Your name

Ιστορία Διεθνούς Αναρχικού Κινήματος

04 Ιουνίου 2012

”Ο Μιχαήλ Αλεξάντροβιτς Μπακούνιν, ο αναρχικός, ήταν πολιτικός στοχαστής. Η υπόληψή του, βασισμένη εν μέρει στη δίψα του για δράση και εν μέρει σε μια ευνοϊκή προς το πρόσωπό του ιστοριογραφία, επισκιάζεται…” λέει ο Robert Cutler, ανοίγοντας με αυτά τα λόγια την εισαγωγή στην ανθολογία του με γραπτά του Μπακούνιν. Ένας άλλος ιστορικός, ο Nunzio Pernicone, θρηνεί για τη σύγχρονη μόδα του “ραπίσματος κατά του Μπακούνιν” (“Bakunin-bashing”). Και ο Arthur Lehinng, σε μια κριτική στο πλαίσιο μιας ιστορικής λογοτεχνικής εργασίας το 1978, αναφέρεται σε συνομωσία σιωπής, ισχυριζόμενος ότι από τη μελέτη του έργου του Μπακούνιν αναδύονται, αναπόφευκτα, μερικά βασικά ζητήματα που αντιμετωπίζουν τα κινήματα της εργατικής τάξης, όπως δικτατορία εναντίον ελευθερίας, συγκεντρωτισμός εναντίον ομοσπονδισμού, αυτο-οργάνωση εναντίον ενός εξουσιαστικού πολιτικού κόμματος.

΄Οταν ο Lehinng ασχολείτο με τη δική του εργασία, μόνο η βιογραφία του μαρξιστή E.H.Carr, του 1937, ήταν διαθέσιμη στην αγγλική γλώσσα (εκτός από μερικά ιστορικά διαγράμματα σε μπροσούρες, περιοδικά και συλλογές έργων του Μπακούνιν), ενώ ελάχιστα από τα γραπτά του Μπακούνιν είχαν μεταφραστεί στην αγγλική γλώσσα. Αλλά σήμερα υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός βιογραφικών εργασιών, συγκρινόμενος τουλάχιστον με το μικρό αριθμό γραπτών του Μπακούνιν που είναι διαθέσιμα στα αγγλικά. Επιπλέον, η παλιά, αλλά ακόμα επίκαιρη, βιογραφία του E.H.Carr επανακυκλοφόρησε το 1975, ενώ οι αναγνώστες έχουν επιπλέον στη διάθεσή τους δύο δημοφιλείς βιογραφίες (των Masters και Mendel), μια ακαδημαϊκή βιογραφία της Aileen Kelly, μια αρκετά χρήσιμη ματιά στον καταλυτικό ρόλο του Μπακούνιν στην οργάνωση του ιταλικού σοσιαλιστικού κινήματος (του Ravindranathan) και την, μάλλον μηχανιστική, εξέταση (από τον Thomas) του τρόπου με τον οποίο ο Μαρξ διαμόρφωσε τις ιδέες του και από πού και πώς διαμόρφωσε τα επιχειρήματά του για να αντικρούσει τους αναρχικούς στοχαστές, συμπεριλαμβανομένων των Μπακούνιν και Προυντόν.

Οι βιογραφίες των Masters, Mendel και Kelly είναι μάλλον φτωχές, ειδικά όταν συγκρίνονται με αυτή του Carr. Ο Mendel ισχυρίζεται (χωρίς να πείθει και στηριζόμενος σε πολύ ελάχιστες πηγές) ότι η επαναστατική πορεία και οι ιδέες του Μπακούνιν ήταν θεμελιωδώς εξουσιαστικές και ήταν αποτέλεσμα βαθιών ψυχολογικών προβλημάτων. Ο Masters διάκειται πιο φιλικά στο αντικείμενό του (αλλά αντιμετωπίζει τον αναρχισμό - στην καλύτερη περίπτωση - ως μια θαυμάσια, αλλά απραγματοποίητη ιδέα), αλλά, επίσης, χρησιμοποιεί σχεδόν ολοκληρωτικά αγγλόφωνες πηγές, ειδικά τον Carr, γράφοντας περισσότερο σε στυλ νουβέλας παρά ιστορίας.

Η βιογραφία της Aileen Kelly - η πιο νέα από τις τρεις προαναφερόμενες - προσπαθεί να αποτελέσει μια ακαδημαϊκή βιογραφία, αλλά (σύμφωνα με τον Cutler, “μεταχειρίζεται τον Μπακούνιν ως περίπτωση που χρήζει μελέτης μέσω της κοινωνικής ψυχολογίας που όμοιά της δεν έχει παρουσιαστεί καθ’ όλη τη χιλιετία” (σελ. 234). Η Kelly είναι αποφασιστικά εχθρική, απεικονίζοτας τον Μπακούνιν ως έναν άρρωστο κλόουν, παραφράζοντας όψεις-“κλειδιά” της ζωής και της σκέψης του και παραποιώντας στοιχεία, που δεν αποδεικνύονται άλλωστε, μέσω της παράθεσης επιτηδευμένων σημειώσεων. Αν και οι ιστορικοί του ισπανικού (Esenwein) και του ιταλικού (Ravindranathan) αναρχισμού επισημαίνουν τις οργανωτικές και προπαγανδιστικές ικανότητες του Μπακούνιν σε αυτό το πλαίσιο, η Kelly στη διατριβή της αρνείται να επιτρέψει στα ιστορικά ντοκουμέντα να μιλήσουν από...

Περισσότερα …