Ο Francois Dumartheray γεννήθηκε στο Collonges, Haute-Savoie, της Σαβοΐας στις 27 Γενάρη 1842.
Ήταν μέλος της ουτοπιστικής ομάδας Icaria της Λυών και ένας από αυτούς που κατόρθωσαν να καταφύγουν στη Γενεύη μετά τα γεγονότα και την καταστολή της Κομμούνας του Παρισιού του 1871.
Έγινε μέλος της ομάδας «L’Avenir» («Το Μέλλον»), μαζί με τον Perral, ομάδα η οποία αποτελείτο ως επί το πλείστον από εργάτες που έλκυαν την καταγωγή τους από το σοσιαλιστικό κίνημα, και ειδικά από την κομμουνιστική τάση του Cabet στη Λυών. Αργότερα, ο ίδιος βοήθησε το Ρώσο αναρχικό εξόριστο Πέτρο Κροπότκιν, να εκδώσει και κυκλοφορήσει την εφημερίδα «Le Révolté» («Ο Εξεγερμένος»), ενώ ήταν ο συγγραφέας μιας μπροσούρας της εν λόγω ομάδας με τον τίτλο «Aux travailleurs manuels partisans de l’action politique» («Στους χειρώνακτες εργάτες αντάρτες της πολιτικής δράσης») το 1876. Στην μπροσούρα αυτή αναγγελλόταν η έκδοση μιας δεύτερης μπροσούρας για τον αναρχικό κομμουνισμό, αλλά έως σήμερα δεν έχει βρεθεί τέτοια μπροσούρα. Στην πραγματικότητα, αυτή είναι η πρώτη φορά που έγινε μνεία του όρου αναρχικός κομμουνισμός.
Ο Dumartheray αποτελεί τον «μυστικό» σύνδεσμο ή, μάλλον, τον καταλύτη, της συγχώνευσης των καλύτερων στοιχείων της οργάνωσης του Babeuf, των κομμουνιστών Belleville, Weitling και Cabet και ενός νέου αναρχικού ρεύματος που προήλθε από τους κόλπους της Α’ Διεθνούς.
Ήταν δε, ο εκπρόσωπος του ρεύματος αυτού στο αντιεξουσιαστικό Συνέδριο τον Σεπτέμβρη του 1873 καθώς και σε όσα ακολούθησαν. Το 1877 μαζί με τους Pindy και Paul Brousse, ίδρυσαν το γαλλόφωνο τμήμα της Διεθνούς (που είχε έδρα την Ελβετία) τμήμα που κυκλοφορούσε και την εφημερίδα «L’Avant-Garde».
Ο αναρχικός ιστορικός George Woodcock, ισχυρίζεται ότι ο Elisee Reclus (Ελυζέ Ρεκλύ) –ο οποίος την ίδια εποχή βρισκόταν στη Γενεύη και πριν γίνει αναρχικός πίστευε στα φαλανστήριο του Φουριέ– ήταν πιο πιθανό να μύησε τον Dumartheray στην υιοθέτηση του προτάγματος του αναρχικού κομμουνισμού, αλλά χωρίς να παραθέτει κάποιο αποδεικτικό στοιχείο, λέγοντας -επίσης χωρίς στοιχεία– ότι ο εργάτης Dumartheray «δεν φαίνεται να υπήρξε άνθρωπος ιδιαίτερης ευφυΐας». (σελ.189. Anarchism, έκδοση Penguin 1975).
Ο Πέτρος Κροπότκιν αντικρούει τον Woodcock στο σημείο αυτό. Στις «Αναμνήσεις ενός Επαναστάτη» γράφει με θέρμη για τον Dumartheray: «Με δύο φίλους, τους Dumartheray και Herzig, άρχισα την έκδοση μιας νέας δεκαπενθήμερης εφημερίδας στη Γενεύη, τον Φλεβάρη του 1879, με τον τίτλο ‘Le Révolté’. Έπρεπε να τη γράφω σχεδόν όλη μόνος. Διαθέταμε μόνο 23 φράγκα (περίπου 4 δολάρια σημερινά) για να ξεκινήσουμε την εφημερίδα, αλλά στρωθήκαμε όλοι στη δουλειά για να προσελκύσουμε συνδρομητές και έτσι καταφέραμε να εκδώσουμε το πρώτο τεύχος … Ο Dumartheray και ο Herzig με υποστήριξαν πλήρως προς αυτή την κατεύθυνση. Ο Dumartheray γεννήθηκε από μια από τις πιο φτωχές αγροτικές οικογένειες της Σαβοΐας. Δεν κατάφερε να πάει παρά μόνο στις πρώτες τάξεις του δημοτικού σχολείου. Ήταν όμως ένας από τους πιο έξυπνους ανθρώπους που έχω ποτέ συναντήσει. Οι εκτιμήσεις του για τα παρόντα γεγονότα και τον κόσμο ήταν τόσο αξιόλογες...
Ο αριθμός αυτών που δηλώνουν αναρχικοί σήμερα είναι τόσο μεγάλος, και κάτω από το όνομα αναρχία κρύβονται θεωρίες τόσο διαφορετικές και αντιφατικές, ώστε θα είχαμε πραγματικά άδικο αν τα χάναμε όταν το κοινό που δεν είναι εξοικειωμένο με τις ιδέες μας, που δεν μπορεί να ξεχωρίσει αμέσως τις μεγάλες διαφορές που κρύβονται κάτω από την ίδια τη λέξη, μένει αδιάφορο στην προπαγάνδα μας και μας περιφρονεί.
Δεν μπορούμε φυσικά να εμποδίσουμε τους άλλους να χρησιμοποιούν όποιο όνομα θέλουν. Όσο για το να σταματήσουμε εμείς να λεγόμαστε αναρχικοί, αυτό δεν θα βοηθούσε σε τίποτα, γιατί ο κόσμος θα πίστευε απλούστατα ότι...
Θα μιλήσουμε εδώ για το έργο του Alexandre Skirda, Makhno, Anarchy’s Cossak (Μάχνο, ο Κοζάκος της Αναρχίας), που κυκλοφόρησε από την AKPress (σε αγγλική μετάφραση του Paul Sharkey, το 2004), το οποίο ήταν ένα πολυ-αναμενόμενο βιβλίο. Το έργο αυτό κυκλοφόρησε αρχικά στα γαλλικά το 1982. Η αγγλική έκδοσή του είχε προαναγγελθεί μερικά χρόνια πριν από την AKPress, έως ότου είδε τελικά το φως της ημέρας, και η αναμονή αυτή άξιζε πραγματικά τον κόπο. Η αξιόλογη αυτή εκδοτική εργασία περιλαμβάνει ενδιαφέρουσες φωτογραφίες από την αρχική έκδοση, συν ένα νέο παράρτημα σχετικά με την κατάσταση...
Στο κτήριο της Ελληνικής κοινότητας της Μελβούρνης στις 18/07/2019
Με τον Ελευθεριακό στο Αυτοδιαχειριζόμενο Στέκι Πέρασμα, 22/01/2018