Κριτική δύο βιβλίων για την Λιθουανή βιβλιοθηκάριο που επέζησε του Ολοκαυτώματος
Του Marc Record
Η Ona Šimaitė (προφέρεται Shim-ay-Teh) ήταν Λιθουανή βιβλιοθηκάριος, γνωστή για το λαθρεμπόριο τροφίμων, το πέρασμα μηνυμάτων και άλλων λαθραίων στο γκέτο της Βίλνα κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος. [1] Η ίδια περνούσε επίσης λαθραία ανθρώπους, νέα και βιβλία έξω από το γκέτο. Βασανίστηκε από την Γκεστάπο μετά τη σύλληψή της. Το Πανεπιστήμιο Βίλνιους οργάνωσε ολόκληρη δωροδοκία για να την σώσει από την εκτέλεση. Απελάθηκε στο Νταχάου απ’ όπου κατέληξε σε ένα στρατόπεδο αιχμαλώτων πολέμου.
Από την Šimaitė είχε συχνά ζητηθεί να γράψει την αυτοβιογραφία της. Σε μια στιγμή ήταν πρόθυμη να τη γράψει. Αλλά αυτό δεν συνέβη ποτέ, αναβλήθηκε εξαιτίας της καθημερινότητας της δουλειάς της και του καθήκοντός της ως τακτικής αλληλογράφου. Έγραψε ένα σύντομο απολογισμό για τον Ι.Ν. Steinberg, [2], και έκανε άλλες περιστασιακές αναφορές, αλλά ήταν πάρα πολύ επίπονο να εξεταστεί σε βάθος η δράση της. Επίσης, υποψιάζομαι ότι η ίδια ήταν ενάντια στο να λέει πάρα πολλά. Εάν η διατήρηση των πληροφοριών είναι το καθήκον των βιβλιοθηκονόμων και των αρχειονόμων, τότε οποιοσδήποτε εμπλέκεται σε παράνομες δραστηριότητες θα πρέπει να γνωρίζει πώς να ξεχνά πράγματα. Και η Šimaitė σίγουρα το έκανε: όταν είχε απελαθεί, είχε ξεχάσει τόσο πολύ που δεν μπόρεσε να πει λέξη στους φίλους και την οικογένειά της, όταν προέκυψε η ευκαιρία. Ακόμα και μετά τον πόλεμο, δεν μιλούσε συχνά για να μην δημιουργήσει μπελάδες σε ανθρώπους - και δικαιολογημένα, λόγω της μεταπολεμικής σταλινικής καταστολής. Η Šimaitė ήταν πάντα μετρημένη (και επιφυλακτική) για όλα όσα έκανε, μη αναφερομενη στη διάσωση ανθρώπινων ζωών, αλλά στα «θελήματά της». [3]
Εδώ εμφανίζεται η Julija Sukys, η οποία είναι Λιθουανο-Καναδή συγγραφέας, και η οποία έχει τις γλωσσικές δεξιότητες να πει την ιστορία της Šimaitė: "Αυτό και μόνο με κάνει να αναρωτιέμαι αν η Šimaitė είχε γεννηθεί στη Γερμανία ή τη Γαλλία, και αν το όνομά της ήταν Anna Strauss ή Anne Simard, και αν είχε γράψει τα ημερολόγια και τα περιοδικά της σε μια σημαντική γλώσσα της Δυτικής Ευρώπης, ίσως κάποιος θα μπορούσε να γράψει γι’ αυτήν δεκαετίες πριν “ [4] Αντί αυτού, η Sukys έγραψε το βιβλίο “Epistolophilia” το οποίο περιέχει δύο ιστορίες: τη ζωή της Ona Šimaitė και το δικό της ταξίδι μέσα από την αποκάλυψη της πρώτης, από ένα όνομα σε μια κάρτας καταλόγου, στο σημείο όπου το μάτσο των φωτοκοπημμένων γραμμάτων της να μην μπορεί να χωρέσει πλέον στις χειραποσκευές της. Οι επιστολές αυτές έδωσαν στο βιβλίο τον τίτλο του: «epistolophilia», που μπορεί να σημαίνει είτε την αγάπη για τη συγγραφή τους είτε την ασθένεια της συγγραφής επιστολών.
