Μια κριτική στην κατεστημένη δυσεκπαίδευση από την ματιά του Paul Goodman
Η συμβολή του John Dewey στο κίνημα της απο-σχολειοποίησης
O Dewey (1859-1952) ήθελε να αποδείξει πως η παιδαγωγική είναι ένας αυτόνομος επιστημονικός κλάδος. Το 1896 ίδρυσε ένα Σχολείο-εργαστήρι για να εφαρμόσει την παιδαγωγική του φιλοσοφία και να αποδείξει πως αυτά που προτείνει είναι εφαρμόσιμα. Επηρεάστηκε από τον Rousseau, τον Pestalozzi, τον Froebel και άλλους.
Βασικό χαρακτηριστικό της φιλοσοφίας του ήταν η γεφύρωση των δίπολων θεωρία και πράξη, πνευματική και χειρωνακτική εργασία, ψυχολογία και κοινωνιολογία, άτομο και συλλογικότητα. Το άτομο για τον ίδιο αλληλοεπιδρά με το περιβάλλον (άψυχο και έμψυχο) και αυτό έχει σαν αποτέλεσμα η εξέλιξη να είναι άμεσα αλληλοεξαρτόμενη και από τα δυο μέρη. Αυτό είναι το σημαντικότερο εργαλείο που χρησιμοποίησε ο Goodman και οι υπόλοιποι του κινήματος της απο- σχολειοποίησης, για να προτείνουν με θράσος το 'γκρεμίστε τα σχολικά κελιά'. Η ανάπτυξη του ατόμου περνά μέσα από την κοινωνική αλλαγή. Η επικοινωνία, ο αναστοχασμός, ο αυτοέλεγχος, η συνεκπαίδευση και το βίωμα για τον Dewey είναι τα εργαλεία που θα οδηγήσουν σε αυτήν την αλλαγή, έτσι η εκπαίδευση δεν είναι ένα ζήτημα που αφορά μόνο τα ανήλικα μέλη της κοινότητας, ούτε η παιδική ηλικία είναι η προετοιμασία για την μέλλουσα ζωή. Ενήλικες και ανήλικοι δομούν μαζί μια κοινότητα ολιστικά παιδαγωγική για όλα τα εμπλεκόμενα άτομα που ζουν σε αυτή.
Το βίωμα για τον Dewey είναι η κινητήρια δύναμη της δράσης και με αυτόν τον τρόπο δημιουργείται το ψυχολογικό υπόβαθρο για να δομηθεί ένα άτομο με αυτοπεποίθηση και βούληση. Το εσωτερικό κίνητρο που οδηγεί στην πράξη και η σύνθεση της πνευματικής με την χειρωνακτική εργασία οδήγησαν τον ίδιο στην διδακτική θεωρία του "learning by doing" (μάθηση από την πράξη). Αυτή η λειτουργία δεν αντιστοιχεί μόνο στην σχέση δασκάλου -μαθητή αλλά σε όλο το πλέγμα των κοινωνικών σχέσεων. Έτσι οι επιθυμίες και τα κίνητρα δεν οδηγούν μόνο σε μια ατομική εξέλιξη αλλά και στην κοινωνική αυτονομία και χειραφέτηση. Αυτή ήταν και η εμπνευστική αφετηρία για τους Αμερικάνους θεωρητικούς της εκπαίδευσης να προτείνουν την απο-σχολειοοποίηση της κοινωνίας.
Στις δεκαετία του '60 και του '70 οι Paul Goodman, Ivan Illich, John Holt, Jonathan Kozol, John Taylor Gatto, Everett Reimer, George Dennison κ.ά. ξεκίνησαν να προτείνουν την απο-σχολειοποιήση της κοινωνίας. Στην περίοδο 1967-1972 όπου τα νεανικά κινήματα αμφισβήτησης του κυρίαρχου τρόπου ζωής ήταν στην άνθισή τους, ιδρύθηκαν στην Αμερική πάνω από 500 ελεύθερα σχολεία.
Ο Holt ήταν κυρίως εμπνευστής του homeschooling, όπου προτείνει τα παιδιά να μην πηγαίνουν καθόλου σχολείο και η κύρια δράση για την διαπαιδαγώγιση τους να την έχουν οι γονείς, πάντα σε σχέση με τον παθητικό ρόλο που έχουν τώρα. Τον όρο deschooling εμπνεύστηκε ο Illich, ο οποίος πρότεινε μια κοινωνία που δεν θα υπάρχει η αναγκαιότητα του σχολείου σαν κτιριακή υποδομή, αφού όλη η κοινότητα και οι δημόσιοι της χώροι όπως πλατείες, μουσεία, κινηματογράφος, θέατρο, καφετέριες κ.τ.λ. θα στοχεύουν στο να λειτουργούν σα μια εκπαιδευτική διαδικασία. Το βασικό γνώρισμα της απο-σχολειοποήσης είναι πως δεν υπάρχει εξαναγκαστική παρακολούθηση, και η επιθυμία προκύπτει από εσωτερικό κίνητρο. Η γνώση κατακτιέται μέσα...
Η Ιουλία Ραλλίδη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1949 και προερχόταν από αστική οικογένεια της εποχής. Έκανε βασικές σπουδές στο Αρσάκειο Ψυχικού και πανεπιστημιακές σπουδές στο Deree Pierce College (Aγ. Παρασκευής) με ειδίκευση στην Αγγλική και Αμερικάνικη Λογοτεχνία, στην Κοινωνιολογία και αποφοίτησε με πτυχίο Bachelor of Arts. Στη "Σχολή Σταυράκου" παρακολούθησε μαθήματα Κριτικής Κινηματογράφου, με δασκάλους τους Βασίλη Ραφαηλίδη, Γιάννη Μπακογιαννόπουλο, Παντελή Βούλγαρη κ.ά. Απόκτησε επαγγελματική διδακτική εμπειρία, με διδασκαλία Αγγλικών στη σχολή του ΕΟΤ και σε κεντρικά φροντιστήρια των Αθηνών, με έμφαση στα πτυχία και τις κατατακτήριες εξετάσεις γλωσσομάθειας για εισαγωγή σε Πανεπιστημιακά ιδρύματα.
Στις αρχές της μεταπολίτευσης συμμετέχει στις...
Του Ευριπίδη Καλτσά
Το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε πρώτη φορά στο τεύχος #6 (Εμμένοντας στην άρνηση να συνηθίσουμε το τέρας) του Κοινωνικού Αναρχισμού, που εκδόθηκε τον Ιούνιο του 2019 από τις Ελευθεριακές Εκδόσεις Κουρσάλ. Ο Κοινωνικός Αναρχισμός είναι η πολιτική επιθεώρηση που εκδίδουν οι Ελευθεριακές Εκδόσεις Κουρσάλ, οι οποίες αποτελούν εκδοτικό κινηματικό εγχείρημα που είναι συνδεδεμένο με την Ελευθεριακή Πρωτοβουλία Θεσσαλονίκης (μέλος της Αναρχικής Ομοσπονδίας).
“Ο μοναδικός τρόπος ώστε το αναρχικό κίνημα να απομακρυνθεί από το χάος και να αναζωογονηθεί είναι μια θεωρητική και οργανωτική αποσαφήνιση του περιβάλλοντός μας, που να οδηγεί σε μια διαφοροποίηση και στην επιλογή ενός ενεργού πυρήνα...
Στο κτήριο της Ελληνικής κοινότητας της Μελβούρνης στις 18/07/2019
Με τον Ελευθεριακό στο Αυτοδιαχειριζόμενο Στέκι Πέρασμα, 22/01/2018