Αρχική

: Μάκης Σταύρου; Ιστορία Κοινωνικών Κινημάτων; 10 Αυγούστου 2022

Κείμενο: Μάκης Σταύρου*

Με το κείμενο αυτό στοχεύουμε κυρίως στο να διερευνήσουμε πιθανές σχέσεις ανάμεσα στις έννοιες κοινότητα και κοινοτισμός, όπως διαμορφώνονται σε δύο διαφορετικές γεωγραφίες (Βαλκάνια και Λατινική Αμερική) την ίδια περίοδο, δηλαδή, τον 18ο και 19ο αιώνα. Βασικό κίνητρο για την προσπάθεια αυτή ήταν το γεγονός ότι στους αιώνες αυτούς εντείνεται και κορυφώνεται η δράση των εθνικών κινημάτων σε αυτές τις περιοχές, κάτω από συνθήκες αρκετά διαφορετικές που παρουσιάζουν όμως σημαντικές ομοιότητες, αφού οι κοινότητες, με όποιο περιεχόμενο και αν αντιλαμβάνεται κάποιος την έννοια, αποτελούσαν μέχρι τότε, βασικό κύτταρο της κοινωνικής και σε σημαντικό βαθμό και της πολιτικής ζωής.

Βέβαια το θέμα είναι αρκετά σύνθετο και δεν είναι εύκολο να γίνουν ασφαλείς συγκρίσεις ανάμεσα στον κοινοτισμό, όπως αυτός εκφράζεται στα Βαλκάνια και τη Λατινική Αμερική, πολύ περισσότερο που η βιβλιογραφία τόσο η Ελληνική όσο και η διεθνής, είναι αρκετά περιορισμένη. Όμως, κατά την εκτίμησή μου, είναι ένα ενδιαφέρον ζήτημα από το οποίο, πιστεύω, ότι με ακόμη περισσότερη έρευνα μπορούν να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα. Με αυτή την έννοια, το κείμενο στοχεύει περισσότερο να θέσει ερωτήματα και να αναπτύξει τον προβληματισμό και λιγότερο στο να δώσει απαντήσεις και να διατυπώσει θέσεις.

Ορισμένα από τα βασικά ερωτήματα που θα βοηθούσε σημαντικά να αποτελέσουν αντικείμενο περαιτέρω έρευνας, γιατί, βρίσκονται στην «καρδιά» των κοινοτήτων και του κοινοτισμού, είναι αυτά που σχετίζονται με τη συλλογική ιδιοκτησία στη γη και την παραγωγή, με την αυτοδιαχείριση και με την άμεση δημοκρατία, όπως:

-Πώς λειτουργούσαν οι κοινότητες τον 18ο και τον 19ο αιώνα στις δύο προαναφερόμενες περιοχές, όπου το κυρίαρχο παραγωγικό μοντέλο ήταν η αγροτική οικονομία;
-Με ποιους θεσμούς (κοινωνικούς και διοικητικούς) λειτουργούσαν τόσο στα Βαλκάνια, όσο και στη Λατινική Αμερική;
-Πώς αντιδρούν οι κοινότητες στην αναπτυσσόμενη βιομηχανική παραγωγή;
-Τι είδους σχέσεις αναπτύσσουν οι κοινότητες με τα εθνικά κινήματα που αυτή την περίοδο εμφανίζονται και στις δύο περιοχές;
-Πώς θα μπορούσαμε να προσεγγίσουμε τη σχέση των κοινοτήτων με επαναστάτες ηγέτες, αυτής της περιόδου, όπως ο Ρήγας Φεραίος στα Βαλκάνια, ο Σιμόν Μπολίβαρ στη βόρεια και ο Χοσέ Μαρτίν στη νότια Λατινική Αμερική;
-Πώς σχετίζεται ο ομοσπονδισμός, όπως τον είχαν κατά νου οι τρεις προαναφερόμενοι ηγέτες με τον κοινοτικό τρόπο οργάνωσης των λαών, τόσο στη Βαλκανική όσο και στη Λατινική Αμερική;

