...

Ιστορία Κοινωνικών Κινημάτων

16 Οκτωβρίου 2021

• κοινωνικοί αγώνες
• ιστορία
• Αυστραλία

Ανθελληνικές ταραχές

Οι διαθέσιμες πηγές για τους έλληνες μετανάστες στην Αυστραλία είναι σχετικά λιγοστές. Σχετικά μικρός ήταν, άλλωστε, κι ο αριθμός τους: η ειδική υπηρεσιακή απογραφή του 1916 καταμέτρησε μόλις 2.398 Έλληνες σε όλη την Αυστραλία, και μέχρι το ξέσπασμα του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου δεν έμελλε να ξεπεράσουν τους 4.000. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως η αντιμετώπισή τους από τις αρχές και την αγγλοσαξονική πλειοψηφία του πληθυσμού υπήρξε ανέφελη. Το αντίθετο μάλιστα: η επίσημη πολιτική της "λευκής Αυστραλίας", θεσμοποιημένη από το 1901 μέχρι τα μέσα περίπου της δεκαετίας του '50, είχε άμεσο αποτέλεσμα την αντιμετώπιση των συμπατριωτών μας ως μεταναστών δεύτερης κατηγορίας. Η κατάταξή τους στους "λευκούς αλλοδαπούς" (white aliens), κατηγορία που περιλάμβανε επίσης τους Ιταλούς, τους Γιουγκοσλάβους, τους Αλβανούς και ουκ ολίγους Ανατολικοευρωπαίους και της οποίας η μετανάστευση στη χώρα αποθαρρυνόταν επίσημα, είχε άμεσες επιπτώσεις στην αντιμετώπισή τους από τη "λευκή" αυστραλιανή κοινωνία, αλλά και τροφοδοτούνταν σταθερά από το ρατσισμό της τελευταίας απέναντι σε αυτούς που ονόμαζε "dagoes" ("βρομιάρηδες μελαψούς").

Ο θεσμικός ρατσισμός...

Η επίσημη αυστραλιανή πολιτική απέναντι στο ζήτημα κατά τα μεσοπολεμικά χρόνια συμπυκνώνεται με τον σαφέστερο τρόπο σε ένα τηλεγράφημα του 1918 προς τον βρετανό Ύπατο Αρμοστή της χώρας, στο Λονδίνο: "Μαλτέζοι και Έλληνες δεν είναι επιθυμητοί αλλά η έλευσή τους δεν απαγορεύεται απόλυτα". Στο ίδιο μήκος κύματος, ο ομοσπονδιακός πρωθυπουργός Χιουζ θα ενημερώσει τον ομόλογό του της Πολιτείας της Νότιας Ουαλίας ότι "δεν θεωρείται ενδεδειγμένη προς το παρόν η προώθηση της μετανάστευσης Ελλήνων, Ιταλών ή άλλων Νοτιοευρωπαίων, δεν υπάρχουν όμως αντιρρήσεις για την εθελοντική μετανάστευση τέτοιων ατόμων, τα οποία, αν αποκτήσουν διαβατήρια δεόντως θεωρημένα από κάποια βρετανική προξενική αρχή και χαίρουν άκρας υγείας, δεν θα εμποδιστούν να αποβιβαστούν στην Αυστραλία".

Διατυπώσεις όπως οι παραπάνω μπορεί να διασφάλιζαν μια εικόνα "κράτους δικαίου" για τα μάτια του κόσμου, στην πράξη όμως επέτρεπαν κάθε λογής αυθαιρεσίες όσον αφορά τις δυνατότητες των "ανεπιθύμητων" να προσεγγίσουν τη γη της επαγγελίας. Κεντρικός μηχανισμός κατηγοριοποίησης των μεταναστών και διαχωρισμού των προβάτων από τα ερίφια υπήρξε, από το 1901 και μετά, η θέσπιση των διαβόητων "εξετάσεων ορθογραφίας" (dictation tests) βάσει του "νόμου για τον περιορισμό της μετανάστευσης". Σύμφωνα με τις διατάξεις αυτού του νόμου, απορρίπτονταν οι αιτήσεις εισόδου στη χώρα όσων από τους υποψήφιους μετανάστες δεν είχαν "επαρκή" γνώση "μιας ευρωπαϊκής γλώσσας", εξακριβώσιμη με ένα τεστ υπαγόρευσης 50 λέξεων. Όπως επισημαίνει ο καθηγητής Αναστάσιος Τάμης, "επρόκειτο για έναν εύσχημο τρόπο απαγόρευσης μη Ευρωπαίων μεταναστών που περιέσωνε τα διπλωματικά προσχήματα. Σε πολλές περιπτώσεις, εφόσον ο υποψήφιος έποικος παρουσίαζε επάρκεια γνώσεων στην αγγλική, ο υπάλληλος έθετε τις εξετάσεις σε μια οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή γλώσσα" (Τάμης 1997, σ.24). Η δυνατότητα αυτή των εξεταστών θεσμοθετήθηκε επίσημα το 1905 - με αποτέλεσμα, όπως ομολογεί και μια πρόσφατη έκδοση των Εθνικών Αρχείων της Αυστραλίας, "η χρήση του τεστ από τους αξιωματούχους της υπηρεσίας αλλοδαπών να είναι επιλεκτική και να αποσκοπεί στον αποκλεισμό όλων εκείνων που έδειχναν 'έγχρωμοι'" (Langerfield 1999). Πρώτος στόχος αυτής της διαδικασίας αποκλεισμού ήταν βέβαια οι Κινέζοι, οι Μελανήσιοι και λοιποί Ασιάτες που ενσάρκωναν τον "κίτρινο κίνδυνο" κατά της λευκής Αυστραλίας. Η εφαρμογή του μέτρου, ωστόσο, άνετα μπορούσε να...

Περισσότερα …