Your name

Ιστορία Διεθνούς Αναρχικού Κινήματος

11 Αυγούστου 2011

Ο Μπακούνιν και η Α’ Διεθνής

Στον αγώνα αυτόν μόνο οι εργάτες και οι αγρότες θα διαβούν όλο το δρόμο

Η υποστήριξη στην εθνική απελευθέρωση προκύπτει άμεσα από την αντίθεση του αναρχισμού στις ιεραρχικές πολιτικές δομές και την οικονομική ανισότητα καθώς και την υπεράσπιση μιας ελεύθερα συγκροτημένης διεθνούς συνομοσπονδίας αυτοδιευθυνόμενων κοινοτήτων και ενώσεων εργαζομένων. Εντούτοις, την ίδια στιγμή, η δέσμευση του αναρχισμού σε μια γενική κοινωνική και οικονομική χειραφέτηση σημαίνει ότι ο αναρχισμός απορρίπτει τις κρατικιστικές λύσεις στην εθνική καταπίεση που αφήνουν τον καπιταλισμό και την κυβέρνηση σε ισχύ.

Εάν κάποιος μπορεί να ονομαστεί ιδρυτής του επαναστατικού αναρχισμού, αυτός είναι ο Μιχαήλ Μπακούνιν (1918-1876). Οι πολιτικές ρίζες του Μπακούνιν βρίσκονται στα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα της Ανατολικής Ευρώπης, όπου αυτός διατήρησε την αφοσίωσή του σ’ αυτό που σήμερα μπορούμε να ονομάσουμε «απο-αποικιοποίηση» καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής του. Αν και ο Μπακούνιν, μετά από την καταστρεπτική πολωνική εξέγερση του 1863, πέρασε από τον παν-σλαβικό εθνικισμό στον αναρχισμό στη δεκαετία του 1860, συνέχισε να τάσσεται τα μετέπειτα χρόνια με κάθε προσπάθεια εθνικής αυτοδιάθεσης.

Αμφέβαλε εάν η «ιμπεριαλιστική Ευρώπη» θα μπορούσε να κρατήσει τις αποικιακές χώρες κατοίκων αποικίας σε καθεστώς σκλαβιάς: «Τα δύο τρίτα της ανθρωπότητας, 800 εκατομμύρια Ασιάτες κοιμισμένοι σήμερα μέσα στη δουλεία τους, θα ξυπνήσουν απαραιτήτως και θα αρχίσουν να κινητοποιούνται». Ο Μπακούνιν διακήρυξε την «μεγάλη του συμπόνια για οποιαδήποτε εθνική εξέγερση ενάντια σε οποιαδήποτε μορφή κατοχής», δηλώνοντας ότι κάθε άνθρωπος «έχει το δικαίωμα να είναι ο εαυτός του…. κανένας δεν έχει δικαίωμα να επιβάλει τη θέλησή του, τις συνήθειές του, τις γλώσσες του και τους νόμους του».

Ανατολική Ευρώπη

Το κρίσιμο ζήτημα είναι, εντούτοις, «σε ποια κατεύθυνση και ποιο στόχο» θα πρέπει να κινηθούν τα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα. Για τον Μπακούνιν, η εθνική απελευθέρωση πρέπει να επιτευχθεί «τόσο όσον αφορά τα οικονομικά όσο και τα πολιτικά ενδιαφέροντα των μαζών»: εάν ο αντιαποκιοκρατικός αγώνας πραγματοποιείται με τη «φιλόδοξη πρόθεση να οργανωθεί ένα ισχυρό κράτος» ή εάν «πραγματοποιείται ερήμην των ανθρώπων» και «πρέπει, επομένως, η επιτυχία του να εξαρτηθεί από μια προνομιούχα τάξη», τότε θα μετατραπεί σε ένα «οπισθοδρομικό, καταστρεπτικό, αντεπαναστατικό κίνημα».

«Κάθε αποκλειστικά πολιτική επανάσταση – είτε προς υπεράσπιση της εθνικής ανεξαρτησίας είτε για την εσωτερική αλλαγή… – η οποία δεν στοχεύει στην άμεση και πραγματική πολιτική και οικονομική χειραφέτηση των ανθρώπων, θα είναι μια ψεύτικη επανάσταση. Οι στόχοι της θα είναι ανέφικτοι και οι συνέπειές της αντιδραστικές». Έτσι, εάν η εθνική απελευθέρωση γίνει για να επιτευχθεί κάτι περισσότερο από μια απλή αντικατάσταση των ξένων από τους ντόπιους καταπιεστές, τότε το εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα πρέπει να συγχωνευθεί με τον επαναστατικό αγώνα της εργατικής τάξης και της αγροτιάς ενάντια στην κεφαλαιοκρατία και στο κράτος. Χωρίς κοινωνικούς επαναστατικούς στόχους, η εθνική απελευθέρωση θα είναι απλώς μια αστική επανάσταση. Ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας της εργατικής τάξης και της αγροτιάς πρέπει να είναι αποφασιστικά αντι-κρατικός, γιατί το κράτος θα ήταν το απαραίτητο συντηρητικό μιας προνομιούχας τάξης και το κρατικό σύστημα θα αναδημιουργούσε συνεχώς το πρόβλημα της εθνικής καταπίεσης: «για να υπάρξει, ένα κράτος πρέπει να γίνει εισβολέας σε άλλα κράτη… πρέπει να είναι έτοιμο να καταλάβει μια ξένη...

Περισσότερα …