Your name

Ιστορία Διεθνούς Αναρχικού Κινήματος

19 Ιουλίου 2016

• ιστορία αναρχικού κινήματος
• αναρχικό κίνημα
• Ισπανία,
• ιστορία
• φεμινισμός

Μετάφραση: Δ. Μαρκόπουλος

#Το κείμενο αυτό δημοσιεύεται στο περιοδικό «Πρόταγμα – Για την Αυτονομία και την Άμεση Δημοκρατία¨, τεύχος 2, Ιούνιος 2011, σελ. 127-153

Ο αναρχισμός, ως κοινωνικό κίνημα που αποσκοπεί σε μια συνολική, ανθρώπινη χειραφέτηση, σε μια ελευθερία που καθιστά δυνατή την πλήρη ανάπτυξη της ανθρώπινης προσωπικότητας, έδειξε από πολύ νωρίς ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το πρόβλημα της υποτέλειας των γυναικών, ανησυχία που θα ξεχώριζε σημαντικά σε σχέση με την αντίστοιχη άλλων εργατικών ιδεολογικών ρευμάτων. Στην προοπτική τους για τη μελλοντική κοινωνία, οι αναρχικοί πρότασσαν μια μη ιεραρχική κοινωνική οργάνωση, βασισμένη στον κολλεκτιβισμό, την αυτοδιαχείριση και τον αυθορμητισμό, στην οποία ο κομμουνισμός θα ήταν συμβατός με την ατομική ελευθερία. Για το σκοπό αυτό θα έπρεπε να καταργηθεί το κράτος και το καπιταλιστικό σύστημα παραγωγής, αφού στηρίζονται σε αυταρχικές και καταπιεστικές σχέσεις. Συνειδητοποιώντας, ωστόσο, ότι ο τομέας της εργασίας δεν ήταν ο μοναδικός χώρος ανάπτυξης κυριαρχικών και καταπιεστικών σχέσεων, οι αναρχικοί θεώρησαν ότι μέσα στο επαναστατικό πρόταγμα, ουσιώδη ρόλο κατείχε ένας μετασχηματισμός των προσωπικών σχέσεων ενώ θεμελιώδους σημασίας ήταν και τα ζητήματα που σχετίζονταν με την οικογενειακή ζωή και τη σεξουαλικότητα. 

Από το σχίσμα της πρώτης Διεθνούς, η οποία είχε δημιουργηθεί στο Λονδίνο το 1864, αναδύθηκαν τα δύο κύρια ρεύματα του επαναστατικού κινήματος του 19^ου και του 20^ού αιώνα. Οι Μπακουνικοί, που αποβλήθηκαν το 1872 από τη Διεθνή, απέρριψαν τον «επιστημονικό σοσιαλισμό» και έδωσαν έμφαση στην ατομικότητα, την ελευθερία και τον αυθορμητισμό, υπερασπιζόμενοι τις αρχές της αυτονομίας και της αποκέντρωσης, σε αντίθεση με αυτό που θεώρησαν ως μαρξιστικό αυταρχισμό. Σε αντίθεση με το μαρξισμό που θεωρούσε ότι η χειραφέτηση των εργαζομένων θα μπορούσε να επιτευχθεί μέσω της κατάκτησης της πολιτικής εξουσίας από την εργατική τάξη, οι αναρχικοί υποστήριζαν τη διάλυση του κρατικού μηχανισμού, που αντιπροσώπευε την άρνηση της ανθρώπινης ελευθερίας και είχε ως μοναδικό λόγο ύπαρξης την προστασία των συμφερόντων της καπιταλιστικής τάξης. 

Οι υπαρκτές αποκλίσεις ανάμεσα στον μαρξισμό και τον αναρχισμό όσον αφορά τη διαδικασία της κοινωνικής επανάστασης περιλαμβάνουν και διαφορετικούς τρόπους σύλληψης της διαδικασίας της γυναικείας χειραφέτησης. Για το μαρξισμό, του οποίου η ανάλυση της καταπίεσης επικεντρωνόταν στο οικονομικό πεδίο, όλες οι σχέσης κυριαρχίας και υποταγής είχαν τις ρίζες τους στο σύστημα παραγωγής. Οι υλικές συνθήκες της ζωής καθορίζουν την ιδεολογική υπερδομή, της οποίας μέρος αποτελούν οι κατασκευές του κοινωνικού φύλου. Σύμφωνα με αυτή την οπτική, η χειραφέτηση των γυναικών είναι ένα θέμα που θα λυθεί μέσα από την επανάσταση, η οποία θα μετασχηματίσει τις κοινωνικο-οικονομικές δομές και, κατά συνέπεια, το σύνολο της κοινωνίας. Ο Ένγκελς στο έργο του Η καταγωγή της οικογένειας, της ατομικής ιδιοκτησίας και του κράτους (1884), συσχέτιζε την πατριαρχία με τη διαίρεση της κοινωνίας σε τάξεις. Αργότερα, ο μαρξιστικός φεμινισμός επέμενε να τονίζει τη θέση που κατείχαν οι γυναίκες στο σύστημα παραγωγής και την καταπίεση που υφίσταντο ως παραγωγοίμέσα στο καπιταλιστικό σύστημα, υποθέτοντας ότι η καταπίεση αυτή θα μπορούσε να ξεπεραστεί μέσω της οικοδόμησης μιας σοσιαλιστικής κοινωνίας. 

Απέναντι σε αυτή την προσεγγιση, ο αναρχισμός απέρριψε τον οικονομικό ντετερμινισμό του μαρξισμού και κατανόησε την πολλαπλότητα και την ποικιλία των σχέσεων κυριαρχίας παραδεχόμενος ότι...

Περισσότερα …