Lucía Sánchez Saornil*
Με μια βαθιά χαρακιά μέσα μας ερχόμαστε αντιμέτωπες με την απώλεια του Ισπανικού πολέμου. Μόνο όσοι έζησαν μέρα με τη μέρα, ώρα με την ώρα το χτίσιμο αυτού του θαυμάσιου κόσμου που γεννήθηκε στις 19 Ιουλίου, καταλαβαίνουν όλα όσα χάθηκαν με αυτή την ήττα.
Πόσες φορές πιστέψαμε ότι προχωρούσαμε αργά, ότι μας καθυστερούσαν λάθη λόγω ξεροκεφαλιάς, ότι πηγαίναμε προς τα πίσω… Και τι τρομερή ώθηση προς τα εμπρός είχαμε σε κάθε περίπτωση! Είναι αλήθεια ότι υπήρξαν λάθη και δισταγμοί, είναι αλήθεια ότι η αρχική ορμή δεν ολοκληρώθηκε, αλλά τι μεγάλη πόρτα ανοίχτηκε προς την ελευθερία του κόσμου. Και μπορούμε να το επιβεβαιώσουμε αυτό τώρα, όταν αναπνέουμε ξανά τον τοξικό αέρα ενός καπιταλιστικού κράτους.
Δημιουργήσαμε μια νέα κατανόηση των δικαιωμάτων μας που ήταν σε μεγαλύτερη αρμονία με το φυσικό δίκαιο. Εν μέσω πολέμου, καταδιωκόμενοι από αριθμητικά ανώτερες δυνάμεις, εν μέσω του αναπόφευκτου αποπροσανατολισμού που προκαλούσε ο αυτοσχεδιασμός της αντίστασής μας από τη μια μέρα στην άλλη, αντιμέτωποι μ’ έναν άγριο και ευφυή εχθρό που υποβοηθούνταν από όλα τα όπλα που μπορεί να φανταστεί κανείς, έπαιρναν μορφή αλλαγές και κοινωνικά πειράματα που στην κανονική, ειρηνική πορεία των πραγμάτων θα απαιτούσαν ίσως εκατό χρόνια εξέλιξης. Δείτε τις αγροτικές συλλογικότητες της Αραγονίας και της Ανδαλουσίας, ορισμένες από τις εργατικές συλλογικότητες στην Καταλονία και το λιγότερο γνωστό έργο των αγροτών της Καστίλης λα Νουέβα.
Άνθρωποι με διδακτορικό στην αυτοπεποίθηση έχουν περιγράψει τα πειράματά μας ως αφελή και πρωτόγονα μικρά βήματα. Δεν θέλουμε να αρνηθούμε εντελώς την κατηγορία, διότι, σε τελευταία ανάλυση, το ισπανικό κίνημα, ολόκληρος ο ισπανικός πόλεμος, δεν ήταν παρά ο άνθρωπος -με την ακριβέστερη έννοια του συνειδητού όντος- που αντιδρούσε ενάντια σε μια νομική διοίκηση που είχε μετατρέψει την κοινωνική ζωή σε μια σειρά από μηχανικές κινήσεις, με μοναδικό στόχο την εξυπηρέτηση των συμφερόντων λίγων προνομιούχων. Για να ξεπεράσουμε αυτό το σύστημα, έπρεπε να στρέψουμε το βλέμμα μας στις πρωτόγονες ρίζες των πραγμάτων. Ήταν απαραίτητο να διατηρήσουμε ένα στοιχείο ευφυούς πίστης ως αντίβαρο στην παλιά, ψευδή σοφία. Χωρίς αυτό θα διακινδυνεύαμε να αλλάξουμε απλώς το όνομα του συστήματος που περιφρονούμε.
