Θεοφύλακτος Παπακωνσταντίνου, Ηρακλής Αποστολίδης

Ιστορία Διεθνούς Αναρχικού Κινήματος

30 Δεκεμβρίου 2009

• ιστορία
• Ρωσία
• αναρχισμός

Η ΖΩΗ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ (1)  — Ρώσος αναρχικός και γεωγράφος, γεννηθείς εν Μόσχα το 1842 και αποθανών εν τη αυτή πόλει τω 1921. Μέλος ευγενούς οικογενείας, της οποίας η γενεαλογία συνεδέετο προς τον βασιλικόν οίκον των Ρούρικ (2), ο Κροπότκιν εις ηλικίαν δεκαπέντε ετών εγένετο δεκτός εις το σώμα των ακολούθων του αυτοκράτορος και μετ’ ολίγον εισήχθη εις την στρατιωτικήν σχολήν, εις την οποίαν εφοίτησε μέχρι του 1861. Αντί να δεχθή βαθμόν τίνα εις την ανακτορικήν φρουράν, όπως εδικαιούτο, λόγω της καταγωγής του, επροτίμησε να σταλή εις το σώμα των κοζάκων του Αμούρ, ως στρατιωτικός βοηθός του κυβερνήτου της Τρανσβαϊκαλίας. Η πρώτη του εργασία υπήρξε μια οικονομική και γεωργική περιγραφή της περιοχής ταύτης, η οποία έως τότε ήτο ελάχιστα γνωστή. Κατόπιν συνέταξεν έκθεσιν επί της καταστάσεως των φυλακών και της ζωής των καταδεδικασμένων εις καταναγκαστικά έργα, εν τη περιοχή του Νερτσίνσκ, και προέτεινε τας δυνατάς μεταρρυθμίσεις δια την βελτίωσιν της ζωής των καταδίκων. Η έκθεσις αύτη δεν εδημοσιεύθη τότε, αλλ’ επροξένησε βαθείαν αίσθησιν εις τον τσάρον, ο οποίος εξωργίσθη με τας εν ονόματί του τελουμένας φρικαλεότητας και υπεσχέθη να θέση τέρμα εις την κατάστασιν ταύτην. Αλλ’ η υπόσχεσις ελησμονήθη πολύ ταχέως. Εντός ολίγου, με τον θρίαμβον της αντιδράσεως, κατά το 1862, εξηφανίσθησαν και τα τελευταία ίχνη των μεταρρυθμίσεων του Αλεξάνδρου του Β'. Ο νεανικός ενθουσιασμός του Κροπότκιν μετεβλήθη εις οδυνηρόν σκεπτικισμόν, εξη-κολούθησε την προσπάθειάν του, προς διοικητικήν οργάνωσιν της Σιβηρίας, αλλ’ έπαυσε να πιστεύη ότι ήτο δυνατόν να επέλθη βελτίωσίς τις δι’ εκθέσεων και υπομνημάτων, τα οποία απήρεσκον εις τους κρατούντας.
Κατά το 1863, μετά την εξέγερσιν της Πολωνίας, κάθε ελπίς περί μεταρρυθμίσεων εσβέσθη. Ο Κροπότκιν, απεσπασμένος εις την κυβέρνησιν της ανατολικής Σιβηρίας, αφωσιώθη εξ ολοκλήρου εις επιστημονικάς εργασίας και εις σειράν εξερευνήσεων, αι οποίαι διήρκεσαν επί τριετίαν, περιηγήθη την Μαντζουρίαν και τας όχθας του Ουσσούρι, ανεκάλυψε την οδόν του Κίνγκαν και του Μέργκεν, εις την οποίαν δεν είχον πατήσει ευρωπαίοι από του ΙΖ' αιώνος, μετέσχε της πρώτης εξευρευνητικής αποστολής η οποία ανήλθεν εις το Σουνγκάρι, διέτρεξε το οροπέδιον του Όκα και, τέλος, εύρε την επί πολύ αναζητουμένην διάβασιν, ή οποία οδηγεί από τα χρυσωρυχεία του Λένα μέχρι της Τρανσβαϊκαλίας.
Όταν επανήλθε, κατά το 1867, εις Πετρούπολιν, δια να παρακολουθήση μαθήματα εν τω πανεπιστημίω, ήτο ήδη δημοφιλής λόγω των κινδύνων τους οποίους είχε διατρέξει και των επιστημονικών πορισμάτων των ταξιδίων του. Εδημοσίευσε τότε γενικόν κατάλογον όλων των γεωγραφικών σημείων των οποίων είχε υπολογίσει το ύψος, εις τα Petermann’s, και την Περίληψιν της ορεογραφίας της Σιβηρίας, η οποία είναι το κυριώτερον γεωγραφικόν έργον του. Τω 1871 απεστάλη εις Φινλανδίαν, όπου εμελέτησε τα εδάφη της περιόδου των παγετώνων. Αι σχετικαί παρατηρήσεις του απετέλεσαν το υλικόν ενός έργου του, του οποίου ο πρώτος μόνον τόμος εδημοσιεύθη εις τα Χρονικά της Γεωγραφικής εταιρίας, ενώ ο δεύτερος, απομείνας εν χειρογράφω, έπεσε βραδύτερον εις χείρας της ρωσικής αστυνομίας.

Μετά την ολοκληρωτικήν αποτυχίαν του φιλελευθέρου κινήματος, ο Κροπότκιν εσχημάτισε την γνώμην ότι, αν ποτέ έμελλε ν’ απαλλαγή η ρωσική κοινωνία του μισητού απολυταρχισμού, τούτο δεν θα επετυγχάνετο δι’ αυτοκρατορικών διαταγμάτων, αλλά δια της οργανωμένης (3) βουλήσεως του λαού....

Περισσότερα …