Το κείμενο ασχολείται με τα αγροτικά κινήματα της βορειοδυτικής Πελοποννήσου την περίοδο της σταφιδικής κρίσης και στόχος του είναι να εξετάσει την επιρροή σε αυτά των νέων ριζοσπαστικών ιδεολογιών. Συγκεκριμένα του αναρχισμού, όπως αυτός εκφράστηκε από τις προδρομικές σοσιαλιστικές ομάδες των αστικών κέντρων της περιοχής, κύρια της Πάτρας και του Πύργου.
«Η σταφίδα είνε χρυσάφι….ησθένησεν όμως η σταφίς και ο χρυσός δεινώς εσπάνησεν εν τη χώρα.». 1
Στη σταφίδα, ως το βασικό εξαγωγικό προϊόν του ελληνικού κράτους και την αυστηρή της μονοκαλλιέργεια στις περιοχές της βορειοδυτικής Πελοποννήσου, στηρίχθηκε η οικονομική ζωή ολόκληρων περιοχών και πληθυσμών. Αυτό που πρέπει να κρατήσουμε είναι ότι την αρχική περίοδο της ευμάρειας και του πλούτου ακολουθεί η περίοδος της κρίσης (ως αποτέλεσμα του κλεισίματος της γαλλικής αγοράς και της συνακόλουθης υποβάθμισης του προϊόντος). Ένας κόσμος που «…μια μέρα αίφνης εξύπνησε από πλούσιος φτωχός, από ξεχρέωτος ως το λαιμό χρεωμένος…» και μια κοινωνία «…πλέουσα εις φως και λάμψιν χρυσίου ευρέθη αίφνης εις το σκότος της απελπισίας και της καταστροφής, και εις το σκότος αυτό ωσεί ανανήψων είδε την μαυρομμάταν του μη χρυσίζουσαν πλέον, αλλά μαύρην, και με όλη την γλύκαν της πικράν». 2 Αυτό είναι που γεννά τα αγροτικά κινήματα της περιόδου.
Το 1876 ιδρύεται στην Πάτρα ο «Δημοκρατικός Σύνδεσμος του Λαού» που επιτίθεται στην «…κοινωνική αθλιότητα…» και αναθεματίζει την «…φτώχεια και την αμάθεια…» ως τις «…μεγαλείτεραις πληγαίς του λαού». 3
Στην σκέψη των Πατρινών ριζοσπαστών η ευμάρεια και ο πλούτος αποτελεί προνόμιο κάποιων κοινωνικών ομάδων και σίγουρα όχι του συνόλου της κοινωνίας.
Ο Δ. Αμπελικόπουλος μιλάει για την «…τάξις, ίδια των κτηματιών, που στενάζει υπό την άτιμο μάστιγα της τοκογλυφίας…» και αλλού αναφέρεται στον εργάτη γης που «…μένει εκών άκων εν τη πενιχρά του καλύβη, συλλέγων χόρτα προς τροφή, αυξάνων ούτω την δυσπραγίαν αυτού τε και της οικογενείας του…» και προτείνει «…προστατευτικαί των εργατών εταιρίαι…. προς ενίσχυσιν και περίλθαψιν των εργατικών πληθυσμών». 4
Μπορούμε να φανταστούμε με μια σχετική ασφάλεια ότι η εμφάνιση των ριζοσπαστών του Δημοκρατικού Συλλόγου καθώς και η πολεμική που ξεκίνησαν εναντίον της «κοινωνικής αθλιότητας», της φτώχειας και της αμάθειας δεν ήταν εν κενώ. Σίγουρα, αρκετοί θα κουνούσαν το κεφάλι τους επιδοκιμαστικά στο στιγματισμό των κοινωνικών δεινών και σίγουρα κάποιοι άλλοι θα αναγνώριζαν με θλίψη στον εαυτό τους το Λαό που επικαλούνταν ο Δημοκρατικός Σύνδεσμος.