Οι δύο αυτές γυναίκες ζουν πολύ διαφορετικές ζωές. Η βιβλιοθηκονομία είναι «το αγαπημένο επάγγελμα» της Šimaitė, αλλά η Sukys (σε μια στιγμή αμφιβολίας) δοκιμάζει ένα βαθύ αίσθημα απογοήτευσης όταν συνειδητοποιεί ότι ήταν μια απλή καταλογοποιός, τη χαμηλότερη από τις χαμηλές αρμοδιότητες.» [5] Η Sukys στοχάζεται για τη γραφή των γυναικών -πώς συμβαίνει αυτό και δεν γίνεται- εν μέρει από τη δική της εμπειρία: «Μόνο μετά τη λήψη μιας σειράς μονομερών αποφάσεων σχετικά με τη...
Πρόσφατα, ανάμεσα στα άλλα, διάβασα το κείμενο με τίτλο “Αναρχικά Έντυπα και Εφημερίδες στον ελλαδικό χώρο” στην αναρχική ηλεκτρονική σελίδα “Μπαλωθιά”: https://mpalothia.wordpress.com/2015/12/31/%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B9%CE%BA%CE%AC-%CE%AD%CE%BD%CF%84%CF%85%CF%80%CE%B1-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B5%CF%86%CE%B7%CE%BC%CE%B5%CF%81%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CF%82-%CF%83%CF%84%CE%BF%CE%BD-%CE%B5/.
Επειδή -ειδικά όσον αφορά το ιστορικό του μέρος-, το κείμενο είναι, κατά τη γνώμη μου, αρκετά πρόχειρο και η ανάλυση στην οποία προχωρά είναι αρκετά επιπόλαιη και επιφανειακή, θα ήθελα να παραθέσω δύο γραμμές, κυρίως για την αποκατάσταση της ιστορίας.
Γράφει ο συντάκτης του κειμένου (παρατίθεται με τη δική του ορθογραφία): “… θα μου επιτρέψετε μια μικρή ανάδρομη που ίσως εκπλήξει μερικούς που θεωρούν το αναρχικό κίνημα, σαν ένα «φρούτο» με παρελθόν λίγων δεκαετιών στον ελλαδικό χώρο.
Κάνοντας...
«Αυτή η μεγαλόκαρδη γυναίκα, που είχε υπηρετήσει την κοινωνική επανάσταση όλη της τη ζωή, θανατώθηκε απ’ τους ανθρώπους που καμώνονταν πως ήταν η εμπροσθοφυλακή της επανάστασης».
Λόγια της Έμμα Γκόλντμαν για την αναρχική Φάνια Μπαρόν, που εκτελέστηκε το 1921 απ’ την Τσεκά (μυστική αστυνομία) κατ’ εντολή του ίδιου του Λένιν (βλ. Έμμα Γκόλντμαν, Η επιπλέον απογοήτευσή μου στη Ρωσία, 1924). Ο Τρότσκι είχε σχολιάσει για την υπόθεση των 13 αναρχικών, μεταξύ των οποίων κρατούνταν κι η Φάνια: «Δε φυλακίζουμε τους πραγματικούς αναρχικούς αλλά ποινικούς εγκληματίες και συμμορίτες που κουκουλώνονται λέγοντας πως είναι τάχα αναρχικοί».
Λίγα λόγια για την...
Στο κτήριο της Ελληνικής κοινότητας της Μελβούρνης στις 18/07/2019
Με τον Ελευθεριακό στο Αυτοδιαχειριζόμενο Στέκι Πέρασμα, 22/01/2018