αποκαλούταν μετά το θάνατό του) -που βρίσκεται στην Avenida Matta 832- θα λειτουργούσε, τουλάχιστον, μέχρι το 1942, που χάθηκαν τα ίχνη της ύπαρξής της **, μετά από δεκαεννέα χρόνια σκληρής δουλειάς.
JUAN GANDULFO: ΙΑΤΡΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΡΧΙΚΟΣ
Ίσως ένα από τα πιο αναγνωρίσημα πρόσωπα που συνδέονται με αυτές τις εμπειρίες είναι αυτό του Δρ Gandulfo (Εικόνα 3), ο οποίος μαζί με άλλους επαγγελματίες υγείας (Pedro Sáez, Luis Soza, Segundo Pereira, Pedro Calderón, Francisco Urbina, Luis Pinto, Manuel Oñate κ.λπ.) αφιέρωσε τις ευγενέστερες προσπάθειές του για τη βελτίωση των συνθηκών υγείας των εργαζομένων. Η συνεισφορά του έχει μείνει στην ιστορία.
Αυτός είναι κυρίως ο λόγος για τον οποίο η παρούσα ενότητα επιδιώκει μόνο να πλαισιώσει το ιστορικό υπόβαθρο που παρουσιάστηκε προηγουμένως υπό το φως ορισμένων πτυχών της βιογραφίας του.
Ο Juan Gandulfo Guerra, γεννημένος στο Λος Βίλος στις 16 Ιουλίου 1895, ανέπτυξε από την παιδική του ηλικία μια ενστικτώδη και φιλική προσέγγιση απέναντι στις εκμεταλλευόμενες τάξεις - παρά το γεγονός ότι προήλθε από μια πλούσια οικογένεια στο Viña del Mar – και χαρακτηρίστηκε από τους φίλους του ως ειλικρινής, πιστός και γενναίος.7.Η συμμετοχή του στο αναρχικό κίνημα της εποχής και τα λόγια του επέφεραν διώξεις και φυλάκιση, η οποία, δεν αποθάρρυνε αλλά τον ώθησε να οργανώσει τη σωματική και πνευματική υγεία των υπόλοιπων κρατουμένων. Όπως επεσήμανε ο González Vera, "ο ελεύθερος χρόνος γι αυτόν δεν υπήρχε, εκτός από εκείνες τις στιγμές στις οποίες σταματούσε μια δραστηριότητα για να ξεκινήσει μια άλλη" 1. Πιθανώς, οι προκαταλήψεις που υπάρχουν για τις ακρατικές – ελευθεριακές ιδέες συγκλίνουν ως αποτέλεσμα στην ελάχιστη προσοχή που δόθηκε της συμβολής τη ζωής και του έργο του Δρ. Gandulfo. Σχετικά με αυτό, ο Armando Alonso Vial επισημαίνει: "Πρέπει να πω εδώ προς τιμήν της αλήθειας κάτι που φαίνεται να είναι άγνωστο: Ο Gandulfo ήταν πάντα αναρχικός • ποτέ δεν εγκατέλειψε τις αναρχικές του ιδέες (...) Ξέρω, αν και σίγουρα δεν έχω αξίες για να εκτιμήσω τη σκέψη, το συναίσθημα και το αναρχικό έργο (...) ο Gandulfo δεν θα μπορούσε ποτέ να χαρακτηρίσει τον εαυτό του αναρχικό • αλλά ήταν κατ 'εξοχήν, το ένιωθε κάθε στιγμή, του προσέδιδαν χαρά και νομίζω ότι, με αυτή την πεποίθηση, και σε αυτήν την ευτυχία βρίσκεται ένα μεγάλο μέρος του αναπόσπαστου θριάμβου του ως ιατρού. Πάντα πίστευα ότι οι άνθρωποι με βαθιές πεποιθήσεις, όπως ο Χριστιανός ή ο αναρχικός που έρχονται τόσο κοντά, είναι καλύτερα προετοιμασμένοι να αποκτήσουν τον τύπο των ιατρών που έχουμε ως ινδάλμα • ειλικρινής και ελεύθερος, ισότιμος και ευθύς, ευτυχισμένος και ανθρώπινος. Αποτελεί λοιπόν έμπνευση για όλους μας ώστε μια μέρα να αποκτήσουμε αυτές τις αρετές που είχε ο Gandulfo, μεταξύ άλλων, επειδή είχε αυτή τη πολιτική πεποίθηση ". 7
Επηρεασμένος από την ανάγνωση του Kropotkin και του Malatesta, εργάστηκε με πάθος στην IWW, αναπτύσσοντας την Εργατική Πολυκλινική και συμμετείχε στο Τοπικό Τμήμα καθώς και σε κοινωνικά ή επιστημονικά (βιοιατρικά) συνέδρια.
Ως γιατρός θα ήταν «κάθε μέρα ο διαρκής υπερασπιστής του ασθενούς ενάντια σε όλα, ακόμη και ενάντια στον ίδιο τον ασθενή ...» 7. Εργάστηκε ως χειρουργός στο Νοσοκομείο Arriarán, στο ΤΕΠ της κλινικής Dr. Lucas Sierra. Οι κύριοι τομείς του κλινικού ενδιαφέροντος ήταν η παιδική χειρουργική, η ορθοπεδική και η πλαστική χειρουργική.