Δύο δεκαετίες μετά το βραχύβιο προδρομικό Δημοκρατικό Σύνδεσμο εμφανίζονται οι πρώτες αναρχικές ομάδες του ελλαδικού χώρου, οι αναρχικοί σύλλογοι των δύο μεγάλων αστικών κέντρων, της Πάτρας και του Πύργου. Η μητρική ομάδα της Πάτρας εκδίδει την εφημερίδα «Επί τα Πρόσω» (1896) και του Πύργου την εφημερίδα «Νέον Φως» (1898).
Οι «Ελεύθεροι Σοσιαλιστές» της «Επί τα Πρόσω» σαν τους παλιούς τους συντρόφους του Συνδέσμου δηλώνουν ότι «…θέλομεν να παύση η αθλιότης και η αμάθεια…, θέλομεν να καταργηθεί η φτώχεια…». 5 Ο Λαός, «…και όταν λέγομεν λαό εννοούμεν τον εργατικόν, τουτέστι τα δύο τρίτα της κοινωνίας…» 6 (και από την «ποσόστωση» καταλαβαίνουμε ότι στον εργατικό Λαό περιλαμβάνονται και οι αγρότες), αντιπαραβάλλεται και πάλι με τους Πλουσίους. 7
Πώς όλα αυτά τα ταιριάζουν με τον αγροτικό κόσμο και το σταφιδικό ζήτημα, μπορούμε...
Εάν ρίξουμε μια ματιά στην αποκαλούμενη “αριστερή ριζοσπαστική σκηνή” στην οποία συμμετέχουμε, θα διαπιστώσουμε γρήγορα ότι υπάρχουν μερικά αρκετά σοβαρά προβλήματα…. Δεν χρησιμοποιούμε ελεύθερα τη σκέψη μας αλλά δεχόμαστε πράγματα χωρίς αντίρρηση μέχρι που φεύγουμε με τίποτε άλλο παρά με ένα νεκρό δόγμα… Δεν υπάρχει καθαρότητα σκέψης ή ιδεών στις οποίες μπορούμε να στηριχτούμε ή με τις οποίες να βαδίσουμε… Οι ομάδες μας είναι γεμάτες άτυπες ιεραρχίες στις οποίες ποτέ δεν μπορούμε να αντισταθούμε ή να τις αντιπαλέψουμε… Οι δραστηριότητές μας είναι το πήδημα από ζήτημα σε ζήτημα χωρίς στην ουσία να φέρνουμε οποιαδήποτε αλλαγή σε οτιδήποτε… Έχουμε κλειστεί σε...
Η συνέντευξη πάρθηκε κατά τη διάρκεια του συνεδρίου που συγκάλεσε η γαλλική CNT στο Παρίσι με την επωνυμία I07.
Θα ήθελα να ρωτήσω εάν το I07 εξελίχθηκε όπως περιμένατε. Είστε ευχαριστημένοι από το όλο αποτέλεσμα;
Το Γραφείο Διεθνών Σχέσεων της CNT και η Οργανωτική Επιτροπή του I07 είναι ευχαριστημένοι με τον τρόπο που έγιναν οι όλες εκδηλώσεις. Οι περίπου 250 σύντροφοι από το εξωτερικό που συμμετείχαν φαίνονταν αρκετά ικανοποιημένοι, οι συζητήσεις ήταν υψηλής ποιότητας (αν και υπήρξαν διαφορές σε απόψεις) και η διαδήλωση την Πρωτομαγιά ήταν φανταστική, με ένα δυναμικό, μαχητικό και θορυβώδες μπλοκ της CNT 6.000...
Στο κτήριο της Ελληνικής κοινότητας της Μελβούρνης στις 18/07/2019
Με τον Ελευθεριακό στο Αυτοδιαχειριζόμενο Στέκι Πέρασμα, 22/01/2018