Γράφει η Ελένη Σκάβδη
24-2-2010
Παρουσίαση του βιβλίου του Παν.Δ.Οικονομόπουλου
Ελεύθερο Βήμα, 24/2/2010
«Τι μπόχα αδελφέ μου, η κοινωνία σας καταπίνει ιδεολογικό ποπ κορν, made in America, ρεύεται δολάρια και ύστερα πέρδεται πατριωτισμό. Εσείς οι Έλληνες έχετε καθηλωθεί ψυχολογικά στην πρωκτική φάση ανάπτυξης γι’ αυτό και η σημαία σας αντί σταυρό στη γωνιά θα’ πρεπε να έχει ένα καθίκι. Είναι το πιο αντιπροσωπευτικό σύμβολο που σας ταιριάζει.» Με αυτή τη «σκληρή» φράση τελειώνει το μυθιστόρημα του Παναγιώτη Οικονομόπουλου, «Οι Εξόριστοι», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΑΡΔΗΝ.
Το βιβλίο που παρουσιάζω σήμερα στη σελίδα σαν πρόταση για ανάγνωση με την ευκαιρία παρουσίασής του το Σάββατο που πέρασε και στην Αμαλιάδα στο πλαίσιο εκδήλωσης της Δημοτικής Βιβλιοθήκης. Ένα βιβλίο εξαιρετικό, που συγκλονίζει για την αλήθεια και την τόλμη του. «Εξόριστοι» λοιπόν και Παν. Δημ. Οικονομόπουλος
Την παραπάνω φράση εκστομίζει ένας γκεστ της ιστορίας του συγγραφέα «που έχει ζήσει μόνον την Αθήνα του εμφύλιου και την περίοδο που ακολούθησε…» και που «Ίσως αν ξεφύλλιζε το ημερολόγιο του Παύλου ν’ άλλαζε γνώμη. Μήπως όμως είναι καλύτερα που αγνοεί αυτές τις προηγούμενες σελίδες που ζήσαμε εμείς;»
Αυτή ακριβώς η φράση συνιστά τον επίλογο των «Εξορίστων», αποτελώντας τη μεγαλύτερη συμπύκνωση που θα μπορούσε να αρτιωθεί από τον συγγραφέα για να κλείσει ένα συγκλονιστικό κείμενο, ένα κείμενο ανατρεπτικό των ηθών που συνόδευαν επί έτη πολλά την υπόθεσή του. Τον Εμφύλιο, τους θύτες και τα θύματα, τους ήρωες, τους κακούς και τους βρώμικους, τους αγίους και τα παραπλευρά του πολιτικοκοινωνικά έως και «θρησκευτικού» τύπου και ηθικής παρεπόμενα. «Οι Εξόριστοι» που κυκλοφόρησε το 2004, είναι το δεύτερο μυθιστόρημα μιας τριλογίας που ξεκίνησε με τον «Μεγάλο Λιμό», 2001, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, και που καταλήγει στο «Σε Ξένη Χώρα», 2010 εκδ. ΑΡΔΗΝ, που βγαίνει στα βιβλιοπωλεία την ερχόμενη εβδομάδα.
Με την τριλογία αυτή ο Π. Οικονομόπουλος καλύπτει την πιο δραματική περίοδο της νεοελληνικής ιστορίας, από την Κατοχή και την πείνα, μαζί με τις ιδεολογικοπολιτικές ανακατατάξεις στην κοινωνία, την απελευθέρωση μέχρι και την περίοδο της Λευκής Τρομοκρατίας από το 45 μέχρι και το 46, τον εμφύλιο και το αμέσως μετά διάστημα… Με την «Ξένη Χώρα» που ακόμα δεν διάβασα προχωρά μέχρι και το κοντινό παρελθόν, πάντα όμως σε συνάρτηση με όλα εκείνα τα ιστορικά, πολιτικά και κοινωνικά δεδομένα που καθόρισαν τη συνέχεια…
Για την εποχή του Εμφύλιου έχουν γραφτεί πολλά… Ο,τι κυκλοφορούσε μέχρι το 1974 άφηνε χωρίς αντίλογο την αντίληψη της κυρίαρχης κουλτούρας, ότι για όλα τα δεινά του έφταιγε η Αριστερά. Η υπόθεση αυτή αντιστράφηκε στη μεταπολίτευση όταν οι ευθύνες μετατοπίζονται σχεδόν ολοκληρωτικά προς τη «Δεξιά», τη νικήτρια παράταξη, που περιλάμβανε στον «κύκλο» της και το πολιτικό Κέντρο. Και έτσι καθώς η Αριστερά επένδυσε ετεροχρονισμένα στη θυματοποίησή της, με έναν λόγο που εξακολουθούσε να είναι βαθύτατα παραταξιακός, περάσαμε στην άλλη όχθη. Κατά την άποψή μου ο Π. Οικονομόπουλος διάλεξε έναν δικό του δρόμο για να αφηγηθεί όσα βίωσε και φυσικά μελέτησε από την...
Πρόβλημα προς λύσιν
- Τι θα γείνουν οι εργάται εις το μέλλον;
- Πώς θα ζήσουν;
Κατά την πρόοδον της μηχανικής τέχνης, όλα τα πράγματα, όσα σήμερον κατασκευάζονται διά των χειρών μας, θα κατασκευάζωνται εις το μέλλον διά των μηχανών.
Θα σκάπτουν αι μηχαναί, θα θερίζουν αι μηχαναί, τα ενδύματά μας και όλον το στολισμόν μας θα κατασκευάζουν αι μηχαναί και θα μεταβαίνομεν εις τας μικροτέρας αποστάσεις διά των μηχανών. Τότε τι θα γείνουν οι εργάται; πώς θα ζήσουν; αφού μόνην περιουσίαν είχον την εργασίαν των χειρών. Ό,τι τώρα κατασκευάζουν χίλιοι εργάται, μετά τινα έτη...
Απόσπασμα από το βιβλίο του Άγι Στίνα, "ΕΑΜ - ΕΛΛΑΣ - ΟΠΛΑ"
Είναι αφάνταση η λύσσα με την οποίαν κυνήγησαν οι σταλινικοί τους διεθνιστές, με τη μάσκα του πατριώτη αυτή τη φορά, στη διάρκεια της κατοχής, του πολέμου και τον Δεκέμβρη.
Και στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο κυνηγήθηκαν οι διεθνιστές, φυλακίστηκαν, κλείστηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, πέρασαν από δίκες εσχάτης προδοσίας. Η Λούξεμπουργκ, ο Λήμπνεχτ και εκατοντάδες άλλοι σπαρτακιστές βρίσκονταν στις φυλακές σ' όλη τη διάρκεια του πολέμου. Το ίδιο στη Ρωσία, στην Αμερική, Βόρεια, Νότια και Κεντρική, χιλιάδες αγωνιστές βρίσκονταν στα κάτεργα και στα στρατόπεδα. Στη Γερμανία κατά και μετά τις επαναστατικές μάχες του Γενάρη...
Στο κτήριο της Ελληνικής κοινότητας της Μελβούρνης στις 18/07/2019
Με τον Ελευθεριακό στο Αυτοδιαχειριζόμενο Στέκι Πέρασμα, 22/01/2018