Μάλιστα, στην έρευνά μου αναζητώ απάντηση και σε ένα ακόμη ερώτημα που, εκ πρώτης όψεως φαίνεται να μην είναι σχετικό με την επανάσταση του 1821, αλλά με βάση τα όσα μέχρι τώρα έχω μελετήσει δεν μπορώ να απορρίψω οποιαδήποτε απάντηση. Το ερώτημα αυτό επικεντρώνεται στο αν υπάρχει επίδραση του κοινοτισμού των Λατινοαμερικανών στην απόφαση του μιγά ηγέτη της Αϊτής, Ζαν Πιερ Μπουαγιέ, να αναγνωρίσει το δίκαιο του απελευθερωτικού αγώνα των Ελλήνων και να γίνει αυτή η Λατινοαμερικάνικη χώρα η πρώτη στον κόσμο που αναγνώρισε την Ελληνική Επανάσταση;

Επιχειρώντας να προσεγγίσουμε τα προαναφερόμενα ερωτήματα, χρήσιμο είναι να κάνουμε καταρχάς μια σύγκριση δύο βασικών κειμένων που γράφονται αυτή την περίοδο. Πρόκειται για το Μανιφέστο που έγραψε ο Ρήγας Φεραίος στοχεύοντας στην εξέγερση των λαών της Βαλκανικής και το Μανιφέστο της Καρθαγένης (Manifiesto de Cartagena) που έγραψε ο Σιμόν Μπολίβαρ, με στόχο την εξέγερση...

Περισσότερα …

: ...; Ελλαδικά Κοινωνικά Κινήματα; 09 Αυγούστου 2022

Ο Γιάννης Καρύτσας εξιστορεί τους καπνεργατικούς αγώνες στο Αγρίνιο του Μεσοπολέμου.

«[Ο]ι καπνεργάτες στο Αγρίνιο εφάρμοσαν, κυρίως κατά το δεύτερο ήμισυ της δεκαετίας του 1920, αυτή τη μορφή πάλης που ο Χομπσμπάουμ ονόμασε "συλλογική διαπραγμάτευση μέσω ταραχών"...

[Α]πό τη μια μεριά, οι συντονισμένες προσπάθειες των καπνεμπόρων να επιβάλουν στην επεξεργασία του καπνού την αγοραία οικονομία συνδεδεμένη με την παγκόσμια αγορά και, από την άλλη, τα βίαια ξεσπάσματα της καπνεργατικής ηθικής οικονομίας επί τη βάσει των αναγκών των εργαζομένων».

...

: ...; Γενικά Άρθρα; 08 Αυγούστου 2022

Γιώργος Αναγνώστου
Χαρτογραφήσεις της λευκής εθνοτικότητας – Λαϊκή εθνογραφία και δημιουργία χρηστικών παρελθόντων στον ελληνοαμερικανικό κόσμο
Εκδόσεις Νήσος
Μετάφραση: Πελαγία Μαρκέτου

Στο παρόν βιβλίο ο Γιώργος Αναγνώστου διερευνά την κοινωνική κατηγορία της «λευκής εθνοτικότητας» στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ως κατηγοριοποίηση που εμφανίστηκε και απέκτησε απήχηση στα χρόνια των αγώνων για τα πολιτικά δικαιώματα των μαύρων, η λευκή εθνοτικότητα αναφέρεται σε πληθυσμούς μεταναστευτικής καταγωγής, που προέρχονται από την Ευρώπη. Ο συγγραφέας μελετά την κατασκευή της εθνοτικής ιστορίας και αποκαλύπτει πως και γιατί οι λευκοί εθνοτικοί κατασκευάζουν επιλεκτικά, αναθεωρούν, λησμονούν ή αντιμετωπίζουν κριτικά το εθνοτικό παρελθόν τους. Χρησιμοποιεί ως παράδειγμα τους Ελληνοαμερικανούς...

Περισσότερα …