Χωρίς αυτή την αφελή πίστη, αυτόν τον αθώο πριμιτιβισμό που μας ρίχνουν στα μούτρα οι σπασίκλες αστοί οικονομολόγοι, δεν θα είχαμε πραγματοποιήσει τα θαυμάσια πειράματα που πέτυχε η ισπανική επανάσταση και τα οποία, αν και ο πόλεμος χάθηκε, θα παραμείνουν χαραγμένα στα ιστορικά αρχεία προς όφελος των ίδιων αυτών οικονομολόγων.
Αλλά υπάρχουν και οι άλλοι αρνητές του κινήματός μας: οι «ανθρωπιστές». Τους έχουμε ακούσει πολλές φορές να λένε ότι τα πειράματά μας κόστισαν πολύ σε αίμα και πόνο. Ξεχνούν ότι η ίδια η ανθρωπότητα αποτελεί μια σειρά από πειράματα ανά τους αιώνες και αν σκεφτεί κανείς τους ποταμούς πόνου που κάθε πείραμα έφερε μαζί του τότε το δικό μας θα φαινόταν σχετικά αθώο. Πειράματα που διήρκεσαν αιώνες και των οποίων τα θύματα δεν μπορούν να μετρηθούν· πειράματα που καταδίκασαν γενιές και γενιές στην πείνα και τη φτώχεια· πειράματα που απανθρωποποίησαν εκατομμύρια ανθρώπους και τα οποία, σε αντίθεση με το δικό μας, δεν άνοιξαν κανένα νέο δρόμο για την ανθρωπότητα.
...
Σαν σήμερα την 30η Ιουλίου 1971, 38 πολιτικές κρατούμενες, οι περισσότερες μέλη του MLN και μερικές κομμουνίστριες και αναρχικές, δραπέτευσαν από τις γυναικείες φυλακές του Μοντεβιδέο.
Με τη βοήθεια συντρόφων τους που έσκαψαν τούνελ στην άλλη άκρη των υπονόμων που βρίσκονταν κάτω από τις φυλακές, πραγματοποίησαν τη μεγαλύτερη στον κόσμο οργανωμένη απόδραση γυναικών, σε μια επιχείρηση με κινηματογραφικά χαρακτηριστικά, που έμεινε γνωστή ως “Επιχείρηση Αστέρι”, παίρνοντας αυτήν την ονομασία από το 5άκτινο αστέρι-σύμβολο των Τουπαμάρος.
Τα επόμενα χρόνια, οι 34 από τις 38 γυναίκες συνελήφθησαν ξανά και υπέστησαν βασανιστήρια από τη δικτατορία.
Όταν το 1985 οι πολιτικοί/ές κρατούμενοι/ες...
Ο καπνατζής γνωρίζεται,
απ’ την περπατησιά του
τρίζουν τα παπουτσάκια του,
τρίζει κι’ η φορεσιά του.
Μάστορα καλέ μάστορα,
για κύττα το ρωλόγι σ’
κι’ αν είν’ η ώρα δώδεκα,
να σηκωθούμε όλες.
Το Σάββατο πλησίασε,
πληρών’ται οι καπνεργάτριες
μαραίνονται τ’ αφεντικά,
που δίνουν τους παράδες.
[Πέτσης Ιωάννης, Εργατικά δίστιχα / Συλλογή ανεκδότων δημοτικών ασμάτων: Μακεδονίας, Χαλκιδικής, Θράκης, Θεσσαλονίκη, 1931, σ. 132-133].
Σαν λίγες ημέρες πριν, στις 21 Ιούλη του 1933, οι εργάτες τριών καπνομάγαζων της Καβάλας κατεβαίνουν σε στάση εργασίας εναντίον των απολύσεων. Η αστυνομία πολιορκεί τους απεργούς και ανοίγει πυρ εναντίον τους, με αποτέλεσμα τον τραυματισμό...
Στο κτήριο της Ελληνικής κοινότητας της Μελβούρνης στις 18/07/2019
Με τον Ελευθεριακό στο Αυτοδιαχειριζόμενο Στέκι Πέρασμα, 22/01/2018