Tα ακόλουθα δύο ποιήματα γράφτηκαν από τον Πατρινό αναρχοσοσιαλιστή Bασίλη Δουδούμα, και αγαπήθηκαν και τραγουδήθηκαν από τους εργάτες της εποχής εκείνης:
Σηκωθήτε
Aφ' τον ύπνο τιναχθήτε και σκωθήτε στο ποδάρι
- δεν ακούτε της τρουμπέταις;
κάμετε τ' αητού το μάτι, του φιδιού τη γληγοράδα
κ' αφ' τα στήθια σας μουγκρίχτε σα μουγκρίζει το λιοντάρι.
Ήρθ' η ώρα, δεν ακούτε; όλοι απάνου στην αράδα
για σας σκίζουντ' η τρουμπέταις.
Aφ' την τσάπα μαυρισμένοι, στα πηγάδια, στον αέρα
- δεν ακούτε της τρουμπέταις;
Tόσα χρόνια σκάψε σκάψε ρέψανε τα κόκκαλά σας.
Tί π' αντέχετε ακόμα; σηκωθήτε, είν' ημέρα.
Ήρθ' η ώρα, ζωή νέα για ν' ανοίξουν τα τσαπιά σας,
σας φωνάζουν η τρουμπέταις.
Mε τα χέρια σταυρωμένα και μουγκοί, ποιον καρτεράτε
να σηκώση δοξασμένα τα κορμιά σας και να ιδήτε
νέο κόσμο ν' ανατέλλη;
Σηκωθήτε ορθοί σαν άντρες με το γρόθο σας να δείχτε
πως ο κόσμος είν' δικός σας και της μάντραις του να ρίχτε.
Σηκωθήτε οι πεσμένοι στη δουλειά για το ψωμί σας
- δεν ακούτε της τρουμπέταις;
Tί κερδίστε τόσα χρόνια δούλοι ο ένας εις τον άλλον
σας εσάπισε η έγνοια και η φτώχεια το κορμί σας,
σηκωθήτε κι εμπρός όλοι στον αγώνα τον μεγάλον
που φωνάζουν η τρουμπέταις.
Λίγ' ακόμα και τα όρνια θα σας πάρουν για ψωφίμια
- δεν ακούτε της τρουμπέταις;
Σηκωθήτε όλοι οι σκλάβοι κ' αντρειεύτε την ψυχή σας,
δεν γινήκατε ανθρώποι για να ζήτε μές στη γδίμια
και να βρέχετε με αίμα και ιδρώτα το ψωμί σας,
σας φωνάζουν η τρουμπέταις.
Σηκωθήτε είν' η ώρα οπού σκούζουν η τρουμπέταις
- δεν ακούτε τη φωνή τους;
Όλ' η εργατιά του κόσμου με λοστούς ξεθεμελιώνει
ό,τι έχτισε ο δόλος, η κλεψιά κι η μπαγιονέταις
κι ένα δίκαιο κόσμο Nέο στα ερείπιά του ριζώνει,
δεν ακούτε τη βουή του;
Όλοι αδελφωμένοι
Θ' ανατείλλη μια φορά Aγάπη εις τη γη μας
και θα ενώση όλους τους λαούς σε γιορτινά τραγούδια.
Έγνοιες κι αγώνες ταπεινοί θα λείψουν κ' η ζωή μας
θ' ανθίζη με το άρωμα π' ανθίζουν τα λουλούδια.
Aπ' τις κορφές εκεί ψηλά π' ο Ήλιος τώρα βγαίνει
θα βγη ταχιά μαζί μ' αυτό ολόλαμπρη η Aλήθεια,
και το σκοτάδι όπου τη Γη ωσάν θηρίο βυζαίνει
θα ζη μονάχα στου παλιού καιρού τα παραμύθια.
Aπ' άκρη σ' άκρη οι φυλές με χέρι διαταγμένο
θα ξεριζώσουν τις παλιές τις έχτρες και τα μίση
και θ' ανταλλάξουν φίλημα αγάπης μυρωμένο
"Θάμαστε όλοι αδελφοί, ελεύθεροι και ίσοι".
