Γράφει η Ελένη Σκάβδη
24-2-2010
Παρουσίαση του βιβλίου του Παν.Δ.Οικονομόπουλου
Ελεύθερο Βήμα, 24/2/2010
«Τι μπόχα αδελφέ μου, η κοινωνία σας καταπίνει ιδεολογικό ποπ κορν, made in America, ρεύεται δολάρια και ύστερα πέρδεται πατριωτισμό. Εσείς οι Έλληνες έχετε καθηλωθεί ψυχολογικά στην πρωκτική φάση ανάπτυξης γι’ αυτό και η σημαία σας αντί σταυρό στη γωνιά θα’ πρεπε να έχει ένα καθίκι. Είναι το πιο αντιπροσωπευτικό σύμβολο που σας ταιριάζει.» Με αυτή τη «σκληρή» φράση τελειώνει το μυθιστόρημα του Παναγιώτη Οικονομόπουλου, «Οι Εξόριστοι», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΑΡΔΗΝ.
Το βιβλίο που παρουσιάζω σήμερα στη σελίδα σαν πρόταση για ανάγνωση με την ευκαιρία παρουσίασής του το Σάββατο που πέρασε και στην Αμαλιάδα στο πλαίσιο εκδήλωσης της Δημοτικής Βιβλιοθήκης. Ένα βιβλίο εξαιρετικό, που συγκλονίζει για την αλήθεια και την τόλμη του. «Εξόριστοι» λοιπόν και Παν. Δημ. Οικονομόπουλος
Την παραπάνω φράση εκστομίζει ένας γκεστ της ιστορίας του συγγραφέα «που έχει ζήσει μόνον την Αθήνα του εμφύλιου και την περίοδο που ακολούθησε…» και που «Ίσως αν ξεφύλλιζε το ημερολόγιο του Παύλου ν’ άλλαζε γνώμη. Μήπως όμως είναι καλύτερα που αγνοεί αυτές τις προηγούμενες σελίδες που ζήσαμε εμείς;»
Αυτή ακριβώς η φράση συνιστά τον επίλογο των «Εξορίστων», αποτελώντας τη μεγαλύτερη συμπύκνωση που θα μπορούσε να αρτιωθεί από τον συγγραφέα για να κλείσει ένα συγκλονιστικό κείμενο, ένα κείμενο ανατρεπτικό των ηθών που συνόδευαν επί έτη πολλά την υπόθεσή του. Τον Εμφύλιο, τους θύτες και τα θύματα, τους ήρωες, τους κακούς και τους βρώμικους, τους αγίους και τα παραπλευρά του πολιτικοκοινωνικά έως και «θρησκευτικού» τύπου και ηθικής παρεπόμενα. «Οι Εξόριστοι» που κυκλοφόρησε το 2004, είναι το δεύτερο μυθιστόρημα μιας τριλογίας που ξεκίνησε με τον «Μεγάλο Λιμό», 2001, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, και που καταλήγει στο «Σε Ξένη Χώρα», 2010 εκδ. ΑΡΔΗΝ, που βγαίνει στα βιβλιοπωλεία την ερχόμενη εβδομάδα.
Με την τριλογία αυτή ο Π. Οικονομόπουλος καλύπτει την πιο δραματική περίοδο της νεοελληνικής ιστορίας, από την Κατοχή και την πείνα, μαζί με τις ιδεολογικοπολιτικές ανακατατάξεις στην κοινωνία, την απελευθέρωση μέχρι και την περίοδο της Λευκής Τρομοκρατίας από το 45 μέχρι και το 46, τον εμφύλιο και το αμέσως μετά διάστημα… Με την «Ξένη Χώρα» που ακόμα δεν διάβασα προχωρά μέχρι και το κοντινό παρελθόν, πάντα όμως σε συνάρτηση με όλα εκείνα τα ιστορικά, πολιτικά και κοινωνικά δεδομένα που καθόρισαν τη συνέχεια…
Για την εποχή του Εμφύλιου έχουν γραφτεί πολλά… Ο,τι κυκλοφορούσε μέχρι το 1974 άφηνε χωρίς αντίλογο την αντίληψη της κυρίαρχης κουλτούρας, ότι για όλα τα δεινά του έφταιγε η Αριστερά. Η υπόθεση αυτή αντιστράφηκε στη μεταπολίτευση όταν οι ευθύνες μετατοπίζονται σχεδόν ολοκληρωτικά προς τη «Δεξιά», τη νικήτρια παράταξη, που περιλάμβανε στον «κύκλο» της και το πολιτικό Κέντρο. Και έτσι καθώς η Αριστερά επένδυσε ετεροχρονισμένα στη θυματοποίησή της, με έναν λόγο που εξακολουθούσε να είναι βαθύτατα παραταξιακός, περάσαμε στην άλλη όχθη. Κατά την άποψή μου ο Π. Οικονομόπουλος διάλεξε έναν δικό του δρόμο για να αφηγηθεί όσα βίωσε και φυσικά μελέτησε από την...
«Έχω σκοπό να ιδρύσω στην πόλη σας ένα σχολείο χειραφέτησης, που θα έχει σαν στόχο να βγάλει από τα κεφάλια των ανθρώπων ότι τους διχάζει (θρησκεία, ψεύτικες ιδέες για την ιδιοκτησία, την πατρίδα, την οικογένεια κλπ), για να κατακτήσουν την ελευθερία κα να ζήσουν πολλαπλές ζωές σε μια ζωή».
Fransisco Ferrer i Guardia
Θεωρία και περιεχόμενο
Η λειτουργία των ελευθεριακών σχολείων βασίστηκε στο σεβασμό στη σωματική, πνευματική και ηθική θέληση του παιδιού, στην ορθολογική διδασκαλία και την απαλλαγή από δογματισμούς, στο ξεπέρασμα των αντιλήψεων που διαχωρίζουν τους ανθρώπους μεταξύ τους και τους απομακρύνουν από τη φύση,...
Προφητικός Μιχαήλ Μπακούνιν: «Απομένει άλλη μία ελπίδα: ο παγκόσμιος πόλεμος. Αυτά τα γιγαντιαία στρατιωτικά κράτη πρέπει αργά ή γρήγορα να καταστρέψουν το ένα το άλλο. Αλλά τι προοπτική!»
15 Φεβρουαρίου 1875
Έχεις δίκιο, η επαναστατική παλίρροια τραβιέται και οπισθοχωρούμε σε εξελικτικές περιόδους – περιόδους κατά τις οποίες μόλις και μετά βίας αισθητές επαναστάσεις φυτρώνουν σταδιακά… Ο καιρός για επανάσταση έχει περάσει όχι μόνο εξαιτίας των καταστροφικών γεγονότων των οποίων εμείς υπήρξαμε τα θύματα (και για τα οποία είμαστε σε κάποιο βαθμό υπεύθυνοι), αλλά επειδή, με έντονη την απελπισία μου, έχω βρει και βρίσκω όλο και περισσότερο κάθε μέρα,...
Στο κτήριο της Ελληνικής κοινότητας της Μελβούρνης στις 18/07/2019
Με τον Ελευθεριακό στο Αυτοδιαχειριζόμενο Στέκι Πέρασμα, 22/01/2018