Carlos Hernández*
Τέλη Μαΐου 1945. Λιγότερο από ένα μήνα αφότου τα αμερικανικά στρατεύματα είχαν καταλάβει και απελευθερώσει όλους τους κρατούμενους από το ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Mauthausen-Gusen. Οι Ισπανοί επιζώντες είχαν φροντίσει να παραμείνπυν υπό κράτηση ή να συλληφθούν εκείνοι οι κρατούμενοι τα χέρια των οποίων ήταν βαμμένα με αίμα από την υπηρεσία τους ως kapos (δηλαδή κρατούμενοι στα ναζιστικα΄στρατόπεδα οι οποίοι ήταν στην υπηρεσία των ναζιστών). Παρά το γεγονός ότι φορούσαν τις ίδιες ριγέ στολές με τους συντρόφους τους, πολλοί από αυτούς τους βοηθούς των SS ήταν ακόμη πιο αιμοδιψείς από τους ίδιους τους Ναζί. Ο kapo φρόντιζε για τη διατήρηση της πειθαρχίας μέσα στο στρατόπεδο συγκέντρωσης και επέβλεπε την εργασία των σκλάβων. Όταν επρόκειτο για κακομεταχείριση και δολοφονία ανθρώπων, ως kapos είχαν λευκή κάρτα (carte blanche). Έτσι δεν τους επιδείχθηκε έλεος όταν τελείωσε ο πόλεμος. Μόνο λίγοι από αυτούς κατάφεραν να ξεφύγουν. Οι υπόλοιποι ξυλοκοπήθηκαν μέχρι θανάτου από τους συγκρατούμενούς τους ή παραδόθηκαν στους Συμμάχους για να δικαστούν.
Αλλά δεν είχαν συμπεριφερθεί όλοι οι kapos σαν εγκληματίας. Πολλοί κρατούμενοι χρησιμοποίησαν τις προνομιούχες θέσεις τους για να σώσουν ζωές. Από την άλλη πλευρά, άλλοι «εκτοπισμένοι που φορούσαν ναζιστικό περιβραχιόνιο» είχαν παίξει λιγότερο σαφή ρόλο. Έτσι, την εποχή που τιμούνταν η μνήμη των σχεδόν 5.000 Ισπανών που χάθηκαν στο Mauthausen-Gusen, ένας άνθρωπος, ένα όνομα βρισκόταν το επίκεντρο της διαμάχης – ο César Orquín Serra. Αυτός ο αναρχικός από τη Βαλένθια κατηγορήθηκε για κάθε είδους εγκληματικότητα από ορισμένους που συνδέονταν με το Κομμουνιστικό Κόμμα. Αλλά τη φήμη του υπερασπίστηκαν άλλοι συμπατριώτες του που είχαν εργαστεί υπό τις διαταγές του και απέδωσαν αυτές τις κατηγορίες στον μακροχρόνιο πολιτικό ανταγωνισμό μεταξύ κομμουνιστών και αναρχικών. Ο Orquín εγκαταστάθηκε στην Αργεντινή αμέσως μετά το τέλος του πολέμου, αν και οι φήμες αυτές τον ξεπέρασαν. «Ο César ήταν ο πιο σημαντικός κρατούμενος σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ήταν άμεσα υπεύθυνος για το γεγονός ότι τριακόσιοι Ισπανοί Ρεπουμπλικάνοι επέζησαν της ναζιστικής κόλασης» δηλώνει ο Carles Senso, ο οποίος δημοσίευσε μαζί με τον συνάδελφό του ιστορικό, Guillem Llin, το βιβλίο «César Orquín Serra: Ο αναρχικός που έσωσε 300 Ισπανούς στο Μαουτχάουζεν» («César Orquín Serra: El anarquista que salvó a 300 españoles en Mauthausen»).
«Το να ισχυριστούμε ότι ήταν ο πιο σημαντικός δεν είναι κάτι που το κάνουμε ως επικύρωση της έρευνάς μας και αυτού του βιβλίου, αλλά απλώς μια πράξη ιστορικής δικαιοσύνης. Αλλά για τις κατηγορίες που διατυπώθηκαν με επιθετικότητα εναντίον του César Orquín, όλες οι αμφιβολίες θα διαλυθούν επειδή κανείς όσο αυτός δεν κατάφερε να εργαστεί τόσο άμεσα για να σώσει τις ζωές των συμπατριωτών του ή να το φέρει σε πέρας μια αποστολή τέτοιας κλίμακας».
Αναρχικός μέχρι την ημέρα του θανάτου του
Το βιβλίο «César Orquín Serra: El anarquista que salvó a 300 españoles en Mauthausen» μας προσφέρει πολλές πληροφορίες για τον μυθιστορηματικό πρωταγωνιστή του, ξεκινώντας από την ημερομηνία γέννησής του που τοποθετείται το 1914 και όχι, όπως μέχρι τώρα λεγόταν, το 1917....
Ο Vicente Castillo Muñoz, ως νέος, διάβασε τα μυθιστορήματα που δημοσιεύονταν στις αναρχικές επιθεωρήσεις “La Revista Blanca”, “La Novela Ideal, “La Novela del Día” κ. ά., με τη βοήθεια αναρχικών εργατών κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του ντε Ριβέρα, κάτι που τον έφερε πιο κοντά στις ελευθεριακές ιδέες. Εργαζόταν σε έναν ξενώνα, και αρχικά συνδέθηκε με την UGT, αλλά μόλις εντάχθηκε στην Ελευθεριακή Νεολαία εντάχθηκε και στη CNT της Γρανάδας, στο συνδικάτο των ζαχαροπλαστών. Σε περιόδους ανεργίας έκανε άλλες δουλειές, αλλά το 1936 συνεργάστηκε με τον Antonio Morales Guzmán, στην αναδιοργάνωση του συνδικάτου εργαζομένων στα ζαχαροπλαστεία και σοκολατοποιεία.
Όταν...
— Κατά τη διάρκεια της γενικής απεργίας του 1917, ο Βραζιλιάνος αναρχικός Edgard Leuenroth, συνελήφθη και δικάστηκε επειδή θεωρήθηκε από τις αρχές ως ένας από τους «μέντορες» της παράλυσης και ότι «καθοδήγησε» μια ομάδα εργαζομένων που απαλλοτρλιωσαν τον μύλο Santista.
Ο Edgard Leuenroth κατά τη διάρκεια της δίκης του είπε τα ακόλουθα λόγια (αποσπάσματα): «Ο κομμουνιστικός αναρχισμός αρνείται την ιδιοκτησία, αλλά την αρνείται ως προνόμιο μιας τάξης, διεκδικώντας την ως αναμφισβήτητο δικαίωμα της ανθρώπινης συλλογικότητας. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος διακηρύσσει την ανάγκη για γη, στέγαση, μέσα μεταφοράς, ορυχεία, μηχανήματα και εργασία. Όλος ο κοινωνικός πλούτος,...
Στο κτήριο της Ελληνικής κοινότητας της Μελβούρνης στις 18/07/2019
Με τον Ελευθεριακό στο Αυτοδιαχειριζόμενο Στέκι Πέρασμα, 22/01/2018