Συμπληρώνονται 173 χρόνια από την γέννηση και 94 χρόνια από τον θάνατο του πρωτεργάτη του Αναρχικού Κομμουνισμού (Αναρχοκομμουνισμού) Πέτρου Κροπότκιν. Σχεδόν όλους όσους και να ρωτήσεις στο ευρύτερο αναρχικό, αναρχικό, αντιεξουσιαστικό αλλά και αριστερό χώρο, όλοι τον γνωρίζουν ή μάλλον καλύτερα θεωρούν ότι τον γνωρίζουν ως τον «Αναρχικό Πρίγκιπα της συνεργασίας» ή έναν «ευγενή θεωρητικό Αναρχικό υπέρμαχο της μη βίας». Σε αυτό το κείμενο θα προσπαθήσω να αναπτύξω άγνωστες πηγές του έργου και των θέσεων του Ρώσου Αναρχικού, έμφαση την συνεισφορά του στην ταξικό πάλη.
Ο Πέτρος Κροπότκιν δεν ήταν ένας πασιφιστικός ουτοπικός λάτρης του προμεσαιωνικού παρελθόντος, αλλά ένας πριγκιπικής καταγωγής αρνητής της τάξης του και των προνομίων της, που αφιέρωσε την ζωή του για την χειραφέτηση των ανθρώπων αλλά και των εργαζομένων, ένας όχι απλά ταξικός σύμμαχος αλλά συμπολεμιστής στον ταξικό αγώνα. Ένας συνεπής και προσγειωμένος – αλλά όχι εγκλωβισμένος για την εποχή του, διορατικός Κομμουνιστής - Αναρχικός.
Στο σημείο αυτό γεννιέται το εξής ερώτημα: Τότε πως προέκυψε αυτή η γραφική εικόνα του καλόβολου Αναρχικού πρίγκιπα? Η απάντηση είναι ότι εν μέρει οφείλεται στον ίδιο που είχε μια πρόσχαρη προσωπικότητα με ευγενικό παρουσιαστικό, ήθελε την ελεύθερη ανταλλαγή αγαθών ενώ προτιμούσε την κόκκινη από την μαύρη σημαία που σε συνδυασμό με την μακριά και πλούσια γενειάδα του η κυρίαρχη αναπαράσταση της εικόνας του φτάνει να τον παρουσιάζει σαν τον αγαθό Άγιο Βασίλη του Ιστορικού Μείζονος Αναρχισμού. Στην ουσία όμως η εικόνα αυτή οφείλεται κυρίως σε αυτούς που ανέλαβαν να προβάλουν το έργο, την σημασία και την κληρονομία του ειδικά δε μετά τον θάνατο του. Η εστίαση σε αυτά τα «ευπώλητα» χαρακτηριστικά δημιούργησαν μια στρεβλή αλλά αξιαγάπητη εικόνα της προσωπικότητας του, που αν και εν μέρει είναι σωστή, αποσιωπά και κρύβει διάφορες άλλες πλευρές πολιτικού και ταξικού έργου του Κροπότκιν, ο οποίος δεν ήταν απλά ένας γεωγράφος θεωρητικός, αλλά ένας υπέρμαχος του ταξικού εργατικού κινήματος, όπως και ο Μπακούνιν.
Ο συστηματικός αναγνώστης του Πέτρου Κροπότκιν θα διαπιστώσει ότι τα πιο διάσημα έργα του είναι γενικές και θεωρητικές εισαγωγές στον Αναρχισμό και όχι αυτά που αφορούν πολιτικά ζητήματα εντός του κινήματος. Στην ουσία με τον τρόπο αυτό δημιουργείται μια πολύ συγκεκριμένη και πολύ κλειστή αναπαράσταση για τον ίδιο, η οποία κατασκευάζει ευρέος: Ότι είχε μια πολύ αφελή ανθρωπιστική οπτική για την φύση και την κοινωνία, ότι ήταν ουτοπικός και εραστής του Μεσαιωνικού χωριού, ότι ήταν θεωρητικός και στην ουσία η σκέψη του δεν είχε καμία πρακτική εφαρμογή ή όραμα για το πως θα γίνει και θα εξελιχθεί ή επανάσταση και ότι έβλεπε ότι ο ελευθεριακός κομμουνισμός θα μπορούσε να επιτευχθεί σε μία νύχτα ως αποτέλεσμα μια απλοϊκής εξελικτικής προόδου. Δυστυχώς για όσους τα πιστεύουν τίποτα αυτό δεν είναι ακριβές αλλά κατάφωρα αναληθές.
Αρκετές φορές έχουμε γίνει μάρτυρες του άλλα να λέμε, άλλα να εννοούμε ή άλλα να θέλουμε να εκφράσουμε. Το αξίωμα αυτό δεν αφήνει αλώβητο και τον αναρχικό – αντιεξουσιαστικό αλλά και αριστερό χώρο. Στον αριστερό χώρο είναι γνωστό ότι η διαστρέβλωση αυτή αποτελεί συνειδητή προσπάθεια με στόχο την εγκαθίδρυση της ηγεμονίας υπέρ του «επιστημονικού» σοσιαλισμού κατά του «ουτοπικού» Αναρχισμού. Όσον αφορά τον αναρχικό χώρο απλά...
«Θα βάλουμε μπροστά την μαύρη και την κόκκινη σημαία»
Τελευταίος αποχαιρετισμός στον Βασίλη Καραπλή
Μια μαυροκόκκινη σημαία τύλιγε το φέρετρο με τη σορό του Βασίλη Καραπλή σήμερα το μεσημέρι στο νεκροταφείο της Καισαριανής. Ανοιχτό το φέρετρο, γαλήνια η μορφή του 68χρονου αναρχικού αγωνιστή, βαθιά η οδύνη και η συγκίνηση στα πρόσωπα των συντρόφων και φίλων του που πήγαν να τον αποχαιρετήσουν.
Ο Βασίλης Καραπλής ήταν μια σπάνια, μια μοναδική περίπτωση αναρχικού αγωνιστή, πολύ μακριά από τα στερεότυπα και σε ιδεολογική αντιπαράθεση με τον «ένοπλο αριστερισμό» όπως είπε ένας σύντροφός του. Αν και υπέφερε από πολιομελίτιδα, ήταν παρών τόσο στους αντιδικτατορικούς αγώνες όσο και...
«Όταν η αμάθεια κυριαρχεί στην κοινωνία κι η αταξία στα μυαλά των ανθρώπων, οι νόμοι πολλαπλασιάζονται, η νομοθεσία προσδοκάται να τα κάνει όλα, κι ενώ κάθε καινούργιος νόμος είναι ένα νέο στραβοπάτημα, οι άνθρωποι οδηγούνται συνεχώς στο ν’ απαιτούν απ’ αυτόν ό,τι μπορεί να προκύψει μονάχα από τους ίδιους, από την δική τους εκπαίδευση και την δική της ηθική». Δεν είναι επαναστάτης αυτός που τα λέει αυτά ούτε έστω ένας μεταρρυθμιστής. Είναι ο νομικός Dalloy, συγγραφέας της συλλογής του Γαλλικού δικαίου που είναι γνωστή σαν «Ευρετήριο της Νομοθεσίας». Κι όμως, μολονότι αυτές οι γραμμές γράφτηκαν από ‘ναν άνθρωπο, ο οποίος...
Στο κτήριο της Ελληνικής κοινότητας της Μελβούρνης στις 18/07/2019
Με τον Ελευθεριακό στο Αυτοδιαχειριζόμενο Στέκι Πέρασμα, 22/01/2018