Nick Heath
Νεκρολογία για τον τελευταίο επιζώντα της θρυλικής αναρχικής ομάδας «Οι Φίλοι του Ντουρρούτι»Χοακίν Πέρεζ Ναβάρρο.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1980, παρακολούθησα στο Λονδίνο μια ταινία για τον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο. Κάποια στιγμή, ένας γέροντας που καθόταν δίπλα μου άρχισε να δακρύζει μέχρι που από μια στιγμή και έπειτα το δάκρυ μεταβλήθηκε σε κλάμα και άρχισε να γίνεται περισσότερο έκδηλο. Αργότερα, έμαθα ότι ο γέροντας αυτός ήταν ο Χοακίν Πέρεζ Ναβάρρο, ο οποίος πέθανε πρόσφατα (Σεπτέμβρης 2006) σε ηλικία 99 χρόνων και ήταν ο τελευταίος επιζών από τα μέλη της ομάδας «Οι Φίλοι του Ντουρρούτι».
Η ομάδα αυτή σχηματίστηκε με πρωταρχικό καθήκον να αντιταχθεί στη στρατιωτικοποίηση των πολιτοφυλακών της CNT καθώς και τις προδοσίες του Κομμουνιστικού Κόμματος, παίρνοντας το όνομα του επικεφαλής των πολιτιφυλακών αυτών Μπουεναβεντούρα Ντουρρούτι, ο οποίος σκοτώθηκε το Νοέμβρη του 1936 στη διάρκεια των μαζών για την υπεράσπιση της Μαδρίτης από τα φρανκικά στρατεύματα.
Ο Χοακίν γεννήθηκε από αγροτική οικογένεια στο Calpes de Arenso, κοντά στην Castillon και ήταν το πρώτο από τα τρία παιδιά της οικογένειας. Σε ηλικία 11 χρόνων έχασε τον πατέρα του και εγκαταστάθηκε με τη μητέρα του στη Βαρκελώνη. Το 1919, σε ηλικία 12 χρόνων, έγινε μέλος του αναρχοσυνδικαλιστικού συνδικάτου CNT.
Στις αρχές του 1936, ο Χοακίν πήρε μέρος στην αρχική μάχη στη Βαρκελώνη εναντίον των φρανκιστών και μετέπειτα πολέμησε σο μέτωπο της Αραγκόν με τις αναρχικές πολιτοφυλακές. Το 1937 έγινε μέλος της ομάδας «Οι Φίλοι του Ντουρρούτι» και πήρε μέρος στις μάχες το Μάη του 1937 στη Βαρκελώνη. Τα γεγονότα αυτά, το ξέσπασμα δηλαδή των μαχών μεταξύ των αναρχικών και των ανεξάρτητων σοσιαλιστών από τη μια και των σταλινικών κομμουνιστών και δυνάμεων της Εθνοφρουράς από την άλλη, έγιναν αντικείμενο του βιβλίου του Τζορτζ Όργουελ «Φόρος Τιμής στην Καταλονία» καθώς και της ταινίας του Κεν Λόουτς «Γη και Ελευθερία» («Land and Freedom») του 1995.
Αργότερα, ο Χοακίν πολέμησε με τη «Σιδηρά Φάλαγγα», μια αναρχική πολιτοφυλακή η οποία αρχικά αποτελέστηκε από πρώην φυλακισμένους που απελευθερώθηκαν από τι φυλακές της Δημοκρατίας.
Στα τέλη του 1938, ο Χοακίν συνελήφθη και υποβλήθηκε σε βασανιστήρια από τους σταλινικούς, που τον απείλησαν και με θάνατο, και φυλακίστηκε στη φυλακή Montjuic. Αλλά με απέδρασε και με την επικράτηση του Φράνκο κατέφυγε στη Γαλλία, όπου, όμως, κλείστηκε σε στρατόπεδα συγκέντρωσης στις τοποθεσίες Argeles και Barcares, ενώ εργάστηκε σε καταναγκαστικά έργα στη Βρέστη. Με την πτώση της Γαλλίας στους χιτλερικούς το 1940, απέδρασε και κατέφυγε στην Αγγλία.
Εκεί συμμετείχε σε μια αναρχική ομάδα Ισπανών εξορίστων. Στο διάστημα 1969-1974 ήταν μέλος της επιτροπής συμπαράστασης της CNT στη Βρετανία. Μετά από ένα μικρό διάστημα εργαζόμενος στον οικοδομικό χώρο, εργάστηκε στο ξενοδοχείο Mayfair για αρκετά χρόνια. Μετέπειτα εργάστηκε σε διάφορες άλλες εργασίες μέχρι τη συνταξιοδότησή του.
Ο Χοακίν έγραψε τρία βιβλία στην ισπανική γλώσσα. Στο πρώτο από αυτά τα βιβλία με τον τίτλο «Relato Poetico» («Ποιητική Αναφορά» - 1995) περιείχε τις εμπειρίες του. Αφιερωμένος ολοκληρωτικά στις αναρχικές του ιδέες, μετέφερε στο βιβλίο αυτό όλη την ατμόσφαιρα αδικίας και αγώνα στη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου και περιέγραψε με κάθε λεπτομέρεια τα γεγονότα λες και έγιναν μόλις την προηγούμενη μέρα.
Το 1953 συνάντησε την Κάρμεν, κουνιάδα του καλύτερου φίλου του, αγαπήθηκαν, παντρεύτηκαν και έζησαν μαζί για 50 χρόνια. Η Κάρμεν πέθανε δύο χρόνια πριν τον Χοακίν. Απέκτησαν μια κόρη τη Βιολέτ.
* Το κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε αρχικά στην εφημερίδα «Guardian» και μετά στο www.anarkismo.net στα τέλη Σεπτέμβρη 2006. Ελληνική μετάφραση «Ούτε Θεός-Ούτε Αφέντης», Μελβούρνη, 25 Οκτώβρη 2006.