Πέθανε σε τροχαίο ατύχημα στις 27 Δεκεμβρίου 1931, στο δρόμο προς την Καζαμπλάνκα. Ήταν 36 ετών, ένας ευαίσθητος, καλός και γενναιόδωρος άνθρωπος, καθώς και ακέραιος και έντιμος. Άνθρωπος της μελέτης και της ειρήνης, καθώς και γενναίος μαχητής. Σωματικά μικρός και αδύναμος, αλλά με θάρρος, λαχτάρα και ζωντάνια που του επέτρεψε να βγει από διωγμούς, στερήσεις και φυλακές, πάντα δυνατότερος και πιο έντονος: σωματικά, πνευματικά και ηθικά.1
Ευχαριστίες:
Στον Juan Gandulfo Jerez, τον ανιψιό του Juan Gandulfo Guerra, για το ενδιαφέρον και τη συνεργασία του. Στον Mario Araya, απόφοιτο ιστορίας, για την καθοδήγησή του στην εύρεση πηγών. Στον Dr. Alvaro Jeria και στον Luis Hernández, για τα προσεκτικά σχόλιά τους. Στον José Sepúlveda, στο τμήμα εφημερίδων της Εθνικής Βιβλιοθήκης του Σαντιάγο της Χιλής, για την ευγενική του διάθεση.
Σημειώσεις:
* Οι δυσκολίες χρηματοδότησης της έκδοσης και η λιγοστή υποστήριξη ορισμένων τμημάτων της εργατικής τάξης εμφανίζονται σε διάφορα άρθρα και τεύχη που εμφανίστηκαν στο Υγειονομικό Δελτίο: "Για τις Εργατικές Κοινωνίες" (Ιανουάριος 1925, αρ. 5), "Άκου, σύντροφε!" (Φεβρουάριος 1925, αρ. 6), «Μην είσαι τυφλός, φίλε μου! (Δεκέμβριος 1925, αρ. 11), "Ζητάμε" (Μάρτιος 1926, αρ. 14), "Αποτρέπεται" (Απρίλιος 1926, αρ. 15) και "Από την άλλη πλευρά" (Μάιος 1926. Αρ. 16).
** Η τελευταία νύξη για την Πολυκλινική που είναι διαθέσιμη βρίσκεται στο "Acción Directa", αριθμός 3, Αύγουστος 1942. Αν και είναι απαραίτητο να επισημανθεί ότι τα τεύχη 4 έως 7 δεν έχουν εντοπιστεί. Ο τελευταίος διαθέσιμος αριθμός του "Acción Directa" χρονολογείται τον Φεβρουάριο του 1944 (αρ. 16).
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ:
1. González Vera J. (comp.). Juan Gandulfo Guerra: homenaje de sus amigos. Santiago, Chile: Ed. Del Pacifico S.A.; 1957; 16-31.
2. Gandulfo J. Educación, organización y emancipación. Hoja Sanitaria I.W.W., Santiago de Chile, mayo de 1926, No 16.
3. Redacción. Policlínico obrero nocturno, ex - IWW. Hoja Sanitaria I.W.W., Santiago de Chile, noviembre de 1927, No 24
4. Uribe y Troncoso M. Cartilla de Higiene Personal, Capítulo IV: Elección de los alimentos. Hoja Sanitaria I.W.W., Santiago de Chile, septiembre 9. de 1924, No3
5. Graf C. Instrucciones elementales para los cuidados del niño. Hoja Sanitaria I.W.W., Santiago de Chile, julio de 1924, No 2
6. Redacción. Editorial: La anquilostomiasis o anemia de los mineros. Hoja Sanitaria I.W.W., Santiago de Chile, septiembre de 1924, No 3
7. Alonso A. Nota Biográfica sobre Juan Gandulfo. Rev Méd Chile 1932; 60: 99-114.
8. Comité Sanitario. Atención. Hoja Sanitaria I.W.W., Santiago de Chile, diciembre de 1925, No 11
9. Unión Local I.W.W. Resumen General de la labor desarrollada durante el presente año. Acción Directa, Santiago de Chile, segunda quincena de diciembre de 1922, No 20, p. 5
10. Redacción. Lucha cotidiana. Acción Directa, Santiago de Chile, primera quincena de noviembre de 1922, No 18
11. Comité Sanitario. Tres años. Hoja Sanitaria I.W.W., Santiago de Chile, junio de 1926, No17
12. Redacción. Servicio dental. Hoja Sanitaria I.W.W., Santiago de Chile, marzo de 1926, No 14
13. Redacción. Policlínico de la I.W.W. Acción Directa, Santiago de Chile, primera quincena de julio de 1923, No 25
14. Redacción. Precios Policlínico I.W.W. Hoja sanitaria I.W.W., Santiago de Chile, septiembre de 1924, No 3
15. Comité Sanitario. Avisamos. Hoja Sanitaria I.W.W., Santiago de Chile, febrero de 1926, No 13.
16. Redacción. La Y.W.W. y su Policlínico. Acción Directa (Segunda época), Santiago de Chile, segunda quincena de octubre de 1934, No 2
17. Zalaquett R. ¡Siembra, juventud! la tierra es propicia, el momento es único: No es Neruda sino Gandulfo, el cirujano. Rev Méd Chile 2005; 133: 376-82
18. Ortiz O. La historia de Juan y Pedro Gandulfo. En: Nuevas crónicas anarquistas de la subversión olvidada. Santiago, Chile: Editorial La Simiente; 2008; 59-70.
Σχετικός σύνδεσμος: https://www.facebook.com/IWWGreece