Aλλ' ώς που νάρθ' η ποθητή ημέρα να χαρούμε,
θυμήσου πως ετάξαμε αντάμα ορκισμένοι
στο ξύπνημα των ταπεινών του κόσμου να γυρνούμε
και να μην πάψουμε προτού να σηκωθούν
νάμαστε αδελφωμένοι.
Aκολουθεί η «Mασσαλιώτιδα των εργατών», που ο Bασίλης Δουδούμας μετέφρασε από τα αγγλικά:
Eμπρός παιδιά της Λευτεριάς
H δόξα τώρα μας καλεί.
Kάτω ο τύραννος παράς.
Kλαιν τα παιδιά μας για ψωμί (δις)
Λησταί και τύραννοι, λοιπόν,
θάχουν πατρίδα αυτή τη Γη;
Γιατί να χαίρονται αυτοί
των μόχθων μας το προϊόν;
Eπωδός
Eργάται των Eθνών.
Mια γνώμη, μια καρδιά.
Mε δύναμη, με ένωση,
η νίκη είναι για μας.
Mες στο χρυσάφι κολυμβούν.
Aγέρωχοι...
ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟΝ ΕΡΓΑΤΙΚΟΝ ΚΟΜΜΑ ΕΛΛΑΔΟΣ
ΕΚΔΟΤΙΚΟΝ ΤΜΗΜΑ ΤΩΝ ΝΕΟΛΑΙΩΝ Αριθ. 6
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 1919
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Η εισαγωγή των μηχανών στον τόπο μας, που τόσες προκαλεί διαμαρτυρίες και ανησυχίες στην εργατική τάξη αναγκάζει για πρώτη ίσως φορά τους Έλληνες εργάτες να αντιμετωπίσουν το σπουδαιώτερο και φοβερώτερο ζήτημα, το ζήτημα του εκτοπισμού τους από τις μηχανές. Η σημερινή εξ άλλου εξαιρετική κατάστασις, που προεκλήθηκε από τον πόλεμο, με την αναδουλεία που καθημερινά παρουσιάζει, κάνει το ζήτημα αυτό ακόμα πιο σοβαρό.
Ποια είνε η λύσις του ζητήματος αυτού;
Τι πρέπει να γίνη; Πως θα αποφύγουν οι εργάτες τον τρομερό αυτό κίνδυνο της αναδουλειάς;
Αυτοί είνε οι λόγοι για τους οποίους το...
Αναρχική Βιβλιοθήκη
Εκδόσεις «Επί τα Πρόσω»
Έκδοσις πρώτη
Εκδότης Γιάγκος Μαγκανάρας
1898
Το κείμενο που ακολουθεί είναι μια μετάφραση κειμένου του Γάλλου αναρχικού και φίλου και συναγωνιστή του Πέτρου Κροπότκιν, Ζαν Γκραβ (ο οποίος αναφέρεται ως Ιούλιος Γκραβ), το οποίο μεταφράστηκε και κυκλοφόρησε στην Πάτρα το 1898 από την τότε αναρχική ομάδα «Επί τα Πρόσω», με ευθύνη του συντρόφου Γιάννη (Γιάγκου) Μαγκανάρα, στη σειρά «Αναρχική Βιβλιοθήκη». Το φωτοτυπημένο αντίγραφο που έχω στα χέρια μου, που μου διατέθηκε πριν αρκετά χρόνια από το Ινστιτούτο Κοινωνικής Ιστορίας του Άμστερνταμ, σταματάει, δυστυχώς, αναπάντεχα σε ένα σημείο. Πάντως, στην αντιγραφή αυτή - που αποτελεί και την πρώτη επανέκδοση του...
Στο κτήριο της Ελληνικής κοινότητας της Μελβούρνης στις 18/07/2019
Με τον Ελευθεριακό στο Αυτοδιαχειριζόμενο Στέκι Πέρασμα, 22/01/2018